Prok. Gabriel-Węglowski o śledztwie ws. „zamachu stanu”: Trudne nawet w spokojnych czasach

Panie prokuratorze, prezes TK Bogdan Święczkowski złożył zawiadomienie dotyczące „ustrojowego zamachu stanu” do zastępcy prokuratora generalnego Michała Ostrowskiego. Procedura nie nakazywała mu złożenia go do Prokuratury Krajowej?

Przepisy nie nakładają na osobę zawiadamiającą – niezależnie od jej rangi i pozycji społecznej – określonego trybu składania zawiadomienia o przestępstwie. Każdy obywatel, a także cudzoziemiec może złożyć swoją skargę do dowolnego organu procesowego, w tym właśnie do prokuratora. Dopiero on zobowiązany jest do przekazania jej – zgodnie z odpowiednią właściwością miejscową i rzeczową – jeśli ta nie należy do tego organu. Innymi słowy: przysłowiowy Kowalski może wysłać zawiadomienie zarówno do Prokuratury Krajowej, jak i do pobliskiego komisariatu Policji. Podobnie prezes Trybunału Konstytucyjnego. Na to, gdzie jest składane, wpływają kwestie takie jak, waga sprawy, rozeznanie prawnicze samego zawiadamiającego lub po prostu okoliczności zdarzenia, którego zawiadomienie to dotyczy.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Prezes TK doniósł na "zorganizowaną grupę przestępczą". Pisze o "zamachu stanu"

Premier, ministrowie, marszałkowie Sejmu i Senatu, posłowie koalicji rządzącej, prezes Rządowego Centrum Legislacji, a także niektórzy prokuratorzy i sędziowie jako "zorganizowana grupa przestępcza" popełniają "zamach stanu" - wynika z zawiadomienia, jakie prezes TK Bogdan Święczkowski wysłał do zastępcy Prokuratora Generalnego.

Prokurator może prowadzić jakiekolwiek czynności, np. przesłuchiwać świadków, przed rejestracją postępowania? Według dostępnych nam doniesień, takie działania podjął już prok. Ostrowski.

Co do zasady – tak, ale generalnie dotyczy to tylko tzw. czynności niecierpiących zwłoki (w trybie art. 308 kodeksu postępowania karnego). Potem jednak tak zebrane materiały niezwłocznie przekazuje się do dekretacji szefowi jednostki prokuratury, który przydziela je do odpowiedniej komórki organizacyjnej i – w systemie ewidencji spraw – nadaje im odpowiedni numer. To jednak nie musi być jeszcze tożsame z formalnym wszczęciem śledztwa lub dochodzenia. Sprawie jednak nadana zostaje sygnatura do dalszego procedowania, niezależnie od tego, czy nastąpi wszczęcie, czy jego odmowa, czy też tzw. umorzenie przed wszczęciem.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Znany prokurator: Michał Ostrowski działa nielegalnie ws. „zamachu stanu"

Prokurator Michał Ostrowski nie może konspiracyjnie tworzyć alternatywnej prokuratury i robić coś na boku - mówi „Rzeczpospolitej" Kazimierz Olejnik, były zastępca prokuratora generalnego, nazywany polskim Falcone, który przed laty rozpoczął walkę z mafią w Polsce.

Nieco inaczej wygląda to, kiedy do jednostki prokuratury wpływa jakieś pismo będące zawiadomieniem o przestępstwie. Wtedy to szef jednostki – jeśli uzna, że jest właściwy do rozstrzygnięcia sprawy – dekretuje je i kieruje do któregoś z prokuratorów lub odpowiedniego wydziału. Jeszcze inaczej postępuje się z pismem, które nie stanowi zawiadomienia o przestępstwie, ale jest np. skargą na policjanta. Kwestie te regulują bliżej akty wykonawcze, tzw. Regulamin prokuratury i regulamin biurowości.

