#RZECZoBIZNESIE: Leszek Balcerowicz: państwo dobrobytu PiS to droga do ruiny gospodarki

Wybory za nami, ale wciąż słyszymy o kolejnych ryzykownych pomysłach dla budżetu i rynku pracy.

Przede wszystkim dla wzrostu gospodarki. Ostatecznie, gdy podważy się finanse państwa, to podważa się również wzrost. To, co słyszymy jest ciągiem dalszym tego, co już zrobiono za PiS

Niedawno Kaczyński proklamował tworzenie państwa dobrobytu. Państwo dobrobytu (socjalne) oznacza duże wydatki socjalne. Wg ostatnich danych OECD, Polska ma najwyższe wydatki socjalne wśród krajów posocjalistycznych po Słowenii. Jako odsetek PKB mamy ponad 21 proc., więcej niż Czechy, Węgry, kraje nadbałtyckie czy takie Szwajcaria, Stany Zjednoczone i Kanada.

Zmierzamy do sytuacji, w której będzie więcej emerytów, a mniej ludzi pracujących. To oznacza kolejne większe obciążenia podatkami ludzi pracujących, czyli zniechęcanie do wzrostu gospodarczego przy jednocześnie niskich emeryturach. To jest droga do ruiny gospodarki.

Kolejny pomysł to emerytury stażowe. Prezydent proponował to już podczas poprzedniej kampanii.

Andrzej Duda w trakcie poprzedniej kampanii określił jako głupstwo ostrzeżenie, że obniżenie wieku emerytalnego zaszkodzi Polsce poprzez zwiększenie liczby niepracujących i –w efekcie- obciążenie finansów i dołowanie wzrostu gospodarczego. Mamy do czynienia z człowiekiem, który neguje podstawową arytmetykę.

Populizm trzeba traktować jako groźbę dla wielkiego osiągnięcia Polski, jakim było dogonienie Zachodu. Po raz pierwszy od 300 lat nadgoniliśmy sporą część dystansu, ale z taką polityką grozi nam to, że być może ugrzęźniemy. Trzeba przeciwdziałać. Potrzebna jest kampania informacyjna pokazująca koszty populistycznych obietnic dla ludzi pracujących.

Narracja jest taka, że pieniądze są, wszyscy wieścili katastrofę dla budżetu, a są niższe emerytury czy 500 plus i nic się nie stało.

Pamiętam szyderstwa po ostrzeżeniach, że polityka PiSu polegająca na obniżaniu wieku emerytalnego i nacjonalizowaniu firm zaszkodzi wzrostowi. Gospodarka przyspieszyła bo przyspieszyła gospodarka w Unii Europejskiej oraz podwoiła się liczba pracowników napływających z Ukrainy. Żaden kraj tak nie skorzystał jak Polska, ale to się kończy. Teraz przychodzą rachunki.

Bonanza za Gierka źle się skończyła. Kontynuacja polityki PiSu niestety też grozi nam smutnym finałem. Jeżeli ludzie się nie zmobilizują i powiedzą „nie, nie chcemy populizmu".

Mówi pan o kampanii informacyjnej. Potrzebna jest druga tablica w centrum Warszawy oprócz liczniku długu?

Trzeba będzie też działa przez internet. Trzeba zmobilizować ludzi, którzy ze słuszną obawą patrzą na przyszłość Polski i chcieliby, żeby lata wielkiego sukcesu nie zakończyły się smutno. Potrzebna jest dobrze zorganizowana mobilizacja. Chętnie zajmę się tym osobiście, wraz z różnymi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego.

Ile budżet jeszcze wytrzyma taką politykę szczodrości?

To jest pytanie: ile dodatkowych podatków ludzie będą tolerować. Składki ZUS to w gruncie rzeczy podatki. A jak będzie reagować gospodarka na dodatkowe obciążenia? Budżet to nie jest jakiś skarb, który wydajemy. Budżet to dochody z podatków. Ważne też, co będzie z długiem publicznym. Złe rządy nie tylko podwyższają obciążenia ludzi pracujących, ale także zadłużają kraj. To raz już przeszliśmy. W końcu Gierek nas zadłużył. A ja w 1991 r. miałem okazję przyczynić się do redukcji jego długu o 50 proc..

Strona rządowa twierdzi, że dług w relacji do PKB spadł, chociaż nominalnie rośnie.

To jest niekompletna informacja, która w swojej wymowie jest manipulacją. Nie patrzymy tylko na relację długu do PKB, która jest ciągle niższa niż w Niemczech. Patrzymy ile płacimy za zaciągany dodatkowy dług. Wtedy się okazuje, że Niemcy płacą w granicach 0, a my 2 proc. To jest kolosalna różnica. Czesi płacą prawie o połowę mniej. Nigdy nie nabierajmy się na takie celowo niekompletne informacje, które są manipulacją

Rząd zdaje sobie sprawę, że nadciąga spowolnienie?

Nie wiem, co jest w głowie Kaczyńskiego czy Morawieckiego. Ostatnia prognoza Międzynarodowego Funduszu Walutowego mówi, że wzrost w przyszłym roku będzie wynosił 3,1 proc. Będziemy mieli najwyższą inflację w Unii i 3 najwyższy deficyt w finansach publicznych. To jest fatalne połączenie. To się nie może dobrze skończyć, jeśli polityka PiS będzie kontynuowana.

Słyszymy, że PiS chce jeszcze pogłębić problem zwiększając o kilkaset tysięcy liczbę ludzi pobierających emerytury.

Może Polacy zaczną wracać z Wysp zrażeni brexitem i wspomogą rynek pracy?

To jest jedna z naciąganych tez Morawieckiego, od których się roi w jego expose. Mówił tam o dalszej nacjonalizacji firm państwowych pod hasłem „polonizacji". Mamy największy udział własności państwowej wśród krajów postsocjalistycznych należących do UE.

W grę wchodzi jeszcze przejęcie mBanku.

To jest szczególnie niebezpieczne. Jest bardzo źle, jeżeli jest dużo banków państwowych, zwłaszcza przy populistycznych rządach,. Doświadczenie pokazało, że ludzi PiSu trzeba trzymać z dala od społecznych pieniędzy. A oni się do tych pieniędzy garną.

Już mamy ponad 40 proc. udziału państwa w bankach. Jesteśmy po Łukaszence na Białorusi, po Putinie w Rosji i po Słowenii, która miała ogromy kryzys z powodu banków państwowych. To jest kierunek ku socjalizmowi i PRL-owi.

Jak państwo poradzi sobie z brakami w budżecie?

Podwyższa się podatki, to się już dzieje. Mieliśmy ileś podwyżek podatków, w taki sposób, żeby się ludzie nie zorientowali. Kreatywna księgowość już nie wystarczy, bo ludzie to odczuwają.

Można też zwiększać dług publiczny. To jeszcze nie nastąpiło na większą skalę. Trzecia opcja to korzystanie z wyższej inflacji. Na tym zawsze tracą ludzie, zwłaszcza pracujący. Jeżeli tak się stanie, to będzie ogromna moralna odpowiedzialność RPP, na której czele stoi Adam Glapiński.

Grozi nam stagflacja?

Od pewnego czasu zwracam uwagę na takie ryzyko.

Są jeszcze zaskórniaki z NBP.

Najgorsze byłoby rujnowanie niezależności NBP przez jego przyłączenie de facto do PiSu – tak jak to się stało z np. z Trybunałem Konstytucyjnym. W Funduszu Rezerwy Demograficznej jest ok. 40 mld zł., które można przeznaczyć na przedwyborcze prezenty.