Zaniechanie PIT przy umorzonym kredycie konsolidacyjnym. Ważny wyrok NSA

Fiskus przegrał spór o zaniechanie podatku od umorzenia zadłużenia hipotecznego. Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) nie zgodził się z forsowaną przez urzędników wykładnią, że w przypadku refinansowania czy konsolidacji pierwotnego kredytu mieszkaniowego zaniechanie przy ich umorzeniu zależy od specjalnej proporcji.

Umorzenie kredytu a zaniechanie PIT

Sprawa dotyczyła interpretacji. Z wnioskiem o jej wydanie wystąpił sam bank. Wskazał, że udziela kredytów i pożyczek osobom fizycznym m.in. z przeznaczeniem na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych.

Bank wyjaśnił, że w niektórych sytuacjach może dojść do umorzenia kredytu tj. do umowy zwolnienia z długu. Wówczas – biorąc pod uwagę jego obowiązki jako płatnika – musi ustalić, czy w takiej sprawie ma zastosowanie rozporządzenie ministra finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. 

Wątpliwości instytucji dotyczyły konkretnie umorzenia kredytu refinansowego lub kredytu konsolidacyjnego, w okolicznościach wskazanych w § 1 ust. 4 rozporządzenia. Zgodnie z tą regulacją, gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Bank zapytał, jak należy ustalać umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu konsolidacyjnego lub refinansowanego objętą zaniechaniem poboru podatku? Był przekonany, że celem regulacji jest, aby zaniechanie dotyczyło całej kwoty kredytu mieszkaniowego zaciągniętego w przeszłości przez podatnika. A jeśli pozostała do spłaty kwota kredytu konsolidacyjnego lub refinansowego jest już niższa od mieszkaniowego, zaniechanie powinno objąć całą kwotę kredytu konsolidacyjnego czy refinansowego.

Czytaj więcej

Podatki

Podatkowa ulga dla frankowiczów jeszcze przez dwa lata

Umorzona przez bank część kredytu frankowego jest przychodem kredytobiorcy. Ale nie trzeba płacić od niego podatku. I nadal tak będzie, przynajmniej do końca 2026 r.

Fiskus na takie rozwiązanie zielonego światła nie dał. Doszedł do wniosku, że w przypadkach, o które pyta bank, najpierw należy ustalić specjalną proporcję. Zaniechanie nie powinno być bowiem odnoszone do całkowitej kwoty danego kredytu, lecz do zobowiązania, które dłużnik aktualnie posiada.

Zdaniem fiskusa pobór będzie więc zaniechany od różnicy wyliczonej pomiędzy kwotą kredytu mieszkaniowego a umorzoną, a nie od kwoty odpowiadającej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego lub kwocie kredytu konsolidacyjnego pozostałego do spłaty.

Bank zaskarżył interpretację i wygrał. Najpierw racji fiskusowi nie przyznał Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Warszawie. 

Zaniechanie PIT od umorzonego kredytu we frankach szwajcarskich

WSA nie umknęło, że w pierwotnym projekcie rozporządzenia przepis regulujący kwestie zaniechania przy konsolidacji czy refinansowaniu wskazywał na potrzebę obliczenia proporcji. Prawodawca z tego jednak zrezygnował.

Zdaniem sądu zaniechaniem poboru podatku objęta jest zatem umorzona wierzytelność z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego obejmująca wierzytelności z kredytu mieszkaniowego. Celem przepisu jest, aby zaniechanie dotyczyło całej kwoty kredytu mieszkaniowego zaciągniętego w przeszłości, czyli żeby na zakres zaniechania nie wpływało to, że kredyt ten został zastąpiony konsolidacyjnym czy refinansowym. Natomiast w sytuacji, gdy pozostała do spłaty kwota kredytu konsolidacyjnego lub refinansowego jest już niższa od mieszkaniowego, zaniechanie powinno objąć całą kwotę kredytu konsolidacyjnego czy refinansowego.