Wiceminister MSZ Finlandii: Jako sąsiad Rosji wiemy, że lepiej być gotowym

Finlandia w ubiegłym roku przystąpiła do NATO. Jaka jest wasza ocena sytuacji bezpieczeństwa w regionie?

Przystąpienie do NATO było kluczową decyzją i logicznym krokiem po rosyjskiej agresji na Ukrainę, tak naprawdę to działanie Rosji spowodowało ten ruch. Do dziś w sondażach 80 proc. Finów popiera tą decyzję, bo to zwiększa nasze bezpieczeństwo. Ale z drugiej strony, akcesja Finlandii i Szwecji wzmocniła też Sojusz. Np. Norwegia zyskała lądową granicę z państwami NATO, a sytuacja na Bałtyku stała się bardziej korzystna i bezpieczna dla Zachodu.

Mówi pan, że to polityka Rosji skłoniła Finlandię do wstąpienia do Sojuszu. Jak pan więc ocenia rozwój sytuacji na Ukrainie – czego się pan spodziewa na tej wojnie?

Trudno robić wiążące prognozy. Oczywisty jest za to fakt, że dalej musimy wspierać Ukrainę, bo ta wojna ma znacznie dla całej europejskiej architektury bezpieczeństwa. Efektem tej wojny nie może być przeświadczenie, że najeźdźcy agresja się opłaca. Ukraina radzi sobie naprawdę świetnie, fakt że broni się już 34 miesiące jest imponujący. Cieszę się, że Polska czy Finlandia znacząco ją wspierają. Mój kraj pod względem przekazanej wartości pomocy liczonej w PKB jest w absolutnej czołówce i co ważne, u nas nie czuć wśród ludzi zmęczenia tą pomocą.

Czytaj więcej

Społeczeństwo

Finlandia: Obywatele chcą, by ich kraj mógł używać min przeciwpiechotnych

Fiński parlament zajmie się obywatelską inicjatywą ustawodawczą, której istotą jest wycofanie się z Finlandii traktatu ottawskiego - konwencji o zakazie użycia, składowania, produkcji i przekazywania min przeciwpiechotnych.

Oczywiście najwyższą cenę za tą agresję płacą Ukraińcy, ale jak ta wojna wpływa na gospodarkę Finlandii?

Bezpośrednio w dosyć małym stopniu.

Ale zamknęliście przejścia graniczne z Rosją.

Tak, ale to ma stosunkowo nieduże znaczenie ekonomiczne. Ponad rok temu Rosja zinstrumentalizowała migrację na naszej granicy, dlatego od tego czasu te przejścia są zamknięte. Tego jednak nie ma co porównywać z Polską, ponieważ u nas ten ruch zwiększył się tylko na przejściach granicznych, a nie tak jak u was - przez zieloną granicę.

Przed wojną kupowaliśmy w Rosji ropę i gaz, ale to wstrzymaliśmy. Nasz system energetyczny sobie z tym dobrze poradził, ponieważ miks energetyczny Finlandii od dawna jest dosyć zdywersyfikowany. Podstawą naszego miksu jest energia nuklearna, wodna i z wiatru. Mamy gazociąg z Rosji, ale prąd wytwarzany z gazu to było tylko o 6 – 7 proc. naszego zapotrzebowania. Import ropy z Rosji był dla nas oczywisty, bo było blisko, ale ropę można kupić na całym świecie, nasze rafinerie są na wybrzeżu, tak więc to nie jest problem.

Czy to odejście od gazu i ropy było kosztowne?

Jeśli chodzi o ropę, to nieszczególnie, jeśli chodzi o gaz to z odbioru poprzez gazociąg musieliśmy się przestawić na LNG i uruchomić pływający terminal. Mamy też połączenie z państwami bałtyckimi po dnie Bałtyku.

A jak pan ocenia ostatnie incydenty na Bałtyku, przecięcie kabla przez rosyjski statek?

Śledztwo trwa, wiadomo, że kabel komunikacyjny został przecięty przez chiński statek ciągnący kotwicę, ale to przecięcie tak naprawdę nie miało większego wpływu na funkcjonowanie łączności, ponieważ nasza sieć jest odporna – jeśli przetniesz jedno połącznie, to ten ruch jest przekierowywany na inne. To jest ważna lekcja – trzeba być gotowym na takie wydarzenia.

Czytaj więcej

Elektroenergetyka

Bałtowie za cenę 3 mld zł pożegnają się z poradziecką energetyką. Pomoże Polska

Walne zgromadzenie akcjonariuszy Polskich Sieci Elektroenergetycznych zaakceptowało finansową decyzję inwestycyjną (FID) dla budowy Harmony Link. Harmony Link to drugie połączenie sieci elektroenergetycznych Polski i Litwy, które będzie kosztować 3 mld zł. Wcześniej planowano podmorską instalację, jednak koszty okazały się zbyt wysokie.

Mówi pan o odporności – ile Finlandię kosztuje budowanie takiej odporności i co w tym obszarze robicie?

To jest polityka bardzo kompleksowa i długoterminowa, która zaczęła się jeszcze w czasie zimnej wojny, ale która nie skończyła się wraz z 1989 r. Trudno podać dokładne koszty, ponieważ to realizujemy od dziesięcioleci. My np. nie zawiesiliśmy poboru - jako sąsiad Rosji wiemy, że lepiej być gotowym, dzięki temu mamy wyszkolone rezerwy. Budowanie odporności państwa jest robione w dużej mierze w porozumieniu z sektorem prywatnym. National Emergency Supply Agency (Narodowa Agencja Dostaw Awaryjnych) to jest rządowa agencja, która odpowiada m.in. za gromadzenie m.in. żywności i paliwa. Co ważne NESA ją kupuje, ale też we współpracy z sektorem prywatnym odpowiada za jej późniejsze wprowadzanie na rynek i ciągłe uzupełniania zapasów, tak by ta żywność była świeża. Jej działalność jest finansowana z niewielkiego podatku na paliwo w wysokości 0,5 proc. cen detalicznych. NESA zorganizowała także szybką działalność pływającego terminala LNG, ona odpowiada też za energię. Inny dobry przykład to np. regulacja dotycząca budownictwa. Wszelkie budynki mieszkalne i nie tylko powyżej 1,2 tys. m kw. powierzchni muszą mieć schrony. Obowiązek jego budowy spoczywa na firmie deweloperskiej, ale co ciekawe to zwiększa koszty budowy zaledwie o 2 – 3 proc.

Finlandia wydaje na obronność ok. 2,3 proc. swojego PKB. Co robicie, by jak największa część tej kwoty została u was w kraju?

Podstawą jest jednak tworzenie zdolności do obrony i m.in. dlatego kupiliśmy 64 samoloty F-35, których nie produkujemy przecież w Finlandii. Ale my mamy rozwinięty sektor obronny, produkujemy m.in. transportery opancerzone - w Polsce znane jak Rosomaki - i dysponujemy też dużymi zdolnościami do produkcji amunicji. Np. producent amunicji Nammo - firma norwesko – fińska - ma w Finlandii trzy fabryki. Są zdolności, które po prostu państwo musi mieć. To pokazała wojna na Ukrainie.