Laury dla laureatek Nobla

W stolicy Szwecji ruszył Tydzień Noblowski. Rozpoczął się od tradycyjnego przekazania osobistych przedmiotów należących do tegorocznych noblistów do sztokholmskiego Muzeum Nagrody Nobla oraz sygnowania krzeseł w tamtejszej kawiarni.

Publikacja: 07.12.2024 01:56

Laureatka literackiej Nagrody Nobla, Han Kang, z podpisanym przez siebie krzesłem

Laureatka literackiej Nagrody Nobla, Han Kang, z podpisanym przez siebie krzesłem

Foto: TT News Agency/Jonas Ekstromer via REUTERS

Tegoroczna laureatka literackiej Nagrody Nobla, Han Kang z Korei Południowej, ofiarowała muzeum swoją filiżankę do herbaty, z której korzystała podczas pisania „Nie mówię żegnaj”, powieści o ludobójstwie na wyspie Czedżu z 1948 r. - Pisarka wstawała o godz. 5:30, wychodziła na spacer, po czym wypijała herbatę w tej filiżance - relacjonuje w rozmowie z „Rz” koordynatorka z Muzeum Nagrody Nobla, Elin Granberg.

Filiżanka Han Kang, maska Jamesa Alana Robinsona

Maleńki atrybut Han Kang stoi w zdecydowanym kontraście do sporej wielkości maski z Demokratycznej Republiki Konga, należącej do grupy etnicznej Kuba, którą Szwedom przekazał brytyjski laureat nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla, James Alan Robinson. Naukowiec wiele swoich badań nad powstawaniem instytucji i ich wpływem na dobrobyt prowadził właśnie w DRK. Rytualna maska jest jedną z trzech używanych do snucia narracji o historii narodu podczas szczególnych uroczystości - podkreśla koordynatorka. Maskę trzymało się w jednej dłoni, w drugiej - miecz - dodaje. Inne artefakty, które laureaci przekazali do muzeum, to pionki do gry w szachy, korona origami i kij narciarski.

Czytaj więcej

Nie żyje Stanisław Tym, świat bez niego będzie smutniejszy

W siedzibie Akademii Szwedzkiej odbyła się też konferencja prasowa z udziałem Han Kang. Tematem spotkania Koreanki z dziennikarzami stały się wydarzenia z ostatnich dni, gdy prezydent Korei Południowej ogłosił stan wojenny, a po kilku godzinach go odwołał. - Kiedy pisałam powieść „Nadchodzi chłopiec” poświęcałam dużo czasu na zagłębianie się w okres wprowadzenia stanu wojennego w 1979 r. Przeżywanie czegoś podobnego w 2024 r. było wstrząsające - wyznała autorka. Mówiła, że jest zszokowana wydarzeniami ostatnich dni. Ujawniła również, że podczas pobytu w Sztokholmie zamierza odwiedzić mieszkanie Astrid Lindgren oraz zwiedzić miasto, na co - jak wyznała - nie miała czasu podczas swoich ostatnich wizyt w stolicy Szwecji.

Maska przekazana przez Jamesa Alana Robinsona

Maska przekazana przez Jamesa Alana Robinsona

Foto: Fotorzepa, Anna Nowacka-Isaksson

Tydzień Noblowski ma być także pretekstem do rozświetlenia 16 miejsc Sztokholmu artystycznymi iluminacjami inspirowanymi nagrodami Nobla. Interesującą architektonicznie instalację świetlną stanowi „De aderton” (Osiemnaście), złożona z dziesięciu drewnianych pawiloników, poświęconych laureatkom Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, m.in Oldze Tokarczuk, Annie Ernaux, Selmie Lagerlöf, Nadine Gordimer i Elfride Jelinek. Tytuł iluminowanego dzieła odwołuje się do 18 kobiet, które uhonorowano noblowskimi laurami, a także do 18 członków Akademii Szwedzkiej, którzy decydują o przyznaniu nagród. Projekt ma zwrócić uwagę na nierówny podział nagród Nobla ze względu na płeć - od 1901 r., od kiedy nagroda jest ogłaszana, w dziedzinie literatury otrzymało ją 103 mężczyzn i 18 kobiet.

Filiżanka przekazana przez Han Kang. Na zdjęciu: Elin Granberg

Filiżanka przekazana przez Han Kang. Na zdjęciu: Elin Granberg

Foto: Fotorzepa, Anna Nowacka-Isaksson

Olga Tokarczuk i świat widziany od spodu

Tworząc pawilonik inspirowany polską laureatką literackiego Nobla za 2018 rok, Olgą Tokarczuk, studenci Wyższej Szkoły Architektury i Inżynierii Lądowej (KTH) sięgnęli po wywiad, jakiego urodzona w Sulechowie pisarka w 2019 r. udzieliła programowi kulturalnemu szwedzkiej telewizji „Babels bibliotek”. Eric Boström z KTH opowiada „Rz”, że wraz z dwiema studentkami skupili się na wypowiedzi laureatki na temat jej fascynacji postrzeganiem rzeczy „widzianych od spodu” z perspektywy siedzenia pod stołem. Tokarczuk mówiła w wywiadzie, że świat widziany od spodu był ciekawszy niż ten z zewnątrz. I ten nieoczywisty punkt postrzegania, gdzie światło, dźwięk i ruch rozchodzą się spod spodu, twórcy przedstawili w swoim obiekcie.

Czytaj więcej

Europejska Nagroda Filmowa dla Jagny Dobesz

Portret Olgi Tokarczuk na szkle znajduje się wśród wizerunków innych literackich noblistek w pawilonie artystki Elise Cervine. Świetlną instalację można podziwiać słuchając muzyki Johana Stohne, inspirowanej uzasadnieniami literackich laurów, w którą Szwed wplótł również swój głos. W niedzielę w ramach instalacji De Aderton będzie można usłyszeć teksty po szwedzku i w językach oryginałów dzieł Olgi Tokarczuk, Annie Ernaux, Grazii Deleddy i Han Kang.

Portret Olgi Tokarczuk na szkle

Portret Olgi Tokarczuk na szkle

Foto: Fotorzepa/Anna Nowacka-Isaksson

Polska noblistka (jako psycholog) uczestniczyć też będzie w seminarium poświęconym różnym aspektom zdrowia wraz z laureatami Nobla w dziedzinie medycyny, m.in z Charlesem Rice'em i Michaelem Rosbashem. W ramach Tygodnia Noblowskiego laureaci tradycyjnie wygłoszą publiczne odczyty. 10 grudnia, w rocznicę śmierci szwedzkiego wynalazcy i przemysłowca Alfreda Nobla odbędzie się ceremonia wręczenia nagród z udziałem króla Karola Gustawa XVI.

Kultura
Na wystawie w Krakowie można zobaczyć, czym był socmodernizm. To nie tylko blokowiska
Kultura
Rekordowe dzieła sztuki na aukcjach w Polsce
Kultura
Sztuka 2024. Czas zmian wystaw i zmian personalnych w muzeach i galeriach
Kultura
Będzie 100 mln zł dla Muzeum Powstania Warszawskiego
Materiał Promocyjny
eDO Post – nowa era bezpiecznej komunikacji cyfrowej dla biznesu
Kultura
Gonggi lub hacele. Na czym polega gra w kości z 2. sezonu „Squid Game”?