Czytaj więcej

Prawnicy

„Poważne zagrożenie dla praworządności". Prokuratorzy reagują ws. „zamachu stanu"

Stowarzyszenie Prokuratorów Lex Super Omnia krytycznie odniosło się do wszczęcia przez prok. Michała Ostrowskiego śledztwa w sprawie „zorganizowanej grupy przestępczej”, która popełniła „zamach stanu”.

Prokurator generalny mógłby odebrać śledztwo prok. Ostrowskiemu – jeśli zostałoby ono wszczęte – czy powinien wyłączyć się z postępowania? Z tego, co wiemy, prezes TK w swoim zawiadomieniu wskazał go jako współodpowiedzialnego za przestępstwo. 

Przede wszystkim zastrzegam, że nie odnoszę się do postępowania prok. Michała Ostrowskiego, ani go nie oceniam. Jestem prokuratorskim sędzią dyscyplinarnym i nie mogę wykluczyć, że jego działania mogłyby zostać poddane ocenom dyscyplinarnym, a zatem trafić też do składu orzeczniczego, w którym mógłbym zasiadać.

Czytaj więcej

Prawo karne

„Wierni żołnierze Ziobry”. Bodnar o Święczkowskim, Ostrowskim i „zamachu stanu”

- Wierni żołnierze Ziobry realizują konkretne polityczne zadania – powiedział w czwartek minister sprawiedliwości Adam Bodnar o wszczęciu śledztwa ws. podejrzenia popełnienia zamachu stanu przez przedstawicieli obecnej władzy.

Mogę jednak powiedzieć, że niestety ani w naszej procedurze karnej, ani w Prawie o prokuraturze nie ma żadnych regulacji, które zapewniłyby odseparowanie Ministra Sprawiedliwości - Prokuratora Generalnego od śledztwa, które dotyczyłoby ewentualnego popełnienia przez niego przestępstwa. Nie ma też żadnych przepisów zapewniających jakąkolwiek niezależność i bezpieczeństwo zawodowe prokuratorowi, który miałby taką sprawę poprowadzić. To pokazuje tylko, jak potrzebujemy nowej ustawy, a nie nowelizacji tej dzisiaj obowiązującej. W mej książce o reformie prokuratury zaproponowałem instytucję tzw. specjalnego prokuratora śledczego, powoływanego w procedurze z udziałem Sądu Najwyższego i Krajowej Rady Prokuratury, do poprowadzenia bardzo rzadkich, wyjątkowych spraw o najwyższej wadze państwowej. Uważam, że powinna istnieć.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

"Niczym Katon". Prof. Marek Safjan o ruchu prezesa TK Bogdana Święczkowskiego

To cyniczny chichot historii i niespodziewane przekształcenie roli osób, które przyczyniły się do niszczenia państwa prawa. Teraz niczym Katon występują w obronie najwyższych wartości demokratycznych - mówi "Rz" prof. Marek Safjan, były prezes Trybunału Konstytucyjnego.

Co byłoby najtrudniejsze w prowadzeniu postępowania dot. „ustrojowego zamachu stanu”? Fakt, że dotyczyłoby osób objętych immunitetami czy rzekomo zorganizowanej grupy przestępczej?

Bez wątpienia byłoby trudne do prowadzenia nawet w umiarkowanie spokojnych czasach. Dzisiaj – przy takiej polaryzacji społecznej, wieloletniej destabilizacji prokuratury i jej ogólnej słabości, słabych służbach, a na dodatek w obliczu chaosu w sądownictwie powszechnym oraz kompletnego upadku autorytetu Trybunału Konstytucyjnego – to w ogóle trudne do wyobrażenia. Oczywiście, formalnie postępowanie takie może się toczyć, ale pozostaje pytanie o jego skutek i wiarygodność oraz uznanie przez ogół rozstrzygnięcia końcowego – obojętnie, jakie ono by nie było.

