Piotr Skarga i wolni Polacy

Jeden z rozdziałów „Samuela Zborowskiego" obchodzący niedawno 80-lecie urodzin Jarosław Marek Rymkiewicz poświęcił księdzu Piotrowi Skardze i jego domniemanej polemice z postawą reprezentowaną przez tytułowego bohatera tej książki.

Aktualizacja: 24.07.2015 21:07 Publikacja: 24.07.2015 01:48

Foto: Fotorzepa/Radek Pasterski

Krzysztof Koehler

Jak wiemy, Rymkiewiczowski Zborowski stanowi niejako wcielenie polskiej idei nieograniczonej, pierwotnej, nieokiełznanej wolności. Skarga pojawia się jako jego przeciwieństwo. Rozważania wybitnego poety trafnie wskazują najważniejszą ideę konstytuującą tożsamość Polaków – wolność (idea ta przejawia się w polskiej myśli od Galla Anonima i Wincentego Kadłubka do czasów współczesnych). Domagają się jednak pewnego komentarza.

Republikańska, nie liberalna, była idea wolności w wieku XVI. Znaczyło to między innymi, że kiedy się mówiło o wolności (libertas), zawsze się miało na myśli moralny ład rzeczypospolitej, który był wynikiem poszanowania prawa i obyczajów. Prawa, uważano, miały na celu wzmacnianie wolności, a nie jej zaprzeczanie czy ograniczanie: prawa i obyczaje kształtować miały moralność obywateli, ich cnotę, która aby mogła zaistnieć w przestrzeni społecznej, wymagała wolności obywatelskiej. Tam, gdzie wolną decyzję zastępowało bezmyślne posłuszeństwo rozkazom władzy, nie mogła zaistnieć moralna doskonałość.

Tylko 99 zł za rok czytania.

Tylko teraz! RP.PL i NEXTO.PL razem w pakiecie!
Co zyskasz kupując subskrypcję? - możliwość zakupu tysięcy ebooków i audiobooków w super cenach (-40% i więcej!)
- dostęp do treści RP.PL oraz magazynu PLUS MINUS.

Subskrybuj teraz! Zaloguj się

„Cannes. Religia kina”, Tadeusz Sobolewski, wyd. Agora

Plus Minus

„Cannes. Religia kina”: Kino jak miłość życia

„Cannes. Religia kina” Tadeusza Sobolewskiego to książka o festiwalu, filmach, artystach, świecie.

Materiał Promocyjny

Citi Handlowy: Konto oszczędnościowe do 200 tys. zł. Oferta ważna do 12.05.2025

„5 grudniów”, James Kestrel, tłum. Maciej Szymański, DW Rebis

Plus Minus

„5 grudniów”: Długie pożegnanie

„5 grudniów” to powieść wybitna. James Kestrel po prostu zna się na tym, o czym pisze; Hawaje z okresu II wojny,...

„BrainBox Pocket: Kosmos”, wyd. Rebel.pl

Plus Minus

„BrainBox Pocket: Kosmos”: Pamięć szpiega pod presją czasu

„BrainBox Pocket: Kosmos” pomoże poznać zagadki wszechświata i wyćwiczyć pamięć wzrokową.

„Moralna AI”, Walter Sinnott-Armstrong, Vincent Conitzer, Jana Schaich Borg, przeł. Ewa Łokas, Bogum

Plus Minus

„Moralna AI”: Sztuczna odpowiedzialność

Naukowcy zastanawiają się, jak rozwijać AI, by zminimalizować szkody moralne.

Materiał Promocyjny

Tech trendy to zmiana rynku pracy

Warunków przyspieszenia transformacji technologicznej nad Wisłą jest wiele. Potrzebne są inwestycje w pracowników, w tym ich szkolenia, ale też dbałość o zdrowie. Nieodzowne są też ułatwienia natury prawnej i jak zawsze – finansowanie.