To wystarczyło, aby wywołać wśród polskich polityków alarm, jakoby czekał nas kolejny kryzys z USA i Izraelem. Już w czwartek na ten temat trwały intensywne rozmowy pomiędzy MSZ, IPN i Ministerstwem Sprawiedliwości. O sprawie został poinformowany premier Mateusz Morawiecki (podobno nie był skłonny do blokady prac). W piątek rano pion śledczy informował, że nic się nie zmienia – ekshumacje ruszą. Jednak wieczorem pod naciskiem polityków i za akceptacją Zbigniewa Ziobry Prokuratura Krajowa ogłosiła, że je blokuje.

Powołano się na rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi o tym, „że ekshumacje zwłok i szczątków ludzkich są dopuszczalne do 15 kwietnia". Tyle że kolejny przepis pozwala m.in. na ekshumacje pod nadzorem inspektora sanitarnego. Prokuraturze nie przeszkadzało to, że w poprzednich latach w miesiącach letnich prowadzone były np. prace poszukiwawczo-ekshumacyjne na warszawskiej Łączce czy wbrew stanowisku wielu rodzin ofiar katastrofy smoleńskiej.

Kto na tym zyskał? Na krótką metę resort dyplomacji, bo nie musi się tłumaczyć z ekshumacji w Treblince, gdyż ciągle w wielu krajach funkcjonuje zbitka „Treblinka – miejsce zagłady Żydów". Kto stracił? Wizerunkowo polska nauka, bo informacja o skandalicznym zakończeniu projektu rozniosła się po świecie. Nadszarpnięta została wiarygodność prokuratury oraz IPN. Po raz kolejny przy okazji tej sprawy ujawnił się głęboki podział w kierownictwie Instytutu – między Krzysztofem Szwagrzykiem, który poczuł się zmarginalizowany brakiem zaproszenia do badań, a pionem śledczym.

Polscy politycy pokazali zaś swoją małość i uległość, nie byli w stanie przekonać strony amerykańskiej do swoich racji. Wybrali oportunizm – ważniejszy okazał się spokój przedwyborczy od próby znalezienia prawdy na temat zbrodni sprzed lat. A przy okazji przetrącili kręgosłup prokuraturze.