Pięć problemów, na które musi uważać Europa w 2023 r.

Kryzys energetyczny odczuwany także w 2023 r. może osłabić działalność gospodarczą w wielu krajach. Po gigantycznym kryzysie sanitarnym z licznymi ograniczeniami doszło w Europie do poważnego konfliktu. Jego konsekwencją był kryzys energetyczny i historyczny skok inflacji. Obecna zima przy braku rosyjskiej ropy i gazu jest poważnym wyzwaniem dla sektora energetyki. W dłuższej perspektywie powtarzające się coraz częściej gwałtowne zjawiska klimatyczne zmuszą władze krajów do przyspieszenia transformacji energetycznej i odchodzenia od kopalnych nośników energii. W nowym roku Europa będzie mieć do czynienia z pięcioma dużymi problemami.

1. Zagrożenie recesją

Konsekwencje wojny na Ukrainie dotyczą wszystkich sektorów gospodarki europejskiej. Wzrost gospodarczy maleje, w 2023 r. może wynieść tylko 0,3 proc. w strefie euro wobec 3,1 proc. w 2022 r. — wynika z prognoz Komisji Europejskiej. W całej Europie może dojść nawet do recesji, do dwóch kolejnych ujemnych kwartałów po ciężkiej zimie — uważa Bruno de Moura Fernandes z działu badań makro we francuskim ubezpieczycielu kredytów eksportowych Coface.

Gospodarka Niemiec, mocno zależna od surowców energetycznych z Rosji i od eksportu jest w poważnej zadyszce, jej PKB może zmaleć do minus 0,6 proc. — według przewidywań Brukseli. Bank Francji zakłada w przyszłym roku wzrost gospodarczy o 0,3 proc. po 2,6 proc. Sytuacja we Włoszech nie jest lepsza, wzrost PKB spadnie do 0,3 proc. z 3,8 proc. Jedynie Hiszpania wypada lepiej z większych krajów, bo jest mniej zależna od rosyjskiej ropy i gazu, a zniesione ograniczenia sanitarne pobudziły turystykę. Powinna osiągnąć wzrost o 1 proc. po 4,5 proc. w 2022 r.

2. Inflacja utrzyma się, ale będzie maleć

Europejski Bank Centralny zakładał w połowie grudnia, że inflacja w 2023 r. zmaleje do 6,3 proc. z 8,4 proc. w 2022 r. Wzrost cen zaczął maleć w strefie euro w listopadzie (10,1 proc.), w tym roku wyniesie 8,1 proc., a za rok 6 proc. Duży wzrost cen utrzymuje się w Niemczech i Włoszech, także we Francji i Hiszpanii — stwierdza ekonomista Coface.

Inflacja zacznie zwalniać tempo w I półroczu na skutek rządowych działań wspierania gospodarki. Niemcy wprowadziły limity cen elektryczności dla firm i gospodarstw domowych, obowiązujące do kwietnia 2024. Komisja Europejska zakłada, że inflacja nad Renem zmaleje do 7,5 proc. z 8,8 proc. w 2022 r. We Francji rezygnacja z pewnych dopłat (np. od stycznia do paliw płynnych) może dać inflację 6 proc. We Włoszech wzrost cen zmaleje do 6,6 proc. z 8,7 proc., a w Hiszpanii do 4,7 proc. z 8,5 proc. — wynika z grudniowych prognoz Brukseli. Inflacja w strefie euro wróci do poziomu 2 proc. rocznie dopiero w 2025 r.

3. Wzrost bezrobocia

Różne kryzysy w ostatnich latach rozchwiały rynek pracy. Pierwsze lockdowny wywołały obawy, że dojdzie do dużej fali nowych ludzi bez pracy, ale różne rządowe mechanizmy pomocy (Niemcy, Hiszpania) pozwoliły zmniejszyć straty i rozkręcać działalność gospodarczą po zniesieniu ograniczeń sanitarnych. W 2022 r. poziom bezrobocia w Europie zmalał do 6,8 proc — według danych Międzynarodowej Organizacji Pracy, ale zdaniem Komisji Europejskiej może zwiększyć się w 2023 r. do 7,2 proc.

Nadal występują duże różnice w poszczególnych krajach. Niemcy powinny wypaść dobrze z liczbą 3,5 proc. w 2023 po 3,1 proc. w 2022 r., Banque de France przewiduje wzrost do 7,5 proc. z 7,3 proc. w 2022 r. i do 8,2 proc. w 2024 r. Liczby dotyczące południa Europy są bardziej pesymistyczne. Hiszpania będzie mieć dużo więcej bezrobotnych od średniej europejskiej: 12,7 proc. w 2023 i 2024 r., we Włoszech nastąpi wzrost do 8,7 proc. z 8,3 proc.

4. Podwyżki płac poniżej poziomu inflacji