Ziemia żyje na kredyt

13 sierpnia wyczerpane zostały roczne zasoby naturalne Ziemi.

Publikacja: 13.08.2015 20:59

Zasoby naturalne Ziemi z roku na rok wyczerpywane są coraz szybciej. Na zdjęciu pole naftowe Kern Ri

Zasoby naturalne Ziemi z roku na rok wyczerpywane są coraz szybciej. Na zdjęciu pole naftowe Kern River w Kalifornii, piąte co do wielkości w USA

Foto: AFP/Mark Ralston

Według ustaleń międzynarodowej niezależnej organizacji ekologicznej Global Footprint Network do tego dnia ludzkość zużyła wszystkie bogactwa naturalne, jakie planeta wytwarza w ciągu roku.

„Przypomina to sytuację, gdy ktoś napełnia lodówkę 1 stycznia, aby mieć żywność na cały rok, ale 13 sierpnia zjada ostatni przechowywany w niej produkt" – stwierdza komunikat. Co roku skraca się termin wyczerpywania przewidzianych na rok zasobów naszej planety. Moment ten został nazwany Dniem Długu Ekologicznego (Ecological Debt Day). W 2000 roku ekologiczny kredyt został zaciągnięty w październiku, w 2011 roku – 27 września, w 2012 – 22 sierpnia, w 2013 – 20 sierpnia, w 2014 roku przypadł 19 sierpnia.

– Ten okres będzie się sukcesywnie skracać, jeśli ludzie nie zaczną żyć w sposób przyjazny dla środowiska, oszczędzając energię, wodę, segregując i odzyskując odpady. Na przykład, kupując ryby i produkty rybne, sprawdzajmy, czy mają certyfikat MSC gwarantujący, że ryby pochodzą ze zrównoważonych łowisk, lub wybierajmy te gatunki, które nie są zagrożone – wyjaśnia Paweł Średziński z WWF Polska.

Wprawdzie roczna światowa konsumpcja przekroczyła dostępne zasoby już w 1986 r., ale Dzień Długu Ekologicznego po raz pierwszy ogłoszono 19 grudnia 1987 roku.

Dług ekologiczny oznacza, że Ziemia jest nadmiernie eksploatowana, a przyszłe pokolenia pozbawiane są jej zasobów. Odnosi się to także do ekologicznie i ekonomicznie rabunkowej działalności państw zindustrializowanych wobec krajów biedniejszych. Ceny surowców eksportowanych przez biedniejsze kraje nie uwzględniają negatywnego wpływu danej produkcji na środowisko. Bogate kraje korzystają z przestrzeni i zasobów przyrody w sposób nieproporcjonalny, np. emitując gazy cieplarniane praktycznie bez ograniczeń, co prowadzi do zmian klimatu, niezrównoważonego rolnictwa, wylesiania, nadmiernych połowów, konwersji obszarów namorzynowych i bagnisk. Skutki te dotykają wprawdzie wszystkich krajów, ale biedniejszym trudniej sprostać katastrofom ekologicznym.

Obecnie zapotrzebowanie ludzkości na zasoby naturalne znacznie przekracza możliwości ich odnawiania na planecie.

Global Footprint Network, ustalając Dzień Długu Ekologicznego, bierze pod uwagę tzw. ślad ekologiczny – wpływ ziemskiej populacji na bioaktywność Ziemi. Bioaktywność mierzy się w „globalnych hektarach". Jest to powierzchnia biologicznie produktywna, składają się na nią pola uprawne, lasy, pastwiska, łowiska morskie, rzeki i jeziora. Oszacowano bioaktywność Ziemi na 12 mld „globalnych hektarów". Według tej metodologii każdy człowiek pozostawił ślad wynoszący 2,7 globalnego hektara. Wartość ta znacznie przekroczyła przypadające na każdego 1,8 globalnego hektara, co odpowiada poziomowi konsumpcji bez zagrożenia dla możliwości wytwórczych środowiska.

Ekologiczny wpływ ziemskiej populacji odpowiada zużyciu zasobów naturalnych: ryb z łowisk morskich i słodkowodnych, drewna i papieru uzyskiwanego z lasów, mięsa i mleka pochodzącego z pastwisk, zbóż, owoców i warzyw itp. W bilansie tym uwzględniana jest także absorpcja dwutlenku węgla, metanu i innych gazów.

Stały wzrost ziemskiej populacji powoduje, że wpływ ekologiczny na bioaktywność Ziemi jest coraz większy, za eksplozją konsumpcji nie nadąża regeneracja zasobów. Obecnie zapotrzebowanie ludzkości na zasoby naturalne znacznie przekracza możliwości ich odnawiania na planecie. O ile jeszcze w 1961 roku zaledwie dwie trzecie zasobów planety, dwie trzecie jej bioaktywności, wystarczało na zaspokojenie tego zapotrzebowania, o tyle obecnie powinniśmy mieć półtorej planety.

Nauka
Tajny rosyjski satelita „nie jest już operacyjny”. Wywoływał spore obawy
Nauka
Dlaczego superwulkan Yellowstone nie wybucha? Naukowcy odkryli cenną wskazówkę
Nauka
Kiedy gospodarki są w szoku? Co i jak kształtuje cykle koniunkturalne
Nauka
Obraz, notatki na marginesach. Co staropolskie książki mówią o ich czytelnikach?
Nauka
Etiopskie kazania. Nieznane karty z historii zakodowane w starożytnym języku