Wycinka drzew i krzewów: jakich formalności dopełnić

Ograniczenia związane z wycinaniem drzew i krzewów wynikają z ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (dalej: u.o.p.). Przewidziano w niej, że ich usuwanie z terenu nieruchomości wymaga z reguły zezwolenia wydanego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). W sytuacji gdy dana nieruchomość jest wpisana do rejestru zabytków, zezwolenie wydaje wojewódzki konserwator zabytków, a w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność gminy – starosta. Podkreśla się, że zezwolenie na wycięcie drzewa jest wyjątkiem od zasady zachowania drzewa jako podlegającego ochronie prawnej elementu przyrody (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 24 kwietnia 2014 r., sygn. IV SA/Wa 450/14).

Krok 1.

Ustal, czy potrzebujesz zezwolenia

Przepisy przewidują sytuacje, gdy zezwolenie nie jest wymagane. Dotyczy to drzew i krzewów:

- w lasach,

- owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz w granicach parku narodowego lub rezerwatu przyrody – na obszarach nieobjętych ochroną krajobrazową,

- na plantacjach drzew i krzewów, a także

- takich, których wiek nie przekracza dziesięciu lat.

Na podstawie decyzji właściwego organu, bez uzyskiwania dodatkowego zezwolenia, usuwa się drzewa i krzewy, które utrudniają eksploatację urządzeń kolejowych, stanowią przeszkody lotnicze, czy też, gdy jest to potrzebne w związku z utrzymaniem takich urządzeń melioracji wodnych, jak np. rowy lub groble. Przepisy nie przewidują natomiast zwolnienia z obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów w przypadku, gdy w sprawie cywilnej został wydany wyrok nakazujący ich usunięcie (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 25 października 2013 r., sygn. II SA/Kr 652/13).

Przykład

Dwóch współwłaścicieli nieruchomości nie mogło dojść do porozumienia w sprawie usunięcia drzewa znajdującego się na tej działce. Jeden z nich uważał jego wycięcie za konieczne, a drugi był temu przeciwny. Ostatecznie ich spór rozstrzygnął prawomocnym wyrokiem sąd cywilny, który nakazał usunięcie drzewa. Nie zwalnia to jednak współwłaściciela, który chce doprowadzić do usunięcia tego drzewa, z obowiązku uzyskania zezwolenia wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Uzyskanie prawomocnego wyroku sądu cywilnego umożliwia mu natomiast wystąpienie z wnioskiem o takie zezwolenie bez konieczności przedstawienia zgody drugiego współwłaściciela nieruchomości, gdyż taką zgodę zastępuje wyrok sądu.

Krok 2.

Złóż wniosek

Z wnioskiem o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów może wystąpić właściciel danej nieruchomości lub jej posiadacz (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 17 września 2010 r., sygn. II OSK 1471/09). Z uwagi na to, że w przepisach u.o.p. nie wyjaśniono, kogo należy rozumieć pod pojęciem posiadacza nieruchomości, przyjmuje się, że należy sięgnąć w tej kwestii do przepisów prawa cywilnego.

Zgodnie z art. 336 kodeksu cywilnego posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). W sytuacji, gdy z wnioskiem o zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów występuje posiadacz danej nieruchomości, niebędący jej właścicielem (np. dzierżawca), musi uzyskać zgodę właściciela tej nieruchomości. Zgoda właściciela nieruchomości nie jest wymagana w razie złożenia wniosku o zezwolenie przez użytkownika wieczystego nieruchomości.

Przykład

Z wnioskiem o zezwolenie na wycięcie krzewów wystąpił dzierżawca nieruchomości, który dołączył do swego wniosku pisemną zgodę właściciela tej nieruchomości na ich usunięcie. W takim przypadku stronami postępowania administracyjnego w przedmiocie usunięcia krzewów są zarówno dzierżawca nieruchomości, jak i jej właściciel, gdyż obaj mają interes prawny w toczącym się postępowaniu (por. m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 21 listopada 2008 r., sygn. IV SA/Wa 1531/08). Stronami tego postępowania nie są natomiast właściciele sąsiednich nieruchomości. W przepisach u.o.p. nie ma bowiem normy prawnej, z której można by wywieść prawo lub obowiązki dla sąsiadów nieruchomości, z której ma nastąpić wycięcie drzew lub krzewów (por. m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 29 maja 2013 r., sygn. II SA/Bd 343/13). Gdyby jednak krzewy objęte wnioskiem rosły częściowo na sąsiedniej nieruchomości, to właściciela tej nieruchomości trzeba uznać za stronę postępowania (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 12 marca 2014 r., sygn. II SA/Gd 23/14).

