„Szał uniesień”. Obraz pełen tajemnic

Władysław Podkowiński, prekursor polskiego impresjonizmu, ale też symbolista, nie dożył 29. urodzin. Zmarł na gruźlicę, choć można rzec, że nagle zabrakło w nim woli życia.

Publikacja: 23.04.2020 21:00

„Szał uniesień” Władysław Podkowiński namalował na przełomie lat 1893/1894

„Szał uniesień” Władysław Podkowiński namalował na przełomie lat 1893/1894

Foto: Muzeum Narodowe w Krakowie/wikimedia commons

Trudno dziś jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, dlaczego młody artysta, będący dopiero na początku swej zawodowej kariery, ale już rozpoznawalny i nagradzany, świadomie wpędza się w chorobę. Ówcześni krytycy sztuki i dziennikarze mówili o niespełnionej miłości do zamężnej kobiety (uwiecznionej na prezentowanym obrazie), przywoływali też towarzysko-artystyczny skandal związany z „Szałem uniesień”. Co powodowało Podkowińskim, gdy w przeddzień zbliżającego się zakończenia wystawy w warszawskiej Zachęcie pociął nożem swe najlepsze dzieło? Jedną z odpowiedzi odnajdziemy w słowach samego artysty, który zwierzył się Wiktorowi Gomulickiemu, pisarzowi i varsavianiście: „Zrobiłem ofiarę z rzeczy, która w danej chwili była mi najdroższą. Zniszczyłem obraz, a kto wie, czy nie uśmierciłem zarazem talentu swego. Nic od dnia owego nie robię, nic robić nie mogę. I gdybym przynajmniej był pewny, że ofiara nie będzie daremną, że postępek mój zrozumiany został i oceniony!”. Na pewno malarz był wtedy rozchwiany emocjonalnie, zapadał się w sobie, wycofał się z życia towarzyskiego i popadł w twórczy marazm. Znamienne, że jego ostatnim – nieukończonym zresztą – obrazem okazał się nokturn „Marsz żałobny Chopina”, na którym mężczyzna rozpacza po śmierci ukochanej, krzycząc za spowitym w ciemności konduktem żałobnym. Czy sam Podkowiński rozpaczał? Być może „Marsz żałobny…” był swoistym wołaniem o pomoc – artysta zmarł 5 stycznia 1895 r. w Warszawie, na miesiąc przed 29. urodzinami.

Pozostało jeszcze 82% artykułu

79 zł za rok czytania RP.PL

O tym jak szybko zmienia się świat. Ameryka z nowym prezydentem. Chiny z własnymi rozwiązaniami AI. Co się dzieje w kraju przed wyborami. Teraz szczególnie warto wiedzieć więcej. Wyjaśniamy, inspirujemy, analizujemy

Rzeźba
Salvador Dalí : Rzeźby mistrza surrealizmu
Materiał Promocyjny
Przed wyjazdem na upragniony wypoczynek
Rzeźba
Ai Weiwei w Parku Rzeźby na Bródnie
Rzeźba
Ponad dwadzieścia XVIII-wiecznych rzeźb. To wszystko do zobaczenia na Wawelu
Rzeźba
Lwowska rzeźba rokokowa: arcydzieła z muzeów Ukrainy na Wawelu
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie