Urlop wypoczynkowy. Podstawowe prawo każdego pracownika
Zgodnie z art. 154 Kodeksu pracy wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi 20 dni, jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat lub 26 dni, jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat. Ten wymiar dotyczy osób zatrudnionych na pełen etat. W przypadku zatrudnienia na część etatu, liczba dni jest obliczana proporcjonalnie. Na staż pracy, a tym samym na wymiar urlopu wypoczynkowego, wpływają okresy poprzedniego zatrudnienia oraz wykształcenie pracownika. W pierwszym roku kalendarzowym pracy prawo do urlopu jest nabywane proporcjonalnie, co oznacza, że dni wolne naliczają się z każdym przepracowanym miesiącem.
Urlop wypoczynkowy jest czasem przeznaczonym na regenerację i może zostać wykorzystany w dowolny sposób. Niewykorzystane dni wolne nie przepadają, tylko przechodzą na kolejny rok. Pracownik ma czas na ich wykorzystanie do 30 września następnego roku. W momencie odejścia z pracy za niewykorzystane dni wolne należy się mu ekwiwalent.
Opieka nad dzieckiem. Przywilej rodzica
O zwolnieniu od pracy na opiekę nad dzieckiem mówi art. 188 Kodeksu pracy. Zakłada on, że w ciągu roku kalendarzowego osoba, która wychowuje przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat ma prawo skorzystać z wolnego w wymiarze 16 godzin albo 2 dni. W tym czasie zachowuje prawo do pełnego wynagrodzenia. Pracownik sam decyduje, w jaki sposób wykorzysta dni wolne. W przypadku osób zatrudnionych na część etatu długość zwolnienia jest obliczana proporcjonalnie.
To świadczenie jest niezależne od innych urlopów (nie pomniejsza urlopu wypoczynkowego) i w razie niewykorzystania, nie przechodzi na kolejny rok. W momencie składania pierwszego wniosku pracownik decyduje, czy będzie korzystał z opieki w formie godzinowej, czy pełnych dniówek.
Urlop opiekuńczy. Wsparcie dla rodziny
O prawie do urlopu opiekuńczego mówi art. 173 [1] Kodeksu pracy. To zwolnienie przysługuje pracownikowi, który musi zapewnić osobistą opiekę lub wsparcie członkowi rodziny (synowi, córce, matce, ojcu lub małżonkowi) lub osobie zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, jeśli wymaga ona opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Wniosek o urlop opiekuńczy musi zostać złożony nie później niż 1 dzień przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. We wniosku należy podać imię i nazwisko osoby, którą pracownik będzie się opiekować, przyczynę tego, dlaczego trzeba zapewnić jej opiekę oraz stopień pokrewieństwa lub adres zamieszkania tej osoby (jeśli nie jest członkiem rodziny). Pracodawca nie może żądać przedstawienia dokumentacji medycznej chorego.
