Kosowo zostanie obłożone sankcjami przez Zachód? W bałkańskim kotle znów wrze

Minęły 24 lata od momentu wejścia wojsk NATO do Kosowa. 12 czerwca 1999 roku interweniowały tutaj siły zachodnie, żeby przerwać dokonywaną przez Serbów eksterminację etnicznej albańskiej ludności. Dla Kosowian oznaczało to początek drogi do niepodległości, którą ostatecznie ogłosili w 2008 roku i którą uznały zarówno USA, jak i większość państw UE.

Koniec z perspektywą członkostwa Kosowa w Unii

Pełni praw jako państwo jednak nie mają, czemu przeszkadza nierozwiązany konflikt z Serbią o status północnej części kraju. W ostatnich tygodniach konflikt gwałtownie eskalował, na co Zachód zareagował bardzo zdecydowanie. – Robimy wszystko, aby nie doszło do kolejnej Ukrainy. Dlatego promujemy proces normalizacji – powiedział Miroslav Lajcak, specjalny wysłannik UE ds. dialogu Prisztina-Belgrad w wywiadzie dla Euronews Albania.

Czytaj więcej

Polityka

Serbia - Kosowo. Tradycyjne balansowanie na krawędzi konfliktu

Serbowie i Kosowianie znów doprowadzili do kryzysu, który zagroził stabilności całego regionu.

USA i UE już zareagowały, zamrażając kontakty na wysokim szczeblu i częściowo pomoc finansową, ale stawka jest znacznie większa. Zachód grozi wstrzymaniem w ogóle pomocy finansowej, bez której Kosowo nie przetrwa. Może zrzec się roli adwokata interesów Prisztiny na scenie międzynarodowej, co oznaczałoby koniec starań o członkostwo w organizacjach międzynarodowych, a w perspektywie w NATO i UE.

Zachód grozi nawet wycofaniem sił stabilizacyjnych, bez których konflikt może eskalować do niespotykanych do tej pory rozmiarów. Wszystkie te groźby mają uświadomić premierowi Albinowi Kurti, jak wysoka jest stawka i że w tej rozgrywce Zachód nie będzie bezwarunkowo trwał u jego boku.

Podjudzeni Serbowie i albański pokaz siły

Sytuacja w północnej części Kosowa, a konkretnie w czterech miastach, gdzie dominuje ludność serbska, pogarszała się od miesięcy, w związku z czym UE zaangażowała się w dialog między Prisztiną i Belgradem. Niemcy i Francja w marcu doprowadziły do porozumienia między bałkańskimi sąsiadami, ale strona serbska od razu zapowiedziała, że nie będzie go respektować. Do przesilenia doszło kilka tygodni temu. Najpierw Serbowie, podjudzani przez Belgrad, zbojkotowali lokalne wybory.

Czytaj więcej

Dyplomacja

Szef NATO wzywa Kosowo do złagodzenia napięć z Serbią

Dwa dni po tym, jak doszło do starć między kosowską policją a demonstrantami, którzy sprzeciwiają się objęciu urzędów przez burmistrzów pochodzenia albańskiego na terenach zamieszkałych głównie przez Serbów, sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg wezwał Kosowo do złagodzenia napięć z Serbią.

W wyniku tego na burmistrzów wybrano etnicznych Albańczyków, przy frekwencji wynoszącej ok. 1,5 proc. Potem, przy pełnym wsparciu rządu, burmistrzowie wkroczyli do ratuszy, a premier Kurti argumentował, że ich władza jest całkowicie legalna. Temu towarzyszył pokaz siły – Prisztina wysłała do zdominowanego przez Serbów regionu formacje paramilitarne. To wystarczyło do wybuchu niezadowolenia w postaci serbskich demonstracji.

Sytuacja uległa gwałtownemu pogorszeniu i Serbowie zaatakowali siły stabilizujące KFOR, które miały rozdzielać zwaśnione strony. Kilkudziesięciu żołnierzy zostało rannych, a NATO zdecydowało o wzmocnieniu obecności, wysyłając około 500 tureckich żołnierzy. Na razie nie widać uspokojenia sytuacji, wręcz przeciwnie: Serbowie aresztowali trzech kosowskich żołnierzy. Belgrad twierdzi, że przekroczyli granicę, Prisztina – że to Serbowie porwali ich z terenu Kosowa. – Poczekajmy, aż NATO powie nam, co się stało i gdzie to się stało. Nie chcemy podejmować decyzji, nie znając wszystkich faktów – powiedział Lajcak.

Europejskie wartości

Zdaniem niektórych obserwatorów zamieszki sprowokował Belgrad. – Co robią autokraci, gdy znajdują się pod presją w kraju? Szukają sposobów i środków, aby odwrócić uwagę od problemów w domu – oświadczyła Viola von Cramon, niemiecka eurodeputowana Zielonych.

Inni wskazują, że prezydent Alexander Vucic to serbski nacjonalista, który wprowadził autorytarne rządy i neguje zbrodnie popełnione na albańskich Kosowianach w czasie wojny na Bałkanach. Nie podziela europejskich wartości i nie przyłączył się do sankcji przeciw Rosji. Ewidentnie działał w złej wierze, namawiając Serbów z Kosowa do bojkotu wyborów.