Czy można siłą powstrzymać ekologów? Rząd ma problem

Protesty Ostatniego Pokolenia polegające na blokowaniu dróg przez aktywistów siadających na jezdni przybierają na sile. Ta forma protestu, jak podkreślają ich uczestnicy, jest wyrazem bezsilności wobec zbyt małej aktywności albo nawet – jak mówią ekolodzy – bierności władzy. Domagają się skokowego zwiększenia inwestycji w kolej i komunikację zbiorową, a także wprowadzenia biletu miesięcznego za 50 zł na transport regionalny w całym kraju.

Protesty Ostatniego Pokolenia. Michał Kucharczyk wziął sprawy w swoje ręce

Według danych Komendy Stołecznej Policji tylko w Warszawie aktywiści blokowali ruch ponad 50 razy.

Cierpliwość tracą stojący w korkach kierowcy, zwłaszcza w sytuacjach, gdy na miejsce jeszcze nie dojedzie policja. Czasem ograniczają się do wulgarnych słów, a czasem biorą sprawy w swoje ręce, siłą usuwając protestujących z drogi. W ostatni weekend w ten sposób postąpił piłkarz rezerwy Legii, Michał Kucharczyk. Domagał się udostępnienia jednego pasa, by umożliwić przejazd, argumentując, że w korku tkwią osoby chore, które muszą jechać do domu wziąć leki. Gdy protestujący nie posłuchali jego apeli, po prostu siłą ściągnął niektórych z jezdni.

Film z tego nagrania krąży po sieci, a komentujący byli podzieleni – część popierała takie zachowanie piłkarza, inni zwracali jednak uwagę, że jego zachowanie może mieć znamiona naruszenia nietykalności cielesnej protestujących, czyli przestępstwa z art. 217 kodeksu karnego.

– Formalnie niby mają rację, bo patrząc na znamiona przestępstwa, niewątpliwie ciągnięcie po asfalcie bez woli aktywistów może wypełniać znamiona tego przepisu. Ale czy to oznacza, że możemy mówić o przestępstwie? Moim zdaniem zupełnie nie, ponieważ mamy tu wręcz modelowy przykład zastosowania kontratypu stanu wyższej konieczności z art 26 k.k. – mówi mec. Piotr Remuszko, adwokat z kancelarii BWHS Wojciechowski Springer i Wspólnicy.

Przepis ten stanowi, że nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego.

– Mamy w tym przypadku na szali dwa dobra: zdrowie osoby, która pilnie musi wziąć leki o danej godzinie, oraz czyjąś nietykalność cielesną (dodajmy naruszoną w najmniej dotkliwy sposób). Skoro protestujący odmówili udostępnienia jednego pasa ruchu, to niebezpieczeństwa (zagrożenia zdrowia chorej osoby) nie dało się inaczej uniknąć, a zdrowie przedstawia oczywiście wyższą wartość niż naruszona nietykalność cielesna – mówi adwokat.

Czytaj więcej

Opinie Prawne

Tomasz Pietryga: Demokracja brzydkich ludzi

Najlepiej byłoby, gdyby aktywiści klimatyczni protestowali w lasach, a rolnicy na polnych drogach...

Roman Giertych chce nowego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu komunikacyjnemu

Falę narastającej irytacji kierowców działaniami aktywistów klimatycznych dobrze wyczuł mec. Roman Giertych, poseł KO, który zaproponował w mediach społecznościowych wprowadzenie nowego typu przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu komunikacyjnemu w postaci art. 180b k.k.: „Kto wbrew przepisom prawa blokuje przejazd drogą publiczną z powodów ideologicznych, politycznych, społecznych lub światopoglądowych, podlega karze pozbawienia wolności do lat pięciu”.

Zapowiedział, że taką propozycję złoży do Kolegium Klubu KO.

– Wprowadzenie takiego przestępstwa, w dodatku zagrożonego bardzo surową karą, to absurdalny pomysł. Taki przepis naruszałby konstytucyjną zasadę proporcjonalności. Doprowadziłoby to do sytuacji, w której np. spowodowanie lekkiego wypadku drogowego byłoby tylko wykroczeniem, a blokowanie dróg już przestępstwem. I to zagrożonym surową karą – mówi prof. Ryszard Stefański z Uczelni Łazarskiego. Przypomina, że blokowanie drogi stanowi wykroczenie z art. 90 kodeksu wykroczeń zagrożone karę grzywny w wysokości 500 zł. – Jeśli ustawodawca chciałby wyłączenia takiej formy, to powinien dokonać zmiany w ustawie o zgromadzeniach poprzez wprowadzenie zakazu blokowania lub utrudniania ruchu. Ewentualnie można podwyższyć zagrożenie za wykroczenie, bo kara grzywny w wysokości 500 zł lub kara nagany jest zbyt łagodna – dodaje prof. Stefański.

Krytycznie taką propozycję ocenia również dr Piotr Kładoczny z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.

– Owszem, tego typu protesty bywają uciążliwe, ale nie jestem przekonany, by istniała jakakolwiek potrzeba podnoszenia rangi tego czynu, który już dziś stanowi wykroczenie, do rangi przestępstwa. Zwłaszcza że byłaby pokusa do tłumienia w ten sposób rozmaitych protestów, nie tylko aktywistów klimatycznych – mówi dr Kłodoczny.

– A poza tym nie do końca rozumiem, dlaczego przepis miałby być umieszczony w rozdziale dotyczącym bezpieczeństwa w komunikacji, podczas gdy dobrem chronionym byłaby w tym przypadku raczej wolność do przemieszczania się innych ludzi. Tak czy inaczej nie dostrzegam potrzeby wprowadzenia takiej zmiany – dodaje karnista.

Na razie takich planów nie ma też Ministerstwo Sprawiedliwości. – Zmiana kodeksu karnego jest zawsze środkiem ultima ratio, stosowanym, kiedy wszystkie inne możliwości zawodzą. Na razie nie mamy informacji od policji, by obecne przepisy były niewystarczające – mówi Arkadiusz Myrcha, wiceminister sprawiedliwości.

Czytaj więcej

Prawo karne

Blokowali koncert Taylor Swift. Sąd: być może w przyszłości zostaną̨ bohaterami

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Pragi uznał, że blokowanie ruchu na Moście Poniatowskiego oraz przed si...

Premier Donald Tusk chce zdecydowanych działań. Ekolodzy zapowiadają nasilenie protestów

Na blokady zareagował też premier Donald Tusk, pisząc w mediach społecznosiowych, że blokowanie dróg, niezależnie od politycznych intencji, stwarza zagrożenie dla państwa i wszystkich użytkowników. – Wezwałem dziś odpowiednie służby do zdecydowanego reagowania i przeciwdziałania takim akcjom – podkreślił szef rządu.