Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim: Do jakich ulg i świadczeń uprawnia?

Świadczenia, dofinansowania oraz przywileje osób z niepełnosprawnością zależą między innymi od tego, do jakiego stopnia niepełnosprawności zalicza się dana osoba. Do czego upoważnia stopień lekki?

Publikacja: 20.01.2025 05:52

Do czego uprawnia lekki stopień niepełnosprawności?

Do czego uprawnia lekki stopień niepełnosprawności?

Foto: Yakobchuk Olena / Adobe Stock

Jak wskazuje ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, do realizacji celów określonych ustawą ustalone są trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany oraz lekki. Art. 4 ust. 3 ustawy stanowi, że do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osoby o naruszonej sprawności organizmu, która powoduje w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pewną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub też osoby mające ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub techniczne.

Według ustawy orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o częściowej niezdolności do pracy oraz celowości przekwalifikowania jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.

Osoby posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności mogą korzystać na jego podstawie z różnych ulg, świadczeń, dofinansowań czy uprawnień. W przypadku orzeczonego lekkiego stopnia liczba tych przywilejów jest najmniejsza.

Osoba z niepełnosprawnością w stopniu lekkim a praca na etacie

Osoba z niepełnosprawnością w stopniu lekkim, która jest jednocześnie pracownikiem, może skorzystać z kilku dodatkowych uprawnień:

  • Może ona korzystać z dodatkowej przerwy w pracy w wymiarze 15 minut na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Przerwa ta wlicza się do czasu pracy.
  • Czas pracy osoby z niepełnosprawnością w stopniu lekkim może wynosić maksymalnie 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, ponadto można jej zatrudnić w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.
  • Może wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o zapewnienie jej potrzebnych usprawnień, które muszą być racjonalne. Pracodawca musi je zrealizować.

Czytaj więcej

Stopnie niepełnosprawności i symbole na orzeczeniu: Co oznaczają?

Ulga podatkowa dla osób z lekkim stopniem niepełnosprawnościami

Lekki stopień niepełnosprawności uprawnia także do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej. Mogą bowiem z niej skorzystać osoby z niepełnosprawnością, osoby, które mają na utrzymaniu osobę z niepełnosprawnością oraz w przypadku poniesienia wydatków na rehabilitację lub związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych.

Aby odliczyć wydatki od podatku w ramach ulgi, konieczne jest posiadanie dokumentów, które potwierdzają ich poniesienie, a ponadto orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego ze stopni niepełnosprawności, decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową lub rentę socjalną, bądź orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16. roku życia, bądź orzeczenie o niepełnosprawności wydane na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do 31 sierpnia 1997 roku.

W przypadku, gdy z ulgi korzysta osoba, która ma na utrzymaniu osobę z niepełnosprawnością, roczne dochody osoby z niepełnosprawnością nie mogą przekroczyć limitu dochodu (w roku 2024 – 21 371,52 zł).

Tańszy paszport dla osób z niepełnosprawnością

Osoby z niepełnosprawnością uiszczają niższą opłatę paszportową. Za paszport ważny 10 lat płaci się 140 zł, natomiast orzeczenie o niepełnosprawności uprawnia do tego, by skorzystać z 50-procentowej ulgi i tym samym zapłacić 70 zł.

Czytaj więcej

Komu przysługuje zasiłek dla bezrobotnych? Wysokość świadczenia w 2025 r.

Dofinansowania dla osób z lekkim stopniem niepełnosprawności

Lekki stopień niepełnosprawności uprawnia także do korzystania z różnego rodzaju dofinansowań. Jednym z nich jest dofinansowanie pobytu osób niepełnosprawnych i ich opiekunów na turnusach rehabilitacyjnych, które dla osoby z lekkim stopniem wynosi 25 proc. przeciętnego wynagrodzenia.

O to dofinansowanie może się ubiegać każda osoba z niepełnosprawnością posiadająca wniosek od lekarza kierujący na turnus oraz orzeczenie o niepełnosprawności lub też całkowitej bądź częściowej niezdolności do pracy. Osoby poniżej 16. roku życia muszą posiadać orzeczenie o niepełnosprawności. O świadczenie może się starać też rodzic osoby z niepełnosprawnością, jeśli osoba ta ma mniej niż 18 lat.

Możliwe jest również otrzymanie dofinansowania likwidacji barier architektonicznych. W przypadku problemów z poruszaniem można skorzystać z pomocy finansowej na usunięcie barier, które uniemożliwiają osobom z niepełnosprawnością samodzielne funkcjonowanie. Może tutaj chodzić o dostosowanie budynku, w którym mieszkają, lub też miejsc w najbliżej okolicy.

Co ważne, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) nie zwróci kosztów poniesionych na usprawnienia, które zostały wykonane przed zawarciem umowy o dofinansowanie z jego środków.

Z tego dofinansowania może skorzystać osoba, która ma znaczny, umiarkowany lub lekki stopień niepełnosprawności bądź orzeczenie o niepełnosprawności w przypadku osób poniżej 16. roku życia, ma trudności w poruszaniu się, a także posiada nieruchomość lub użytkuje wieczyście nieruchomość (w przeciwnym wypadku konieczne jest uzyskanie zgody właściciela lokalu na wykonanie niezbędnych prac).

Czytaj więcej

Karty parkingowe dla osób z niepełnosprawnością. Będą zmiany w przepisach?

Lekki stopień niepełnosprawności uprawnia również do skorzystania z dofinansowania likwidacji barier w komunikowaniu się, czyli ograniczeń uniemożliwiających lub utrudniających osobie z niepełnosprawnością swobodne porozumiewanie się czy przekazywanie informacji. Podobnie jak w przypadku likwidacji barier architektonicznych PFRON nie zwróci kosztów poniesionych przed zawarciem umowy o dofinansowanie.

O taką pomoc finansową może starać się każdy, kto ma znaczny, umiarkowany lub lekki stopień niepełnosprawności (lub orzeczenie o niepełnosprawności w przypadku osób do 16. roku życia), a także ma potrzeby związane z niepełnosprawnością, których realizacja stanie się możliwa dzięki dofinansowaniu, natomiast przedmiot wniosku sprawi, że wykonywanie podstawowych codziennych czynności i kontaktów z otoczeniem będzie ułatwione lub umożliwione.

Istnieje również możliwość skorzystania z dofinansowania zakupu przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych. Dofinansowanie ma pomóc w zakupie sprzętów, przyrządów i urządzeń, które wspierają funkcjonowanie i rehabilitację osób z niepełnosprawnością w ich miejscu zamieszkania. Środki można uzyskać w przypadku, gdy cena przedmiotu dofinansowania jest wyższa od limitu dofinansowania, który określił minister zdrowia w załączniku do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie.

Z dofinansowania może skorzystać osoba, która posiada dokument potwierdzający niepełnosprawność, zalecenia od lekarza prowadzącego dotyczące zakupu sprzętu oraz spełnia kryterium dochodowe.

Środki może otrzymać osoba, której przeciętny miesięczny dochód (w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych) podzielony przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za kwartał, który poprzedzał miesiąc złożenia wniosku, nie przekracza 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym lub 65 proc. przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.

Czytaj więcej

Świadczenia na dzieci z niepełnosprawnością. O jakie wsparcie mogą starać się rodzice? Lista

Dofinansowanie dla przedsiębiorców i pracodawców

Art. 25 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych stanowi, że PFRON refunduje osobie z niepełnosprawnością wykonującej działalność gospodarczą obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe do wysokości odpowiadającej wysokości składki, której podstawą wymiaru jest kwota określona w art. 18 ust. 8 oraz w art. 18a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, pod warunkiem że składki te opłacane są w całości najpóźniej w dniu złożenia wniosku. W przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności refundacja ta wynosi 30 proc. kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Z kolei art. 26a ust. 1 pkt 3 mówi, że pracodawcy przysługuje ze środków PFRON miesięczne dofinansowanie wynagrodzenia pracownika z niepełnosprawnością, o ile został on ujęty w ewidencji osób niepełnosprawnych. Miesięczne dofinansowanie przysługuje w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności w wysokości 575 zł.

Art. 26a ust. 1a pkt 7 precyzuje, że miesięczne dofinansowanie nie przysługuje pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i nieosiągającemu wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 proc., natomiast ust. 1a(1) pkt 1, że miesięczne dofinansowanie nie przysługuje na pracowników zaliczonych do umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności, którzy mają ustalone prawo do emerytury.

Jak wskazuje ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, do realizacji celów określonych ustawą ustalone są trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany oraz lekki. Art. 4 ust. 3 ustawy stanowi, że do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osoby o naruszonej sprawności organizmu, która powoduje w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pewną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub też osoby mające ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub techniczne.

Pozostało jeszcze 93% artykułu
Prawo karne
Mateusz Morawiecki straci immunitet? Jest wniosek prokuratury
Administracja rządowa
Losy budżetu w rękach prezydenta. Co z wynagrodzeniami dla urzędników i nauczycieli?
Prawo drogowe
Przekroczenie prędkości zaboli nie tylko w mieście. Projekt wreszcie gotowy
Praca, Emerytury i renty
Waloryzacja emerytur 2025. Jedna grupa seniorów dostanie wyższe przelewy już w lutym
Materiał Promocyjny
Kluczowe funkcje Małej Księgowości, dla których warto ją wybrać
Praca, Emerytury i renty
Nowe wnioski o 800 plus w 2025 r. Zbliża się ważny termin dla rodziców
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego