Agonia wielkiej gwiazdy

Śmiertelne skurcze największej gwiazdy zarejestrował teleskop orbitalny Herschel

Aktualizacja: 30.11.2009 19:24 Publikacja: 30.11.2009 19:20

Agonia wielkiej gwiazdy

Foto: Fotorzepa

Kosmiczne obserwatorium wysłane na orbitę w maju poddało najjaśniejszą znaną gwiazdę VY Canis Majoris analizie za pomocą dwóch pokładowych spektroskopów. Badanie pozwoliło na zidentyfikowanie materii, która opuszcza gwiazdę i wydostaje się w przestrzeń międzygwiazdową.

- Jednym z najpowszechniejszych związków, jakie możemy zaobserwować w otoczeniu gwiazdy, jest tlenek węgla –tłumaczył BBC News prof. Matt Griffin, główny naukowiec zespołu odpowiedzialnego za jeden ze spektroskopów z Uniwersytetu w Cardiff w Wielkiej Brytanii. – Dzieje się tak dlatego, że zarówno węgiel, jak i tlen są najczęściej występującymi pierwiastkami produkowanymi przez gwiazdy. Łączą się ze sobą, powstaje tlenek węgla obecny w przestrzeni międzygwiazdowej. Na podstawie danych, jakie uzyskaliśmy, możemy zmierzyć temperaturę gazu i jego gęstość oraz inne parametry. Gwiazda Canis Majoris, której średnica jest 2600 razy większa od średnicy Słońca, znajduje się w konstelacji Wielkiego Psa 4900 lat świetlnych od nas. Ten czerwony hiperolbrzym może w każdej chwili eksplodować w wybuchu supernowej. Canis Majoris jest naprawdę kolosem: gdyby był centralną gwiazdą naszego układu planetarnego, gwiazda sięgałaby orbity Saturna.

Według modelu teoretycznego czerwony hiperolbrzym w agonii uwalnia w przestrzeń międzygwiazdową olbrzymie ilości gazu i pyłu. Ta materia tworzy wokół gwiazdy szczelny welon stopniowo rozpuszczający się w przestrzeni międzygwiazdowej. Składa się on między innymi z cząstek węgla, tlenu i azotu. Te pierwiastki mogą być budulcem przyszłych planet, niewyłączając tych, na których mogłyby się pojawić istoty żywe.

Instrumenty sondy Herschel : PACS – fotometr obrazujący i spektrometr oraz SPIRE –fotometr obrazujący i spektrometr fourierowski czułe na różne długości fali elektromagnetycznej zostały skierowane na obłok materii ulatującej z największej znanej gwiazdy.

Spektrometry "złapały" i rozdzieliły światło zgodnie z długością fali. Powstał z tego " odcisk palca" – informacja o składzie chemicznym tej otoczki. Oba instrumenty wykryły spore ilości tlenku węgla i wody w sąsiedztwie gwiazdy Canis Majoris.

Według prof. Griffina linie obrazu widmowego, które obecne są w wykresach sporządzonych przez oba spektrometry, jest woda. To bardzo ważny związek. Jej obecność może wiele powiedzieć na temat fizycznych i chemicznych procesów, jakie zachodzą w otoczce gazu.

– Woda nie może być dostrzeżona z Ziemi z prostej przyczyny, że obraz zaciemni atmosfera ziemska. Zawiera wielką ilość wody. Dlatego tego typu obserwacje przenieśliśmy w przestrzeń kosmiczną – tłumaczy prof. Griffin.

Instrumenty teleskopu są w stanie odebrać sygnał w zakresie dalekiej podczerwieni i fal submilimetrowych nawet z najdalszego kosmosu. Dzięki temu Herschel może dostrzec to, czego nie zobaczą inne kosmiczne obserwatoria, tak jak na przykład teleskop Hubble'a pracujący w zakresie światła widzialnego i bliskiej podczerwieni.

Kosmiczne obserwatorium wysłane na orbitę w maju poddało najjaśniejszą znaną gwiazdę VY Canis Majoris analizie za pomocą dwóch pokładowych spektroskopów. Badanie pozwoliło na zidentyfikowanie materii, która opuszcza gwiazdę i wydostaje się w przestrzeń międzygwiazdową.

- Jednym z najpowszechniejszych związków, jakie możemy zaobserwować w otoczeniu gwiazdy, jest tlenek węgla –tłumaczył BBC News prof. Matt Griffin, główny naukowiec zespołu odpowiedzialnego za jeden ze spektroskopów z Uniwersytetu w Cardiff w Wielkiej Brytanii. – Dzieje się tak dlatego, że zarówno węgiel, jak i tlen są najczęściej występującymi pierwiastkami produkowanymi przez gwiazdy. Łączą się ze sobą, powstaje tlenek węgla obecny w przestrzeni międzygwiazdowej. Na podstawie danych, jakie uzyskaliśmy, możemy zmierzyć temperaturę gazu i jego gęstość oraz inne parametry. Gwiazda Canis Majoris, której średnica jest 2600 razy większa od średnicy Słońca, znajduje się w konstelacji Wielkiego Psa 4900 lat świetlnych od nas. Ten czerwony hiperolbrzym może w każdej chwili eksplodować w wybuchu supernowej. Canis Majoris jest naprawdę kolosem: gdyby był centralną gwiazdą naszego układu planetarnego, gwiazda sięgałaby orbity Saturna.

Kosmos
Doba na Uranie jest dłuższa niż sądzono. Nowe obliczenia naukowców
Kosmos
Powtórzono eksperyment o powstaniu życia na Ziemi. Pojawił się nowy, zaskakujący czynnik
Kosmos
Astronomowie zaobserwowali dziwne zjawisko. To samo czeka naszą Drogę Mleczną?
Kosmos
Kosmiczny wir na polskim niebie. Czym było tajemnicze zjawisko?
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Kosmos
Częściowe zaćmienie słońca już za kilka dni. Kiedy i jak je obserwować?