Druga fala Covid-19 nie topi gospodarki

Strefa euro w listopadzie znalazła się ponownie w recesji za sprawą antyepidemicznych ograniczeń aktywności ekonomicznej. Wszystko wskazuje jednak na to, że dołek będzie duży płytszy od recesji wiosennej i będzie miał charakter sektorowy. Powody do optymizmu widać również w październikowych danych dotyczących stanu polskiej gospodarki.

O nawrocie recesji za Odrą świadczą wstępne listopadowe odczyty PMI, wskaźników mierzących koniunkturę na podstawie ankiety wśród menedżerów logistyki przedsiębiorstw. Jak podała w poniedziałek firma IHS Markit, zbiorczy PMI, obejmujący sektory przemysłowy i usługowy, spadł w listopadzie w strefie euro do 45,1 pkt z 50 pkt w październiku.

Każde wskazanie PMI poniżej 50 pkt oznacza, że więcej firm dostrzega pogorszenie swojej sytuacji w porównaniu z poprzednim miesiącem niż jej poprawę. Dystans od tej granicy można interpretować jako miarę tempa spadku aktywności w gospodarce miesiąc do miesiąca.

Przemysł w formie

Ze wskaźników PMI wynika, że w listopadzie gospodarka strefy euro kurczy się pierwszy raz od czerwca i zarazem najszybciej od maja, gdy trwała walka z pierwszą falą pandemii. Wtedy jednak PMI był zdecydowanie niżej, a spadek PKB strefy euro w II kwartale sięgnął niemal 12 proc. kwartał do kwartału. Teraz, jak szacują ekonomiści, obliczany przez IHS Markit wskaźnik jest spójny ze spadkiem PKB o około 3 proc. kwartał do kwartału.

Stabilizująco na gospodarkę strefy euro wpływa przemysł, który wciąż się rozwija. Podczas gdy główna składowa usługowego PMI (pełny wskaźnik zostanie opublikowany na początku grudnia) wyrażająca zmianę poziomu bieżącej aktywności firm spadła w listopadzie do najniższego od maja poziomu 41,3 pkt z 46,9 pkt w październiku, główna składowa przemysłowego PMI wyrażająca zmianę produkcji w porównaniu z poprzednim miesiącem utrzymała się wyraźnie powyżej granicy 50 pkt. Cały przemysłowy PMI, który wyraża również m.in. zmiany portfela zamówień oraz zatrudnienia w firmach, znalazł się na poziomie 53,6 pkt, po 54,8 pkt w październiku.

Napędem europejskiego przemysłu pozostają Niemcy, gdzie PMI w tym sektorze spadł w listopadzie tylko minimalnie, do 57,9 pkt z 58,2 pkt w październiku. W ocenie Floriana Hense, ekonomisty z banku Berenberg, Niemcom może się nawet udać uniknąć spadku PKB w IV kwartale:

– To wpisuje się w nasze przewidywania, że zorientowane na eksport gałęzie przemysłu będą się zapewne nadal rozwijały, wspierane koniecznością odbudowy zapasów oraz silnym popytem w USA i Chinach – tłumaczy Hense.

Potrzebne biurka

Relatywnie dobra koniunktura nad Renem to z kolei jedna z przyczyn odporności polskiej gospodarki na drugą falę pandemii. Bardziej stabilny niż wiosną jest też jednak popyt krajowy.

Jak podał w poniedziałek GUS, sprzedaż detaliczna w ujęciu realnym (czyli w cenach stałych) zmalała w październiku o 2,3 proc. rok do roku, po zwyżce o 2,5 proc. we wrześniu. W porównaniu z wrześniem sprzedaż oczyszczona z wpływu czynników sezonowych była w październiku o 2,1 proc. niższa. – Oznacza to, że była niższa o 4,1 proc. niż w lutym, ostatnim miesiącu przed silnym wpływem pandemii na sytuację w handlu – wyliczył Krystian Jaworski, ekonomista z Credit Agricole Bank Polska.

Choć w październiku rząd zaostrzał już antyepidemiczne restrykcje w związku z drugą falą Covid-19, ich bezpośredni wpływ na sprzedaż detaliczną, którą GUS mierzy tylko w sklepach zatrudniających co najmniej dziesięć osób, był niewielki. Jej październikowy spadek ekonomiści wiążą głównie z samoograniczeniem konsumentów oraz ich mniejszą mobilnością z powodu obaw przed zakażeniem. Stąd głęboka zniżka sprzedaży paliw (o 13,4 proc. rok do rok) oraz odzieży i obuwia (o 9,7 proc. rok do roku).