W u.o.p. przewidziano dodatkowo, że z wnioskiem o zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów może wystąpić przedsiębiorca będący właścicielem urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej i innych podobnych (art. 49 § 1 k.c.), ale tylko w sytuacji, gdy dane drzewa lub krzewy zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń. W takim przypadku usunięcie drzew lub krzewów następuje za odszkodowaniem wypłacanym przez właściciela urządzeń przesyłowych właścicielowi nieruchomości, a jeżeli na danej nieruchomości jest ustanowione prawo użytkowania wieczystego – użytkownikowi wieczystemu.

Wniosek o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów powinien zawierać:

- imię, nazwisko i adres albo nazwę i siedzibę posiadacza i właściciela nieruchomości albo właściciela urządzeń przesyłowych,

- tytuł prawny władania nieruchomością (wymóg ten nie dotyczy wniosku składanego przez właściciela urządzeń przesyłowych),

- nazwę gatunku drzewa lub krzewu,

- obwód pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm,

- przeznaczenia terenu, na którym rośnie drzewo lub krzew,

- przyczynę i termin zamierzonego usunięcia drzewa lub krzewu,

- wielkość powierzchni, z której zostaną usunięte krzewy, a także

- rysunek lub mapę określającą usytuowanie drzewa lub krzewu w stosunku do granic nieruchomości i obiektów budowlanych istniejących lub budowanych na tej nieruchomości.

W przepisach nie określono wzoru wniosku o wskazane wyżej zezwolenie. Pomocnicze wzory takiego wniosku są jednak zwykle dostępne na stronach internetowych odpowiednich urzędów (por. np. http://bip.um.suwalki.pl). Wydanie zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów jest zwolnione z opłaty skarbowej.

Krok 3.

Umożliw przeprowadzenie oględzin

W u.o.p. przewidziano, że organ właściwy do wydania zezwolenia – przed jego wydaniem – ma obowiązek dokonania oględzin w zakresie występowania w obrębie zadrzewień gatunków chronionych. W myśl art. 79 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego strona powinna być zawiadomiona o takich oględzinach przynajmniej na siedem dni przed ich terminem. W razie zawinionej przez wnioskodawcę niemożności dokonania oględzin nieruchomości, organ wyda decyzję odmowną. Brak oględzin spowoduje bowiem, że niemożliwe będzie rozważenie przez organ kolizji interesu społecznego (w postaci ochrony gatunków drzew chronionych) i interesu właściciela nieruchomości. Również jeżeli z przyczyn leżących po stronie wnioskodawcy, oględziny okażą się nieskuteczne (drzewa wnioskowane do wycinki nie będą oznaczone lub wnioskodawca nie będzie umiał ich wskazać w terminie), organ administracji będzie miał podstawy do wydania decyzji odmownej (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 22 maja 2014 r., II SAB/Po 23/14).

Zezwolenie może zostać uzależnione od przesadzenia drzew lub krzewów w miejsce wskazane przez wydającego zezwolenie albo zastąpienia ich innymi drzewami lub krzewami, w liczbie nie mniejszej niż liczba tych usuwanych.

Przepisy przewidują także obowiązek dokonywania uzgodnień. Zezwolenie na usunięcie drzew w obrębie pasa drogowego drogi publicznej, z wyłączeniem obcych gatunków topoli, może być wydane dopiero po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Ma on na wyrażenie stanowiska 30 dni od dnia otrzymania projektu zezwolenia. Wydanie zezwolenia zależy wówczas od akceptacji jego treści przez ten organ. Niewyrażenie stanowiska w tym 30-dniowym terminie uznaje się jednak za uzgodnienie zezwolenia.

Wydanie zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów na obszarach objętych ochroną krajobrazową w granicach parku narodowego albo rezerwatu przyrody wymaga uzyskania zgody odpowiednio dyrektora parku narodowego albo regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

Krok 4.

Odbierz zezwolenie i pamiętaj o opłatach

W wydanym zezwoleniu organ ustala opłaty za usunięcie drzew lub krzewów. Nie pobiera się opłat za usunięcie drzew i krzewów m.in.:

- w związku z odnową i pielęgnacją drzew rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków,