Z badań Fundacji Kronenberga przy Citi Handlowy wynika, że ponad połowa Polaków wcale nie odkłada pieniędzy. Dzieje się tak z różnych przyczyn.

Największą grupą wśród nieoszczędzających są „rozrzutni", czyli osoby, które wszystko, co zarobią, wydają na bieżąco, często bez przemyślenia. Aż 90 proc. osób z tej grupy nie kontroluje codziennych wydatków, a prawie połowa nie planuje, na co przeznaczy zarobione pieniądze.

Niskie dochody ?to nie powód

Swoim zachowaniem ludzie ci zaprzeczają obiegowej opinii, że Polacy nie oszczędzają, ponieważ nie mają z czego. W przypadku „rozrzutnych" główną barierą oszczędzania rzadko jest brak pieniędzy. Najczęściej przyczyną jest niewystarczająca wiedza na temat możliwości lokowania nadwyżek finansowych i brak świadomości, że powinno się oszczędzać. Taką postawę najczęściej spotyka się wśród osób powyżej 50. roku życia, pracujących fizycznie.

– To, że Polacy mają mało oszczędności, nie wynika z niskich dochodów. Nasze społeczeństwo wciąż jest na etapie dojrzewania i wielu osobom bardziej zależy na tym, żeby konsumować. Odkładanie pieniędzy nie jest dla nich zbyt atrakcyjne. Taka postawa będzie się zmieniać, w miarę jak będziemy doganiać kraje rozwinięte – mówi Dominika Maison, psycholog ekonomiczny z Uniwersytetu Warszawskiego.

Na drugim biegunie znajdują się tzw. budżetowi kontrolerzy. Są to głównie osoby starsze, którym emerytura ledwo wystarcza do pierwszego. Trudno więc oczekiwać, aby byli w stanie odłożyć jakiekolwiek pieniądze.

Są to często osoby, które nie korzystają z produktów finansowych, płacą gotówką, a pieniądze trzymają „w tapczanie". Trudna sytuacja materialna powoduje, że w przeciwieństwie do „rozrzutnych" „budżetowi kontrolerzy" skrupulatnie planują nawet najdrobniejsze wydatki.

Są odpowiedzialni

Ci z nas, którzy odkładają pieniądze, to głównie osoby ze średnimi dochodami. Największą grupę, stanowiącą 26 proc. oszczędzających, badacze nazwali rozsądnymi. To tacy, którzy oszczędzają świadomie i starają się to robić regularnie. Na co dzień pracują jako specjaliści lub pracownicy fizyczni, a swoją sytuację materialną określają jako średnią.

W ich domach bardzo często rozmawia się o sprawach finansowych i wspólnie podejmuje decyzje o większych zakupach. Aż 96 proc. osób w tej grupie przyznaje, że kontroluje swoje wydatki. Jednocześnie są to osoby znające specyfikę produktów bankowych, o czym świadczy m.in. to, że ponad 60 proc. z nich za codzienne zakupy płaci kartą.

Pożądana dojrzałość finansowa

Wreszcie, tylko 12 proc. oszczędzających Polaków stanowią najbogatsi, pracujący na najwyższych stanowiskach. Osoby te skrupulatnie planują wydatki i regularnie odkładają konkretną sumę. Nabyta w szkole i w domu wiedza pozwala im sprawnie poruszać się na rynku finansowym, dlatego wiedzą, jak najlepiej ulokować pieniądze.

– Gotowość do oszczędzania jest cechą psychologiczną i nawet ci, którzy nie zarabiają dużo, są w stanie odłożyć. Dojrzałość finansowa polega na tym, aby być zabezpieczonym na przyszłość, a jednocześnie potrafić rozsądnie wydawać pieniądze – mówi Dominika Maison.

Z jej badań wynika, że ok. 40 proc. osób posiadających oszczędności ma też kredyty. Jedno nie wyklucza więc drugiego.