Czytaj więcej

Opinie Prawne

Ewa Szadkowska: Wniosek Święczkowskiego, czyli zamach na zdrowy rozsądek

Gdy wydaje się, że obie strony sporu o praworządność odpaliły już wszystkie dostępne armaty i zajęły najgłębsze okopy, ktoś otwiera nowy front. Tak jak uczynił to właśnie prezes Trybunału Konstytucyjnego Bogdan Święczkowski.

Prezes TK nie powinien zawiadomić prokuratury o możliwym przestępstwie już wcześniej?

Zgodnie z art. 240 par. 1 kodeksu karnego: kto, mając wiarygodną wiadomość o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu niektórych czynów zabronionych, między innymi z art.127 i art.128 k.k., nie powiadamia niezwłocznie organu powołanego do ścigania przestępstw, popełnia sam – co do zasady – przestępstwo. Z treści zawiadomienia złożonego przez prezesa TK z 31 stycznia bieżącego roku, którego skan znalazłem na stronie dużego portalu informacyjnego – jeśli zgodny jest z rzeczywistością – wynika zaś, że dotyczy przepisów odnoszących się właśnie do zamachu stanu i zamachu na konstytucyjny organ RP.

Czytaj więcej

Prawo w Polsce

Prof. Piotrowski o "zamachu stanu": Wielkie słowa mogą nam spowszechnieć

Prezes TK zawiadomienie o „zamachu stanu” złożył dopiero teraz, ale nigdy nie jest za późno, by bronić prawa. Nie można jednak nadużywać wielkich słów, bo nam spowszechnieją - mówi prof. Ryszard Piotrowski, konstytucjonalista z Uniwersytetu Warszawskiego.

Oczywiście to od oceny prokuratora, a potem ewentualnie sądu karnego zależy określenie momentu w czasie, od którego możemy liczyć ową zwłokę w zawiadomieniu. Czasem będzie to łatwe, czasem trudne do ustalenia. Trzeba zauważyć, że w sytuacji dotyczącej prezesa Święczkowskiego nie mówimy jednak o zabójstwie – fakcie raczej oczywistym - ale czymś zupełnie innym, znacznie bardziej złożonym, domniemywanym przez zawiadamiającego. Po drugie, jest jeszcze kwestia ustalenia, czy czyn zabroniony – o którym zawczasu nie powiadomiono organów – rzeczywiście zaistniał.

Czytaj więcej

Prawo karne

Prokurator Ostrowski: wszcząłem śledztwo, Bodnar nie może mi go odebrać

- W środę wydałem postanowienie o wszczęciu śledztwa w sprawie ustawowego zamachu stanu i wpływania groźbą i bezprawną przemocą na konstytucyjne organy prawa, takie jak Trybunał Konstytucyjny, Krajowa Rada Sądownictwa, Sąd Najwyższy, sądy powszechne, a także Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji - poinformował w czwartek zastępca Prokuratora Generalnego prokurator Michał Ostrowski.

Czy każde naruszenie konstytucji czy nawet jej łamanie można „podciągnąć” w śledztwie do „rangi” zamachu stanu? Jak to rozstrzygnąć?

Absolutnie nie. Konstytucja jest bardzo dużym aktem prawnym, zawierającym mnóstwo norm. Stanowi choćby, że nikogo nie można legalnie zatrzymać bez zgody sądu powyżej 48 godzin. Sporadycznie może się zdarzyć, że ktoś naruszy tę normę wobec zwykłego obywatela. Nikt nie powie jednak, że doszło tu do zamachu stanu. Jest nim tylko takie zdarzenie, które wypełnia konkretne znamiona określone w kodeksie karnym. To do prokuratora i sądu należy ocena, czy zachowania osoby lub grupy osób – w tym ewentualnie, acz niekoniecznie, naruszenie Konstytucji RP – wypełniło te znamiona i, wraz z innymi cechami niezbędnymi do stwierdzenia przestępności czynu, uformowały faktycznie przestępstwo.