Finanse publiczne pod presją obietnic wyborczych

Sondażowe wyniki niedzielnych wyborów parlamentarnych wskazują, że władzę w Polsce może przejąć dotychczasowa opozycja, tworząc większościowy, koalicyjny rząd złożony z kilku ugrupowań. W kontekście obietnic wyborczych złożonych zarówno przez Koalicję Obywatelską, Trzecią Drogę i Nową Lewicę ich zwycięstwo niesie jednak implikacje dla finansów publicznych.

Kosztowna licytacja

Lista obietnic w tegorocznej kampanii była bardzo długa, politycy wszystkich opcji chętnie wchodzili w licytację, a efekt jest taki, że ich realizacja kosztować może nie dziesiątki, ale nawet setki miliardów złotych.

Jako plus wyborczych planów KO, TD i Nowej Lewicy trzeba liczyć zapowiedzi przywrócenia przejrzystości finansów publicznych, ich konsolidacji, likwidacji różnych funduszy i instytutów, które powstały za rządów PiS, a także oszczędności na niepotrzebnych ich zdaniem inwestycjach (np. budowa CPK) czy racjonalizacja niektórych wydatków.

Czytaj więcej

Gospodarka

Gospodarka czeka na zwrot. Jak długo potrwa powyborczy entuzjazm?

Reakcje rynków finansowych na sondażowe wyniki wyborów były entuzjastyczne. Bo dla gospodarki moż...

Takie działania mają przynieść pewne dochody w budżecie państwa oraz poprawić wiarygodność Polski na rynkach finansowych. Jednak ekonomiści mają wątpliwości, czy to wystarczy jako źródło sfinansowania wszystkich obietnic wyborczych. Tak naprawdę potrzebne byłyby albo ostre cięcia wydatków albo znaczący wzrost długu i deficytu, albo… rezygnacja z części obietnic.

Czego więc można spodziewać się po nowym rządzie, jeśli tworzyć go będzie KO, Trzecia Droga i Nowa Lewica?

Pierwszy sprawdzian

– Trudno tu znaleźć prostą odpowiedź – ocenia Piotr Bielski, ekonomista Santander Bank Polska. – W finansach publicznych nie ma za bardzo przestrzeni do zwiększania deficytu i długu, z drugiej strony wszyscy zdajemy sobie sprawę, że przynajmniej część obietnic politycy będę starali się zrealizować – dodaje.

Czytaj więcej

Gospodarka

Wynik wyborów przepędzi gołębie z Rady Polityki Pieniężnej

Gwałtowne umocnienie złotego po wyborach to nie tylko wyraz wiary inwestorów w bliskie odblokowan...

Bielski dodaje, że na pewno pierwszym poważnym wyzwaniem dla nowego rządu będzie zmierzenie się budżetem państwa na 2024 r. Opozycja demokratyczna, jeśli przejmie władzę, to najpewniej pod koniec grudnia, a to oznacza, że na uchwalenie planu finansowego państwa na przyszły rok i ewentualne jego zmiany zostanie bardzo mało czasu – budżet musi być gotowy do końca stycznia, w przeciwnym razie prezydent może mieć powód, by rozwiązać Sejm.

Tymczasem projekt budżetu przygotowany przez rząd PiS jest niezwykle wymagający – przewiduje deficyt w wysokości 4,5 proc. PKB, czyli powyżej unijnego limitu wynoszącego 3 proc. PKB. Co gorsza, potrzeby pożyczkowe netto zaplanowano na rekordowe 225 mld zł, a potrzeby pożyczkowe brutto na 420 mld zł, co także jest historycznie najwyższą kwotą. Ekonomiści już teraz ostrzegają, że rządowi trudno będzie pożyczyć tak duże pieniądze na rynkach finansowych. Dołożenie kolejnych graniczyłoby z ryzykiem kryzysu finansowego.

Mniej na wojsko?

– Moim zdaniem polityka budżetowa pozostanie, podobna jak obecnie, dosyć ekspansywna – komentuje Rafał Benecki, główny ekonomista ING Banku Śląskiego. – Nie zakładam, by doszło do zacieśniania fiskalnego. Pojawić się mogą nawet nowe pozycje wydatkowe, prawdopodobnie kompensowane wolniejszym od obecnie zakładanego wzrostem wydatków militarnych – uważa Benecki.

Czytaj więcej

Giełda

Powyborczy wystrzał akcji spółek Skarbu Państwa

Inwestorzy warszawskiej giełdy z dużą nadzieją przyjęli wyniki niedzielnych wyborów parlamentarny...

Warto przypomnieć, że rząd PiS planuje tylko w 2024 r. przeznaczyć na zbrojenia ok. 3 proc. PKB z budżetu państwa i kolejne ok. 1,5 proc. z Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych (który może emitować obligacje lub zaciągać kredyty). W ujęciu nominalnym to ogromna kwota ok. 160 mld zł, a zdaniem ekspertów lepiej modernizować wojsko wolniej, ale z głową.

Jednocześnie Benecki dodaje, że w obecnym scenariuszu politycznym (po tym, jak rząd przejmie opozycja demokratyczna) Polsce będzie jednak łatwiej sfinansować wysokie potrzeby. Oczekiwany jest bowiem powrót inwestorów zagranicznych na polski rynek długu, za czym przemawia wiele argumentów, m.in. możliwość odblokowania KPO czy większy napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych.