Ocean z kosmosu

Komety odegrały kluczową rolę w pojawieniu się wody na Ziemi

Publikacja: 07.10.2011 01:27

Kosmiczne Obserwatorium Herschela – teleskop umieszczony na orbicie, który obserwuje niebo w podczer

Kosmiczne Obserwatorium Herschela – teleskop umieszczony na orbicie, który obserwuje niebo w podczerwieni

Foto: ESA

Badacze znaleźli w Układzie Słonecznym wodę o identycznym składzie jak ta, która pojawiła się na Ziemi przed miliardami lat. Jej źródłem okazały się komety pochodzące z Pasa Kuipera, obszaru za orbitą Neptuna. Ten region Układu Słonecznego rozciąga się od 30 do 50 razy dalej od Słońca niż Ziemia i jest skupiskiem lodowych, skalistych ciał niebieskich. Pośród nich znajdują się planety karłowate, m.in. Pluton. I wielka liczba komet.

Nowe pomiary, dokonane przez europejskie Kosmiczne Obserwatorium Herschela, wykazały, że kometa Hartley 2, która przybyła właśnie z tamtej okolicy, zawiera taką wodę w światowym oceanie.

Świecąca powłoka

– Rezultaty naszych badań za pomocą instrumentów sondy wskazują na to, że komety mogły odegrać kluczową rolę w procesie przenoszenia wody na młodą Ziemię – powiedział Dariusz Lis z California Institute of Technology (Caltech), jeden z autorów opracowania, które ukazało się w internetowym wydaniu magazynu „Nature". – To odkrycie znacznie rozszerza możliwe źródła zaopatrzenia Ziemi w wodę. Teraz do nich możemy zaliczyć obiekty Pasa Kuipera.

Według modelu teoretycznego Ziemia na początku była gorąca i sucha. Woda – niezbędna do zaistnienia życia – pojawiła się na naszej planecie miliony lat później przyniesiona przez asteroidy i komety, które masowo bombardowały glob. Do tej pory żadna z komet, której skład przestudiowali naukowcy, nie zawierała wody podobnej składem do oceanicznej.

Herschel zajrzał do pyłowo-gazowej „atmosfery" otaczającej jądro komety, zwanej przez astronomów komą. Powstaje ona w miarę zbliżania się komety do Słońca i pod wpływem jego promieniowania część materiału odparowuje. Ta świecąca powłoka otacza pyłowo lodowe jądro komety.

Ciężki wodór

Instrumenty sondy zarejestrowały odparowaną wodę z otoczki. Ku zdziwieniu naukowców Hartley 2 posiada o połowę więcej tzw. ciężkiej wody niż inne komety analizowane do tej pory. W ciężkiej wodzie dwa zwykłe atomy wodoru są zastąpione atomami ciężkiego izotopu wodoru zwanego deuterem. Ilość ciężkiej wody w tej mieszance jest podyktowana warunkami, w jakich powstała kometa.

70 tys. obiektów o średnicy ponad 100 km krąży w Pasie Kuipera po orbicie wokół Słońca

– Proporcja ciężkiej i zwykłej wody odparowanej z komety Hartleya jest prawie dokładnie taka sama jak w oceanie na powierzchni Ziemi – powiedział dr Paul Hartogh z Instytutu Maksa Plancka w Niemczech kierujący zespołem badaczy.

O miejscu pochodzenia komety Hartley 2 w Pasie Kuipera świadczy jej droga. Co sześć i pół roku pojawia się w wewnętrznym Układzie Słonecznym. Pozostałe pięć komet, w których naukowcy zbadali proporcję ciężkiej wody do normalnej, pochodzi z dalszych okolic układu planetarnego – obłoku Oorta.

Orły ESG

„Rzeczpospolita” nagrodziła zrównoważone przedsiębiorstwa

Poznaj laureatów

Ten zbiór ciał niebieskich jest miejscem powstawania większości znanych komet. Znajduje się dziesięć tysięcy razy dalej niż Pas Kuipera. Naukowcy uważają, że z tego źródła pochodzi nie więcej niż 10 proc. wody na Ziemi.

Najpoważniejszym źródłem wody na Ziemi są asteroidy z pasa pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza. Najnowsze odkrycie świadczy o tym, że także te  komety z Pasa Kuipera poważnie zasiliły nasz glob w wodę.

– Nasze badania wskazują, że rozumienie rozprzestrzeniania się najlżejszych pierwiastków i ich izotopów oraz dynamiki początków Układu Słonecznego ciągle jest niekompletne – powiedział prof. Geoffrey Blake z Caltechu, współautor pracy w „Nature". – Na początku układu planetarnego komety i planetoidy były w ciągłym ruchu w każdym jego zakątku. Część z nich rozbiła się o naszą planetę. I dała początek oceanom.

Masz pytanie, wyślij e-mail do autora k.urbanski@rp.pl

Badacze znaleźli w Układzie Słonecznym wodę o identycznym składzie jak ta, która pojawiła się na Ziemi przed miliardami lat. Jej źródłem okazały się komety pochodzące z Pasa Kuipera, obszaru za orbitą Neptuna. Ten region Układu Słonecznego rozciąga się od 30 do 50 razy dalej od Słońca niż Ziemia i jest skupiskiem lodowych, skalistych ciał niebieskich. Pośród nich znajdują się planety karłowate, m.in. Pluton. I wielka liczba komet.

Pozostało jeszcze 87% artykułu
Kosmos
Przełom w badaniach nad Marsem? Na Czerwonej Planecie mógł kiedyś padać deszcz i śnieg
Kosmos
Na odległej planecie istnieje życie? Badacze mówią o przełomie: To najsilniejszy dowód
Kosmos
Nowa, „zielona” kometa na niebie. Wiadomo, kiedy będzie najlepiej widoczna
Kosmos
W Drodze Mlecznej odkryto układ dwóch białych karłów. Obiekty są skazane na zderzenie
Materiał Promocyjny
Jak Meta dba o bezpieczeństwo wyborów w Polsce?
Kosmos
Pochodzenie i kształt asteroidy, która miała uderzyć w Ziemię, zaskoczyły naukowców