Nowe ramy prawne na rynku kryptowalut i rozporządzenie MiCAR. Co zmieni się 30 grudnia 2024 roku?

Wreszcie możemy powiedzieć, że rozporządzenie MiCAR (Markets in Crypto-Assets Regulation) jest w pełni stosowane w UE. Wreszcie rynek kryptoaktywów doczekał się regulacji wspierającej innowacje, uczciwą konkurencję, przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony uczestników tego rynku (posiadaczy, inwestorów, użytkowników). I choć nikt nikomu nie zagwarantuje sukcesu finansowego na rynku kryptoaktywów, to jednak wszystkim powinno być lżej, gdy wiedzą, że prawo zabezpiecza słuszne interesy uczestników tego rynku.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Wielki dzień dla rynku kryptoaktywów? Zaczynamy stosować przepisy dotyczące tokenów

Doczekaliśmy się unijnych regulacji w zakresie publicznego oferowania oraz ubiegania się o dopuszczenie do obrotu tokenów powiązanych z aktywami oraz tokenów będących e-pieniądzem.

Kryptoaktywa. Regulacja rynku: nie wszystko poszło zgodnie z planem

W tym miejscu należy przerwać piękną opowieść o nowym, sprawiedliwym i ułożonym świecie regulacyjnym. Nie wszystko poszło zgodnie z planem, wręcz można powiedzieć wszystko poszło tak, jak mogło pójść bez planu. Aby domknąć niejako nowe ramy prawne na rynku kryptoaktywów, państwa członkowskie na szczególne zaproszenie prawodawcy unijnego miały obowiązek uchwalić wewnętrzne akty prawne wykonujące MiCAR w niektórych, istotnych z perspektywy krajowej aspektach.

Czy Polska udźwignęła ten ciężar? Otóż nie, ponieważ do dziś polskiej ustawy wykonującej MiCAR nie ma. A w ustawie tej powinno znaleźć się jednoznaczne rozstrzygnięcie, na jakich zasadach i jak długo przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie kryptoaktywów przed 30 grudnia 2024 r. mogą działać na dotychczasowych, krajowych zasadach („system przejściowy”).

Czytaj więcej:

Finanse

Dokręcenie śruby podmiotom z rynku kryptowalut nastąpi szybciej. Jest nowy projekt

Nowy projekt ustawy o kryptoaktywach nadal przewiduje, że Komisja Nadzoru Finansowego będzie mogła nałożyć milionowe kary na tych, którzy nie zastosują się do przepisów. Czas na przygotowanie się do zmian będzie jednak krótszy.

Pro

MiCAR i kryptoaktywa. Dlaczego w Polsce dotąd nie uchwalono ustawy

Zanim przejdę do omówienia zaniechania legislacyjnego po stronie Polski, warto zajrzeć do kalendarza i wskazać kilka istotnych dat. MiCAR zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE 9 czerwca 2023 r. Już 20 dni później, tj. 29 czerwca 2024 r., nastąpiło wejście w życie tego aktu prawnego oraz rozpoczęło się jego (pierwsze) częściowe stosowanie. Kolejna transza przepisów stosowana była od 30 czerwca 2024 r., a ostatnia zacznie być stosowana już 30 grudnia tego samego roku. Do 30 czerwca 2024 r. państwa członkowskie miały obowiązek powiadomić Komisję Europejską i ESMA o tym, czy skorzystały z możliwości skrócenia albo wyłączenia obowiązywania systemu przejściowego (art. 143 ust. 3 MiCAR).

Czytaj więcej

Konsumenci

Kryptowaluty: kto pomoże, kiedy stracimy pieniądze?

Projekt ustawy o kryptoaktywach do poprawki. Rzecznik finansowy domaga się większej ochrony klientów, na których rykoszetem odbić może się konieczna zmiana przepisów, dotyczących rynku kryptoaktywów.

Kryptoaktywa. Prawodawcy krajowi mieli sporo czasu na wdrożenie

No właśnie, „czy skorzystały” (ang. „whether they have exercised”), a nie czy skorzystają w przyszłości. I tu pojawia się problem, ponieważ prawodawcy krajowi mieli całkiem sporo czasu, aby zatroszczyć się o przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie kryptoaktywów i dać im trochę pewności, o którą przecież zabiegał prawodawca unijny przyjmując MiCAR. Ta pewność powinna przybrać postać uchwalonego aktu prawnego, ponieważ w ten sposób swą wolę wyraża władza ustawodawcza, mająca, jak na władzę przystało, możliwość ingerowania w sferę praw i wolności.

Czytaj więcej:

Finanse

Kryptoaktywa. Czy część podmiotów „ucieknie” z Polski z obawy przed KNF?

Ani polska ustawa, ani unijne rozporządzenie nie wyeliminują ryzyk charakterystycznych dla rynku kryptoaktywów – podkreśla Zbigniew Wiliński, dyrektor departamentu Innowacji Finansowych FinTech w UKNF.

Pro

Kryptoaktywa. Polska deklaracja pasuje do kina akcji, a nie do polityki legislacyjnej

Deklaracje reprezentantów Polski na arenie międzynarodowej są mile widziane, aczkolwiek niewystarczające. W tym kontekście z niemałym zaskoczeniem można przyjąć wiadomość, że Polska, w wyznaczonym terminie, powiadomiła Komisję Europejską i ESMA, o tym, że… zamierza skorzystać z możliwości skrócenia systemu przejściowego. Takie plany państwa członkowskiego, na pół roku przed rozpoczęciem pełnego stosowania MiCAR, w tym unijnego systemu przejściowego, mogłyby się przyjąć w kinie akcji, lecz nie w polityce legislacyjnej ingerującej w życie gospodarcze. Tu dominować powinny choćby zasady ochrony zaufania do państwa oraz pewności prawa.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Masz kryptowaluty? Zamrożą ci majątek. Kontrowersyjny projekt przepisów

Niekonstytucyjne rozwiązania, ryzyko wywłaszczenia - tak część prawników ocenia projektowany przepis, zgodnie z którym KNF będzie mogła blokować rachunki posiadaczom kryptoaktywów. Nie brak też jednak opinii, że specyficzny rynek wymaga nadzwyczajnych narzędzi.

Kryptoaktywa: wartości, które zostały zapomniane. Co wynika z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego?

Biznes działa szybko w odpowiedzi na szybko zmieniające się potrzeby. Tak samo szybko zmienia się prawo, a wraz z nim oczekiwania nadzorcze. Nie jest to jednak tylko historia złego, na szybko tworzonego prawa. Jest to także historia polityki legislacyjnej, w ramach której zasady konstytucyjne oraz zasady ogólne prawa UE nie zajmują należnego im miejsca.

A mowa o zasadzie lojalności państwa względem jednostek, wywodzonej z art. 2 Konstytucji RP (zob. choćby wyr. TK z 20 grudnia 1999 r., K 4/99 oraz z 19 listopada 2008 r., Kp 2/08). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem TK, zasada ta wyraża się w takim stanowieniu prawa (jego stosowaniu również), aby nie stawało się ono pułapką dla obywatela, aby przyjmowane przez ustawodawcę unormowania nie zaskakiwały ich adresatów. Adresaci nowych unormowań „powinni mieć czas na dostosowanie się do zmienionych regulacji i spokojne podjęcie decyzji co do dalszego postępowania” (wyr. TK z 7 lutego 2001 r., K 27/00).

Również z perspektywy unijnej obywatele mają prawo oczekiwać czegoś więcej, niż to, co zaprezentowano w przypadku polskiego podejścia MiCAR. Zasada pewności prawa jest jednym z fundamentów UE (zob. chociażby wyr. TS z 13 lutego 1996 r. w sprawie C-143/93 Gebroeders van Es Douane Agenten BV przeciwko Inspecteur der Invoerrechten en Accijnzen).

Czytaj więcej:

Poradniki Rzeczpospolitej Prawo

Operacje związane z kryptowalutami będą podlegać nadzorowi

W przypadku gdy jakiś podmiotu będzie świadczyć na terenie Polski usługi związane z kryptoaktywami bez wymaganego zezwolenia, jego domena zostanie wpisana do specjalnego rejestru.

Pro

Kryptoaktywa. Co dla adresatów MiCAR oznacza bierność prawodawcy krajowego?

Od nieco bardziej praktycznej strony, można się zastanawiać, co dla adresatów MiCAR oznacza bierność prawodawcy krajowego. To zagadnienie do łatwych nie należy, ponieważ wymaga uwzględnienia szerszego kontekstu, przepisów prawa UE, wskazanych wyżej zasad oraz innych niewymienionych zasad ogólnych prawa UE, jak chociażby zasady pierwszeństwa (nadrzędności) prawa UE. Żeby ta układanka miała postać spójnej całości, trzeba przyjąć założenie, że prawodawca unijny respektuje te zasady, a prawodawca krajowy respektuje granice swoich kompetencji oraz zasady konstytucyjne.