Kto płaci za pobyt w DPS? Duże zmiany w kluczowym kryterium w 2025 roku

Za pobyt w domu pomocy społecznej (DPS) trzeba wnieść opłatę. O tym, kto musi to zrobić, decyduje ustawa o pomocy społecznej. Mieszkańcy domu mogą też w pewnych sytuacjach starać się o częściowe lub zupełne zwolnienie z opłat.

Publikacja: 22.10.2024 05:51

Ustawa określa, kto płaci za pobyt w DPS-ie

Ustawa określa, kto płaci za pobyt w DPS-ie

Foto: Adobe Stock

Od 1 stycznia 2025 roku mają obowiązywać nowe kryteria dochodowe w pomocy społecznej. Będzie to miało wpływ również na uiszczanie opłat za pobyt w domu pomocy społecznej. Kto i ile za niego zapłaci?

Kto płaci za pobyt w domu pomocy społecznej?

Jak możemy przeczytać w ustawie z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, za pobyt w domu pomocy społecznej wnosić opłaty muszą kolejno:

  • mieszkaniec domu (jeśli jest osobą małoletnią – przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka);
  • małżonek, zstępni przed wstępnymi;
  • gmina, z której osoba została skierowana do domu opieki społecznej.

Jeśli jednak osoby wymienione w pierwszej kolejności ponoszą całość tego wydatku, krewni i gmina nie muszą wówczas do takiego pobytu dopłacać.

Wspomniani zstępni to potomkowie danej osoby, z kolei wstępni – osoby, z których się wywodzi.

Czytaj więcej

Ten urlop należy się matce i ojcu. Jednak wysokość zasiłku może się różnić

Jak wygląda płatność za dom opieki?

Opłatę za dom opieki w pierwszej kolejności wnosi mieszkaniec domu, jednak nie może być to więcej niż 70 proc. jego dochodu (w przypadku osób małoletnich wnosi ją przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, również nie więcej niż 70 proc. tych dochodów). Oznacza to, że jeśli przykładowo miesięczny pobyt w DPS-ie wynosi 3500 zł, a 70 proc. dochodów mieszkańca to 4000 zł – w pełni ponosi on koszty pobytu. Inaczej będzie jednak w przypadku, gdy 70 proc. przychodów nie pokrywa całej miesięcznej sumy pobytu.

Wówczas koszty ponosi także małżonek oraz zstępni przed wstępnymi. W tym przypadku, jeśli jest to osoba samodzielnie gospodarująca, uiści opłatę, jeżeli jej dochód jest wyższy niż 300 proc. kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, ale kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 proc. tego kryterium. Z kolei w przypadku osoby w rodzinie, poniesie ona koszty, jeżeli dochód na osobę jest wyższy niż 300 proc. kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, ale kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 proc. kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Jak wspominaliśmy, od 1 stycznia kwota kryterium się zwiększy. Aktualnie wynosi 776 zł dla osoby samotnie gospodarującej oraz 600 zł dla osoby w rodzinie i wzrosnąć ma do 1010 zł dla osoby samotnie gospodarującej oraz 823 zł dla osoby w rodzinie.

Czytaj więcej

Dodatkowa pensja przed przejściem na emeryturę. Co trzeba zrobić, by ją otrzymać?

W związku z tym w 2024 roku 300 proc. kryterium dochodowego dla osoby samotnie gospodarującej to 2328 zł, natomiast dla osoby w rodzinie – 1800 zł. Od 2025 roku wzrośnie do 3030 zł dla osoby samotnie gospodarującej oraz 2469 zł dla osoby w rodzinie.

Jeżeli więc mieszkaniec domu pomocy społecznej nie może opłacić całości kosztów pobytu, ale ma na przykład syna samotnie gospodarującego, którego dochody wynoszą 4000 zł, to w tym roku syn może dopłacić miesięcznie 1672 zł (4000 zł – 2328 zł), a w przyszłym taka opłata wyniesie mniej, bo 970 zł (4000 zł – 3030 zł).

Kolejno do pobytu w domu pomocy dopłaca gmina, z której osoba została skierowana do DPS-u. Ponosi różnicę między średnim kosztem utrzymania w DPS-ie a opłatami wnoszonymi przez wymienione wyżej osoby.

Opłata za DPS potrącana z emerytury

Według przepisów ustawy o pomocy społecznej mieszkaniec DPS-u płatności dokonuje w kasie domu lub na rachunek bankowy. Jeśli jednak wyrazi na to zgodę, to opłaty mogą być potrącane bezpośrednio z jego emerytury lub renty przez właściwy organ emerytalno-rentowy albo z zasiłku stałego przez ośrodek pomocy społecznej lub centrum usług społecznych, które dokonują wypłaty świadczenia. Kwotę przekazują na rachunek bankowy DPS-u.

Czytaj więcej

Pracownik na L4 musi o tym pamiętać. Te terminy mają kluczowe znaczenie

Zwolnienie całkowite lub częściowe z opłat za DPS

Ustawa przewiduje również całkowite lub częściowe zwolnienie z wnoszenia opłat za pobyt w domu pomocy społecznej. Jak stanowi art. 64, zarówno osoby wnoszące opłatę, jak i zobowiązane do wnoszenia opłaty za pobyt mieszkańca mogą zostać z niej zwolnione na swój wniosek po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, w szczególności jeżeli:

  • płacą za pobyt innych członków rodziny w DPS-ie, ośrodku wsparcia lub innej placówce;
  • mają miejsce uzasadnione okoliczności, na przykład długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmieć w rodzinie i inne zdarzenia losowe;
  • małżonkowie, zstępni i wstępni utrzymują się z jednego świadczenia/wynagrodzenia;
  • osoba, która jest zobowiązana do zapłaty, jest w ciąży lub samodzielnie wychowuje dziecko;
  • osoba zobowiązana do ponoszenia opłaty lub jej rodzic przebywała w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub placówce opiekuńczo-wychowawczej na podstawie orzeczenia sądu o ograniczeniu władzy rodzicielskiej osobie, która skierowana jest do DPS-u lub jest jego mieszkańcem;
  • osoba zobowiązana do płatności przedstawi wyrok sądu, który oddala powództwo o alimenty na rzecz osoby kierowanej do DPS-u lub jego mieszkańca; osoba zobowiązana do płatności wykaże, że osoba kierowana do DPS-u lub mieszkaniec tego domu rażąco naruszał obowiązek alimentacyjny i inne obowiązki rodzinne względem osoby zobowiązanej do płatności.

Czytaj więcej

Te recepty i skierowania wystawi pielęgniarka. Lista leków i badań

Ponadto w przypadku zstępnych całkowicie zwalania się z konieczności wnoszenia opłaty osobę do tego zobowiązaną, na jej wniosek, jeśli przedstawi prawomocne orzeczenie sądu o pozbawieniu mieszkańca DPS-u, którego koszty pobytu dana osoba ma opłacać, władzy rodzicielskiej nad tą osobą i oświadczy, że władza rodzicielska nie została przywrócona, lub przedłoży prawomocne orzeczenie sądu o skazaniu tego mieszkańca za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego popełnione na jej szkodę, szkodę jej zstępnego, małoletniego lub pełnoletniego nieporadnego ze względu na wiek, stan psychiczny lub fizyczny rodzeństwa lub jej rodzica, chyba że skazanie uległo zatarciu.

Zwolnienia z opłat, na wniosek lub z urzędu, całkowicie lub częściowo, mogą także obejmować członków Korpusu Weteranów Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej oraz działaczy opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych. W tym przypadku jednak przy podejmowaniu decyzji o zwolnieniu bierze się pod uwagę możliwości i sytuację finansową gminy.

Od 1 stycznia 2025 roku mają obowiązywać nowe kryteria dochodowe w pomocy społecznej. Będzie to miało wpływ również na uiszczanie opłat za pobyt w domu pomocy społecznej. Kto i ile za niego zapłaci?

Kto płaci za pobyt w domu pomocy społecznej?

Pozostało 96% artykułu
Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA
Prawo w Polsce
Jest apel do premiera Tuska o usunięcie "pomnika rządów populistycznej władzy"
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Praca, Emerytury i renty
Ile trzeba zarabiać, żeby na konto trafiło 5000 zł
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Prawo karne
Rząd zmniejsza liczbę więźniów. Będzie 20 tys. wakatów w celach