Czy szczepionka AstraZeneca chroni przed wariantem Delta koronawirusa? Wyniki badań

Autorzy badań zaznaczyli, że z powodu wariantu Delta (B.1.617.2) koronawirusa SARS-CoV-2 w Wielkiej Brytanii zanotowano nagły wzrost przypadków COVID-19, a współczynnik transmisji wirusa (R) wzrósł do 1,2-1,4 (co oznacza, że średnio 10 osób zakażonych przekaże wirusa 12-14 kolejnym osobom).

"Dzienne liczby przyjęć do szpitali oraz liczba pacjentów wymagających respiratorów rosną zarówno w Anglii, jak i w Szkocji, mimo szeroko zakrojonego programu szczepień w Wielkiej Brytanii" - czytamy w opublikowanym na łamach "The Lancet" podsumowaniu wyników badań.

W związku z wariantem Delta badacze sprawdzili skuteczność najczęściej stosowanej w Wielkiej Brytanii szczepionki przeciw COVID-19, opracowanej przez Uniwersytet Oksfordzki i koncern AstraZeneca, a wyniki porównali z wcześniejszymi badaniami dotyczącymi skuteczności szczepionki mRNA Pfizer/BioNTech.

Sprawdzono miana powstałych dzięki szczepionce przeciwciał neutralizujących wirusa (NAb) wobec pięciu szczepów SARS-CoV-2. Badaniami objęto 106 uczestników o średnim wieku 34 lat. 50 badanych było po pierwszej dawce AstraZeneki (średnio 41 dni po otrzymaniu preparatu), 63 - po dwóch (średnio 31 dni po drugim zastrzyku). Średni odstęp między dawkami wynosił 63 dni.

Analizowano odpowiedź na pierwotny szczep SARS-CoV-2, wariant z pierwszej fali w Wielkiej Brytanii (D614G) oraz na warianty alertowe: Alfa (B.1.1.7, tzw. brytyjski), Beta (B.1.351, tzw. południowoafrykański) oraz Delta (B.1.617.2, tzw. indyjski).

W "Lancecie" czytamy, że dwie dawki szczepionki AstraZeneca wywołały aktywność przeciwciał na pierwotny szczep u wszystkich uczestników badania, lecz średni poziom przeciwciał był 2,1-krotnie niższy niż w przypadku szczepionki Pfizer.

W porównaniu z preparatem Pfizer, w przypadku AstraZeneki średnia liczba przeciwciał była 2,4-krotnie niższa przy wariancie Alfa, 2,5-krotnie - przy Beta i Delta.

W tekście zaznaczono, że w porównaniu z poprzednimi dwoma wariantami, u znacznie mniejszej liczby uczestników badań zaszczepionych dwiema dawkami AstraZeneki stwierdzono mierzalny poziom przeciwciał w przypadku wariantów Beta i Delta (odpowiednio u 38 i 39 z 63) niż w przypadku pozostałych badanych wariantów (55 z 63).

"Silnie kontrastuje to z naszymi wcześniejszymi wynikami, które wykazały, że ponad 95 proc. uczestników miało mierzalny poziom przeciwciał (NAbT) przeciw wariantom B.1.351 (189 ze 195) i B.1.617.2 (186 ze 195) po dwóch dawkach szczepionki Pfizer" - czytamy.

"Analiza tych danych potwierdziła, że u osób zaszczepionych dwiema dawkami rodzaj szczepionki ma związek ze zmniejszoną liczbą przeciwciał, niezależnie od szczepu SARS-CoV-2" - dodano.

Z badania wynika, że przechorowanie COVID-19 zwiększa poziom przeciwciał u osób zaszczepionych jedną dawką AstraZeneki, bez względu na rodzaj wariantu.

Naukowcy napisali, że z danych wynika, iż u odbiorców AstraZeneki poziom przeciwciał w przypadku wariantów koronawirusa, w tym wariantu Delta, jest niższy niż u zaszczepionych Pfizerem.

W tekście podkreślono, że średnia wieku uczestników badania po dwóch dawkach AstraZeneki wynosiła 33 lata, a w przypadku preparatu Pfizer/BioNTech - 42 lata. Dodano, że porównanie odbiorców AstraZeneki z bardziej podobnymi wiekowo zaszczepionymi Pfizerem (58 osób w wieku poniżej 50 lat, dawkowanie w okresie ponad 40 dni) pokazuje bardziej wyraźną redukcję średniej NAbT przeciw wariantowi Delta.

Autorzy wskazali, że konieczne będą dalsze badania.

"Nasze dane potwierdzają potrzebę uznania zwiększonej ochrony oferowanej przez drugą dawkę szczepionki (...). Sugerują także że dodatkowe doszczepianie (trzecią dawką - red.) może być konieczne, szczególnie w przypadku bardziej narażonych grup, które otrzymały szczepionki powodujące niższą od przeciętnej odpowiedź NAbT" - czytamy.

W podsumowaniu zaznaczono, że tak jak w przypadku szczepionek mRNA, w świetle poważnie ograniczonej podaży szczepionek możliwe może być nadanie priorytetu stosowania szczepionki AstraZeneca wobec osób z potwierdzoną historią COVID-19".

"Nasze odkrycia podkreślają pilną potrzebę rozszerzonego monitorowania serologicznego NAbT w subpopulacjach. Umożliwi to lepsze zrozumienie ewolucji skuteczności szczepionek i ułatwi produkcję zaktualizowanych szczepionek, zapewniając w ten sposób maksymalną ochronę przed wariantami SARS-CoV-2" - napisali autorzy.