Znamy laureata Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii

Yoshinori Ohsumi został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii.

Aktualizacja: 03.10.2016 12:40 Publikacja: 03.10.2016 11:35

Znamy laureata Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii

Foto: AFP

Pierwszy tegoroczny Nobel przyznany. W dziedzinie fizjologii lub medycyny otrzymał ją Japończyk Yoshinori Ohsumi za badania nad wewnątrzkomórkowym mechanizmem autofagii.

Decyzję Komitetu Noblowskiego w Karolinska Institutet ogłoszono dziś po 11:30. W tym roku jedną z najważniejszych nagród naukowych świata otrzymał badacz zajmujący się fizjologią — i to na najbardziej podstawowym, komórkowym, poziomie. Urodzony w 1945 roku w Fukuoce Yoshinori Ohsumi swoich odkryć dokonał pracując na Uniwersytecie Tokijskim. Od 2009 roku jest profesorem Tokijskiego Instytutu Technologii.

"Badania Ohsumiego pozwoliły nam lepiej zrozumieć w jaki sposób komórka przetwarza swoje wnętrze. Jego odkrycia otwierają ścieżkę do analizy autofagii, kluczowej dla wielu procesów fizjologicznych, takich jak reakcja na głodzenie czy odpowiedź na infekcje" — brzmi oficjalny komunikat Karolinska Institutet.

Mutacje w genach sterujących autofagią mogą wywoływać choroby, a procesy te mają swój udział w nowotworach oraz schorzeniach neurologicznych.

Autofagia (autofagocytoza) to proces polegający na trawieniu przez komórkę obumarłych lub uszkodzonych elementów jej struktury. Pozwala na odzyskiwanie energii i budulca ze zbędnych fragmentów, a także na obronę przed patogenami wnikającymi do jej wnętrza. Proces ten jest uruchamiany w odpowiedzi na m.in. infekcje bakteryjne lub wirusowe, stres i brak substancji odżywczych. Autofagia odgrywa również rolę w procesach embriogenezy. Obecnie naukowcy sądzą, że bierze ona udział w rozwoju raka, chorób serca, choroby Crohna, miopatii, schorzeń wątroby, czy chorób neurodegeneracyjnych.

Nagrodzone Noblem eksperymenty Ohsumi rozpoczął w 1988 roku, po uruchomieniu własnego laboratorium w Tokio. Wykorzystał drożdże jako organizm modelowy (choć jego badania z pewnymi modyfikacjami stosuje się również do komórek człowieka). Aby sprawdzić mechanizmy regulujące autofagocytozę starał się po kolei wyłączać geny, które jak podejrzewał odpowiadają za to u drożdży. Elegancko zaprojektowany eksperyment przyniósł wyniki niemal błyskawicznie — Ohsumi opublikował rezultaty tych prac już w 1992 roku.

"Autofagia była znana od ponad 50 lat, ale jej fundamentalne znaczenie dla fizjologii i medycyny ujawniły dopiero badania Yoshinori Ohsumiego prowadzone na początku lat 90. ubiegłego wieku" — podkreśla komunikat Komitetu.

Dziś wiemy, że zaburzenia tego procesu odpowiadają m.in. za chorobę Parkinsona, a także cukrzycę typu 2. "Obecnie prowadzone są intensywne badania nad lekami, które wykorzystują mechanizm autofagocytozy, a które mogą być pomocne w terapii wielu chorób" - czytamy.

Nauka
Dlaczego superwulkan Yellowstone nie wybucha? Naukowcy odkryli cenną wskazówkę
Nauka
Kiedy gospodarki są w szoku? Co i jak kształtuje cykle koniunkturalne
Nauka
Obraz, notatki na marginesach. Co staropolskie książki mówią o ich czytelnikach?
Nauka
Etiopskie kazania. Nieznane karty z historii zakodowane w starożytnym języku
Nauka
Niezwykły fenomen „mlecznego morza”. Naukowcy bliżej rozwiązania zagadki