Leon Podkaminer: Kto jest największym szkodnikiem

Wicepremier Krzysztof Gawkowski w roli największego szkodnika polskiej gospodarki uparcie obsadza profesora Adama Glapińskiego, prezesa NBP. Z poglądem tym nie mogę się zgodzić. I to wcale nie dlatego, że moim pracodawcą jest Narodowy Bank Polski.

Po pierwsze, za ewentualne „szkodnictwo” polityki NBP odpowiadają solidarnie członkowie Rady Polityki Pieniężnej, której członkiem jest prezes. Ściślej mówiąc, członkowie, którzy wraz z prezesem przegłosowywali „kontrowersyjne” decyzje RPP. Po drugie, moim zdaniem fakty – liczby – nie uzasadniają opinii p. Gawkowskiego.

Casting na „szkodnika”

W moim osobistym castingu na „największego szkodnika” rozważam Rady Polityki Pieniężnej kierowane przez trzech prezesów NBP: Leszka Balcerowicza („panował” od 10 stycznia 2001 do 10 stycznia 2007 r.), Marka Belkę (12.06.2010–20.06.2016 r.) i prof. Adama Glapińskiego (u steru RPP od 21.06.2016). Poza konkurencją pozostawiam p. Hannę Gronkiewicz-Waltz i p. Sławomira Skrzypka: ich kadencje były – jak wiadomo – zbyt krótkie, z różnych powodów niedokończone.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

Ceny znów stanęły w miejscu. Mogła pomóc unijna dyrektywa

Inflacja bazowa, która nie obejmuje cen paliw, nośników energii i żywności, wyhamowała w listopadzie do 7,3 proc. rocznie z 8 proc. miesiąc wcześniej. W porównaniu do poprzedniego miesiąca ceny towarów i usług z kategorii bazowych nie zmieniły się.

Jest kilka wskaźników rzucających światło na jakość dokonań każdej z Rad kierowanych przez rozważanych prezesów. Podstawowym jest oczywiście inflacja. Pod tym względem dość dobrze spisała się RPP kierowana przez Marka Belkę. W trakcie jego prezesowania średnia wskaźnika inflacji (mierzonej z miesiąca na miesiąc) wyniosła zero. Ale za jego kadencji miała miejsce także uporczywa deflacja. Inflacja była wtedy zbyt często niższa od dolnego limitu dopuszczalnego (wynoszącego 1,5 proc).

W czasie prezesowania Leszka Balcerowicza ceny miesięcznie wzrastały średnio o 0,18 proc. W pierwszym okresie prezesowania prof. Glapińskiego (aż do lipca 2020 r.) ceny wzrastały średnio o 0,19 proc. miesięcznie, a wiec niemal tak jak „za Balcerowicza”.

Co było później? Niestety, covid plus wojna w Ukrainie i kryzys energetyczny. Inflacja uderzyła w gospodarkę polską z mocą, jakiej nie doświadczyły Rady kierowane przez poprzednich prezesów NBP. Dla całego okresu (od 2016 r. aż do teraz) średni miesięczny wzrost cen wyniósł ok. 0,44 proc. Jednak inflacja, niczym przecież niezawiniona przez RPP, już powoli acz systematycznie ustępuje. Jestem przeświadczony, że w dłuższej perspektywie ocena inflacyjna obecnej kadencji władz NBP będzie również pozytywna.

Inflacja to nie wszystko

Inflacja to tylko jeden, choć istotny, aspekt oceny naszych zespołowych kandydatów do tytułu. Inflację trzeba jednak widzieć w szerszym kontekście. To nie jest wielka sztuka zapewnić stabilność cen kosztem np. monstrualnego bezrobocia.

Pod względem tolerowania bezrobocia największym szkodnikiem była RPP prezesa Balcerowicza. Za jego kadencji średnia stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 18,2 proc. Przyczynił się do tego zresztą on sam jako wicepremier i minister finansów w rządzie Jerzego Buzka.

Drugie miejsce przypada RPP prezesa Belki (bezrobocie 11,8 proc.). Poza konkurencją pozostaje obecny prezes NBP. Średnia stopa bezrobocia „za prezesa Glapińskiego” to jedynie 5,6 proc. Jest raczej zdumiewające, że faktu tego nie dostrzega polityk sam zaliczający się do lewicy. Ja zawsze wierzyłem, że lewicowość jest tożsama z wrażliwością na groźbę masowego bezrobocia.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

RPP wróci do obniżek stóp w II połowie 2024 roku

Po październikowych wyborach do parlamentu funkcja reakcji Rady Polityki Pieniężnej wyraźnie się zmieniła. W centrum jej uwagi ponownie znalazła się inflacja.