„Srebrna nota” wytropi majątki przestępców

Transfery na zagraniczne konta, luksusowe rezydencje, jachty, dzieła sztuki, kryptowaluty – między innymi w te przedsięwzięcia zorganizowana przestępczość lokuje „brudne” zyski. Przełomem w namierzaniu i odbieraniu jej nielegalnych aktywów ma być „srebrna nota” – nowe narzędzie stworzone przez Interpol. Jak dowiedziała się „Rzeczpospolita”, polska Policja skierowała właśnie do centrali organizacji w Lyonie dwa wnioski o wydanie takiej noty. A sama sprawdza, czy u nas przestępcze aktywa mógł ulokować znaczący włoski mafioso.

– Oba polskie wnioski dotyczą osób podejrzewanych o pranie pieniędzy z oszustw dokonanych w ramach piramidy finansowej – wskazuje „Rz” Katarzyna Nowak, rzeczniczka Komendy Głównej Policji.

„Srebrna nota” działa podobnie jak czerwona – tyle że służy namierzaniu majątku, a nie osób.

Dotąd największą sławę zyskała „czerwona nota”, którą poszukuje się sprawców najgroźniejszych przestępstw, i jak pokazuje praktyka, jest skuteczna. Podobny cel, tyle że w wymiarze majątkowym, ma nota w kolorze srebrnym – nowość uruchomiona przez Interpol w tym roku do namierzania i odzyskiwania przestępczych dóbr, ukrywanych w różnych zakątkach świata.

Jak pisał niedawno w „Rz” mec. Maciej Zaborowski, wprowadzenie „srebrnej noty” w styczniu tego roku jest wydarzeniem przełomowym dla całego systemu walki z przestępczością transgraniczną. Pierwszą w historii notę w tym kolorze Interpol wydał na wniosek Włoch, które z jej pomocą chcą ustalić, gdzie ukrył fortunę znaczący członek włoskiej mafii.

Czytaj więcej

Rzecz o prawie

Maciej Zaborowski: Interpol z pierwszą srebrną notą

Otworzyła się nowa furtka dla międzynarodowej współpracy policyjnej w walce z organizacjami przes...

Jak działa „srebrna nota”? Podobnie jak czerwona – tyle że służy namierzaniu majątku, a nie osób. – To zapytanie typu: „sprawdźcie, czy w waszym kraju nasz przestępca ulokował swoje zyski” – tłumaczy jeden ze śledczych.

„Srebrną notę” Interpol wprowadził na razie pilotażowo – przystąpiły do niej 52 państwa, w tym Polska (ze 196 należących do organizacji). Uczestnicy pilotażu mogą wnioskować o „maksymalnie 500 »srebrnych powiadomień«”, które zostaną pomiędzy nie równo podzielone – podaje Interpol.

– W praktyce każdy kraj, który przystąpił do pilotażu, ma wytypować dziesięć spraw do ustalenia składników majątku osób podejrzanych czy podejrzewanych o przestępstwa. W naszym przypadku mają to być sprawy prowadzone nie tylko przez Policję – komendy wojewódzkie, CBŚP czy CBZC – ale i przez KAS, CBA, ABW i prokuratury – wyjaśnia Katarzyna Nowak.

Policja zgłosiła już swoich kandydatów do „srebrnej noty”.

– Jedną sprawę wskazało Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości, drugą Komenda Stołeczna. W obu chodzi o ustalenie, gdzie sprawcy wytransferowali zyski z piramidy finansowej – mówi insp. Nowak.

Szczegóły są okryte tajemnicą, bo sprawy są na etapie czynności operacyjnych. Chodzi w nich o wielomilionowe kwoty wytransferowane za granicę.

Poprzez „srebrną notę” zapytania od służb państw uczestniczących w pilotażu są rozsyłane do wszystkich 196 krajów zrzeszonych w Interpolu – w każdym z nich służby mają obowiązek sprawdzić, czy na ich terenie wskazany przestępca zainwestował w coś zyski.

Wnioski o sprawdzenie majątku mogą kierować tylko państwa, które przystąpiły do pilotażu. Ale wszystkie kraje członkowskie Interpolu muszą dokonać sprawdzeń.

Z kolei polska policja będzie szukać nieruchomości i kont bossa włoskiej mafii

Mechanizm działa w dwie strony – do Polski także wpłynęły zapytania ze „srebrnej noty”.

– Z Włoch, Brazylii, Belgii i ze Szwecji. Nasze służby będą dla tych krajów czynić ustalenia, czy wskazane przez nie osoby ulokowały w Polsce jakieś majątki – potwierdza insp. Nowak.

Wniosek z Włoch dotyczy przestępczego tuza – członka mafii, którego aktywa są poszukiwane także np. we Francji.

– Włochy pytają, czy w Polsce ten mężczyzna lokował środki. A zarzuca mu się popełnienie przestępstw, gdzie straty sięgają 500 milionów euro – zaznacza Katarzyna Nowak.

Włochy są liderem inicjatywy – skierowały pierwszy wniosek o „srebrną notę”.

„Szczególnie istotne jest to, że to inauguracyjne Powiadomienie zostało wydane na prośbę śledczych z Guardia di Finanza w Palermo – mieście utożsamianym z Konwencją o Międzynarodowej Przestępczości Zorganizowanej i jej naciskiem na zasadę »podążania za pieniędzmi«” – zaznacza Interpol. Palermo to miasto symbol. Tam zginął z żoną w zamachu bombowym w 1992 r. pogromca mafii, sędzia Giovanni Falcone.

„Srebrna nota” dotyczy tylko poważnych przestępstw – np. handlu narkotykami, korupcji, działania w gangu

Czy nowe narzędzie zadziała?

Interpol ocenia: „Jesteśmy przekonani, że Srebrne Powiadomienie i Dyfuzja przyniosą pozytywne rezultaty, zachęcając globalne organy ścigania do zwiększenia wysiłków na rzecz odzyskiwania aktywów”.

– Pytanie o majątek pójdzie na cały świat. Policja będzie się przykładać do szukania mienia „cudzych” przestępców, licząc na to, że to samo zrobią służby za granicą, sprawdzając „naszych” gangsterów – ocenia policjant, który rozpracowuje zorganizowaną przestępczość.

Sekretarz generalny Interpolu: „99 procent aktywów przestępczych pozostaje nieodzyskanych”

Zorganizowane grupy, coraz częściej o charakterze międzynarodowym, osiągają kolosalne zyski.

Tylko w jednej sprawie – rozbitej w 2024 r. przez szczecińskich policjantów mafii hazardowej, która organizowała gry na automatach – zajęto fortunę, 1 mld 265 mln zł.

W ubiegłym roku policja zajęła mienie wartości 3,3 mld zł. Mimo to ze znaczącą częścią zysków świat przestępczy ucieka.

Czytaj więcej

Przestępczość

Zyski mafii trzy razy większe niż policyjne konfiskaty

Rekordową sumę z konfiskaty przestępczego mienia zajęli śledczy w roku 2019. Zyski mafii? Średnio...