Bund

Publikacja: 07.10.2012 01:01

Henryk Erlich, właściwie Wolf Hersz Ehrlich (1882 – 1942), dziennikarz, adwokat jeden z przywódców B

Henryk Erlich, właściwie Wolf Hersz Ehrlich (1882 – 1942), dziennikarz, adwokat jeden z przywódców Bundu przemawia podczas demonstracji w Warszawie

Foto: Zbiory ŻIH

115 lat temu, 7 października 1897, w Wilnie powstał Bund.

Tekst z archiwum "Rzeczpospolitej"

, z dodatku "Żydzi polscy"

Światopogląd socjalistyczny, który silniej podkreślał podziały klasowe niż narodowe, pomagał uciec przed problemami identyfikacyjnymi asymilujących się Żydów, spotykających się często z dyskryminacją. Dlatego wybór socjalizmu nierzadko był jedynym wyjściem dla tych, którzy pragnęli porzucić tradycyjny model życia w diasporze żydowskiej, a jednocześnie nie byli akceptowani przez środowiska naznaczone w tym czasie piętnem nacjonalizmu. Dlatego już u zarania polskiego ruchu socjalistycznego możemy w jego szeregach znaleźć wielu zasymilowanych Żydów. Wśród twórców i członków PPS, PPSD czy SDKPiL znajdowało się wielu działaczy o żydowskich korzeniach, ale często nieidentyfikujących się już z tradycją i religią żydowską.

Programem, przyjętym na kongresie Bundu w 1901 r. stała się autonomia narodowo-kulturalna. W opinii działaczy Bundu, którzy uważali się za przedstawicieli nowoczesnego narodu żydowskiego, Żydzi powinni pozostać tam, gdzie mieszkają

W 1897 r. w Wilnie z inicjatywy tamtejszych działaczy żydowskich powstał Ogólnożydowski Związek Robotniczy na Litwie, w Polsce i w Rosji (Bund). W dobie kryzysu i masowych strajków w latach 1899 – 1903 zyskał wielu zwolenników, osiągając liczbę około 30 tysięcy członków. W tym okresie jego liczebność, jak i wpływ w społeczeństwie były o wiele większe niż innych partii robotniczych w cesarstwie rosyjskim.

Bund głosił potrzebę odrębności organizacyjnej żydowskich socjalistów i opracowania przez nich programu rozwiązania kwestii żydowskiej na innej podstawie niż asymilacja (asymilatorzy) lub emigracja (syjoniści). Takim programem przyjętym na kongresie Bundu w 1901 r. stała się autonomia narodowo-kulturalna. W opinii działaczy Bundu, którzy uważali się za przedstawicieli nowoczesnego narodu żydowskiego, Żydzi powinni pozostać tam, gdzie mieszkają i walczyć wraz z klasą robotniczą kraju osiedlenia o równouprawnienie dla wszystkich narodów zamieszkujących dany kraj. Za cel pierwszoplanowy uważano możliwość rozwoju własnej kultury opartej na języku jidysz, tworzenie własnych narodowych instytucji, organizacji, stowarzyszeń, partii itp. W taki sposób określali cele partii jej przywódcy, do których w tym czasie należał Włodzimierz Medem (1879 – 1923).

Ważną rolę w działalności Bundu odgrywały organizacje młodzieżowe. Jedną z nich był Jugent-Bund Cukunft (jid. Związek Młodzieży Przyszłość). Jego początki sięgają końca XIX wieku, ale jako jednolita organizacja ukonstytuował się w 1919 r. Cukunft prowadził szeroką działalność kulturalno-oświatową i wychowawczą w duchu ideologii bundowskiej wśród młodzieży żydowskiej pochodzącej z ośrodków miejsko-przemysłowych. Zakładał organizacje młodzieży szkolnej Skif, liczne szkoły wieczorowe, biblioteki, sekcje dramatyczne, chóry i orkiestry młodzieżowe.

Czerwiec 2008

115 lat temu, 7 października 1897, w Wilnie powstał Bund.

Tekst z archiwum "Rzeczpospolitej"

Pozostało 97% artykułu
Kraj
Podcast Pałac Prezydencki: "Prezydenta wybierze internet". Rozmowa z szefem sztabu Mentzena
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kraj
Gala Nagrody „Rzeczpospolitej” im. J. Giedroycia w Pałacu Rzeczpospolitej
Kraj
Strategie ochrony rynku w obliczu globalnych wydarzeń – zapraszamy na webinar!
Kraj
Podcast „Pałac Prezydencki”: Co zdefiniuje kampanię prezydencką? Nie tylko bezpieczeństwo
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Kraj
Sondaż „Rzeczpospolitej”: Na wojsko trzeba wydawać więcej