Trzeba wystawić fakturę VAT od zaliczki na czynsz

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi rozstrzygnął w interpretacji z 21 kwietnia 2016 r. (1061-IPTPP2.4512.37. 2016.2.KW) kwestię rozliczenia czynszu dzierżawnego.

Z pytaniem zwróciła się gmina, która jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

31 sierpnia 2015 r. rada miejska podjęła uchwałę w sprawie wyłączenia odcinka drogi gminnej z użytkowania. Będzie to jednak możliwe dopiero po wybudowaniu i oddaniu do użytkowania przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad nowego odcinka drogi krajowej, czego skutkiem będzie zmiana dotychczasowej kategorii drogi z krajowej na wojewódzką. Gmina zaznaczyła jednak, że na dzień złożenia wniosku o interpretację indywidualną nie jest jeszcze właścicielem odcinka drogi.

26 października 2015 r. gmina zawarła przedwstępną umowę dzierżawy z kopalnią. Dzierżawca prowadzi działalność górniczą, polegającą m.in. na eksploatacji złoża siarki, a nieruchomość będzie wykorzystywana na cele związane z prowadzeniem eksploatacji złoża znajdującego się pod jej powierzchnią. Umowa wejdzie w życie z dniem wyłączenia z eksploatacji odcinka drogi krajowej. Po jej wejściu w życie dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu czynsz wynoszący 186 tys. zł rocznie, do 10 stycznia każdego roku.

Ponadto 30 dni po podpisaniu umowy dzierżawca wpłacił na rachunek wydzierżawiającego jednorazowo kwotę 244 tys. zł tytułem zaliczki na poczet przyszłego czynszu dzierżawnego oraz kwotę 6 tys. zł stanowiącą równowartość kosztów poniesionych na sporządzenie operatu szacunkowego, również zaliczoną na poczet czynszu.

Gmina nie wystawiła faktury VAT, ponieważ otrzymanie zaliczki nie powoduje powstania obowiązku podatkowego. Wystawienie faktury powinno nastąpić z upływem terminu płatności, czyli z dołu do 10 stycznia każdego roku, począwszy od dnia wyłączenia odcinka drogi z eksploatacji. Taką informację przedstawił konsultant Krajowej Informacji Podatkowej. Problem w tym, że 25 stycznia 2016 r. dzierżawca zwrócił się z pismem o wystawienie i doręczenie faktury VAT dokumentującej wpłatę zaliczki.

Gmina wystąpiła więc o interpretację, by upewnić się, w jakim terminie powinna wystawić fakturę w związku z tą wpłatą. Uznała, że po jej stronie nie powstaje obowiązek podatkowy od otrzymanej zaliczki (tj. kwoty 244 tys. zł oraz od kwoty 6 tys. zł) zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę. Gmina nie ma więc obowiązku wystawienia faktury na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 4. Fakturę powinna wystawić po wejściu w życie umowy dzierżawy, czyli po wyłączeniu odcinka drogi z eksploatacji.

Dyrektor izby skarbowej uznał jednak jej stanowisko za nieprawidłowe. Przypomniał, że zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Na podstawie art. 19a ust. 2 ustawy, w odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną w przypadku wykonania jej części, dla której określono zapłatę.

Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z zastrzeżeniem ust. 5 pkt 4 (art. 19a ust. 8 ustawy).

Zgodnie z art. 106i ust. 1 ustawy fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem ust. 2–8. Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy (art. 106i ust. 2 ustawy).

Dyrektor izby zaznaczył, że wskazane regulacje ustawy przewidują szczególny moment powstania obowiązku podatkowego dla usługi najmu, tj. z chwilą wystawienia faktury. Natomiast w sytuacji, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje nie późnej niż z chwilą upływu terminu płatności. Innymi słowy, o tym, kiedy ma być rozliczony podatek należny z tytułu świadczenia m.in. usług najmu, decyduje co do zasady moment wystawienia faktury, jednak nieprzekraczalnym momentem jest termin płatności ustalony pomiędzy stronami umowy.