Spadła liczba gróźb i przestępstw z „nienawiści”? Tylko zgłaszanych

Ataki na cudzoziemców powodowane kolorem ich skóry czy pochodzeniem, propagowanie totalitaryzmów i całej gamy innych nagannych zachowań ze wspólnym mianownikiem w tle – według oficjalnych statystyk liczba przestępstw „z nienawiści” spadła w ubiegłym roku o jedną szóstą – do 768 – wskazują dane Komendy Głównej Policji dla „Rzeczpospolitej”.

Jednak to tylko wycinek zjawiska, bo zgłaszane są tylko najbardziej drastyczne przypadki.

– W Polsce od wielu lat przestępstwa z nienawiści nie są traktowane z należytą powagą. Postępowania są podejmowane rzadko i w większości umarzane przez policję i prokuraturę. W tym kontekście spadek ogólnej liczby przestępstw w policyjnych statystykach może więcej mówić o niewystarczającej reakcji służb niż o rzeczywistej skali problemu – komentuje dr Anna Tatar ze Stowarzyszenia „Nigdy Więcej”.

Więcej gróźb

W ubiegłym roku stwierdzono łącznie 768 przestępstw „z nienawiści” – to o 156 mniej niż rok wcześniej, gdy odnotowano ich 924 (dane policji dotyczą pięciu kategorii czynów z kodeksu karnego). Przy czym wszczęto 718 spraw, więc niektórzy sprawcy dopuścili się kilku przestępczych zachowań. Najwięcej – 339 czynów (rok wcześniej – 502) dotyczyło art. 257 k.k., czyli publicznego znieważenia lub naruszenia nietykalności osoby lub grupy ludzi z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej, za co grozi do trzech lat więzienia.

Przestępstw propagowania faszyzmu lub innego totalitarnego ustroju i nawoływanie do nienawiści na różnic m.in. narodowościowych i rasowych było 272, w tym 19 dotyczących produkcji czy posiadania tego typu treści (rok wcześniej – 18 przypadków). Za to m.in. została w ubiegłym roku skazana grupa białostockich pseudokibiców. Eksponowali symbole faszystowskie, a do sieci wrzucili nagrany filmik o tym, że w mieście działa grupa gotowa stosować przemoc „zgodnie ze swoim światem wartości”.

Jedna kategoria wzrosła – to akty przemocy lub groźby ze względu na przynależność m.in. narodową, etniczną, rasową – takich przestępstw (z art. 119 kk) było w ubiegłym roku 157 – o 35 więcej niż rok wcześniej. Kryją się za tym np. napaści na cudzoziemców. Jak w Poznaniu, gdzie podchmieleni kobieta i mężczyzna w miejskim autobusie zaatakowali Nigeryjczyka. Wyzywali go, szarpali, zaatakowali gazem. – Kobieta już wcześniej była skazana za podobną napaść na tle narodowościowym – mówi Andrzej Borowiak, rzecznik wielkopolskiej policji.

Do gróźb posunął się też 29-latek, który w Częstochowie zaczepił ciemnoskórego mężczyznę, i groził mu nożem. Również na tle narodowościowym 49-latka zaatakowała we Wrocławiu blogerkę z Filipin. Miała wykrzykiwać:„nienawidzę was, jesteście okrutni i źli, przenosicie choroby [...], stój tu, zanim nie wrócę, bo cię zabiję”, po czym zaczęła ją szarpać. Policja szybko ustaliła napastniczkę.

Dr Anna Tatar zauważa: – Od kilku lat obserwujemy coraz większe natężenie mowy nienawiści i politycznej propagandy atakującej mniejszości, co przekłada się na postawy społeczne. Widać to m.in. we wzroście liczby przestępstw stosowania przemocy lub groźby z powodu przynależności narodowej czy etnicznej – mówi ekspertka.

Oficjalne dane powiększa tzw. ciemna liczba przestępstw, które nie są zgłaszane w obawie przed odwetem sprawcy czy w powodu nikłej nadziei na jego ustalenie i ukaranie. Z reguły cudzoziemcy zgłaszają tylko ekstremalne przypadki. Te mniej dotkliwe sygnalizują organizacjom pozarządowym, a te raportują o nich do OBWE.

Uderzają w chrześcijan

Z art. 194 k.k., który mówi o dyskryminacji wyznaniowej, nie wszczęto żadnego postępowania i nikomu nie postawiono zarzutów (w 2022 r. było jedno śledztwo, ale umorzone). Jednak Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris monitoruje do OBWE wystąpienia antychrześcijańskie.