Jak się pierze brudne pieniądze?

Krociowe zyski z handlu narkotykami, przemytu papierosów i wyłudzeń VAT przestępcy legalizują, wykazując się coraz większą pomysłowością. Inwestują brudne pieniądze w firmy deweloperskie, hazardowe i paliwowe, a śledztw w sprawie prania pieniędzy przybywa – wynika z raportu MSW na temat bezpieczeństwa w Polsce.

– Rodzimi przestępcy korzystają z podobnych metod prania pieniędzy jak ci na Zachodzie. Zakładają firmy, kupują jachty i nieruchomości. Dobrze, że dzięki współpracy m.in. z Interpolem podniósł się poziom operatywności służb w ujawnianiu takich przypadków – mówi prof. Brunon Hołyst, kryminolog.

W zeszłym roku policja wszczęła blisko 200 spraw o pranie pieniędzy – to o ponad 50 więcej niż w rok wcześniej, gdy było ich 140. To najwyższy poziom od lat – twierdzi MSW. Rosnący trend dotyczy też ABW, która w zeszłym roku wszczęła 42 śledztwa (w 2012 – 25). W ubiegłym roku, wliczając sprawy z poprzednich lat, toczyło się ponad 600 śledztw.

Metody legalizacji dochodów od lat są podobne, choć zmieniają się obszary i pojawiają nowe trendy. Jednym z nich jest wykorzystywanie w łańcuchu kont bankowych, przez które sprawcy przepuszczają brudne pieniądze, tych należących do kantorów wymiany walut.

W 2013 roku w całym kraju toczyło się ponad 600 spraw dotyczących prania pieniędzy

Najczęstszym obszarem prania pieniędzy są przestępstwa związane z wyłudzeniami VAT – wynika z danych MSW. Inna metoda to transakcje w branży budowlanej. Polegają na przelewach na konta nowo powstałych firm wysokich kwot jako zapłaty za rzekomo wykonane usługi.

– Tymczasem od razu widać, że firma nie jest w stanie wykonać tak dużych zleceń – mówi „Rz" śledczy ścigający przestępczość gospodarczą.

W tym modelu pieniądze za rzekome usługi od razu są wypłacane w gotówce przez właścicieli firm – osoby bez doświadczenia w budownictwie.

Innym sposobem jest tworzenie firmy „symulującej", powstającej tylko po to, by założyć konto w banku. Zaraz potem osiąga ona wysokie obroty przy bardzo niskich dochodach. Pieniądze trafiające na jej konto są szybko wypłacane, a firma znika. Okazuje się, że założył ją np. bezrobotny.

Stałym obszarem, w którym przestępcy lokują lewe zyski – jak twierdzi MSW – są inwestycje deweloperskie. – Wchodzili w nie już bossowie gangu pruszkowskiego – mówią śledczy.

Przestępcy wchodzą też do branży energetycznej. Co się w niej kryje? – Głównie nielegalny obrót paliwami i wyłudzanie VAT, a potem legalizowanie zysków z tego procederu przez łańcuch firm i transfer za granicę do beneficjentów oszustwa – mówi Maciej Karczyński rzecznik ABW.

Inwencja przestępców jest nieograniczona.

– Członkowie zorganizowanych grup zakładają firmy wykazujące bardzo wysokie zyski, otwierają solaria, budują hotele, kupują antyki i drogie zegarki – wylicza Leszek Goławski z Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach.

Jedną z form ukrycia źródeł pochodzenia pieniędzy są kosztowne usługi konsultingowe. – Opiewają na kilkaset tysięcy złotych za doradztwo, którego w istocie nie było – mówi Goławski.

O pranie pieniędzy jest podejrzanych np. kilka osób w  śledztwie związanym z prywatyzacją Stoenu i Lotu. Wątpliwości prokuratury budzi ok. 600 tys. euro wypłaconych pod pretekstem umów doradczych i wyprowadzonych do zagranicznych spółek i różnych osób.

Z kolei były właściciel Art-B Bogusław B. w zeszłym roku usłyszał zarzut wyprania 11 mln zł. Zdaniem stołecznej prokuratury pieniądze, które wpłacono w styczniu 2013 r. na konto bankowe w Polsce, pochodziły z oszustwa dokonanego na niekorzyść jednej ze spółek w Szwajcarii.

Do wyprania pieniędzy przestępcy wykorzystują ludzi nieświadomych zagrożenia. Tak było w sprawie, którą prowadzi olsztyńska policja.