Naukowcy opisali skamielinę ptaka z czasów dinozaurów. To daleki krewny kaczki i gęsi

Naukowcy opisali niezwykłą skamielinę odkrytą na Antarktydzie. Są zdania, że należy ona do najstarszego znanego współczesnego ptaka. Liczy ok. 69 mln lat, co oznacza, że pochodzi z czasów, w których Ziemię zamieszkiwały dinozaury, w tym m.in. słynny tyranozaur (Tyrannosaurus rex).

Publikacja: 10.02.2025 15:16

Na Antarktydzie odkryto skamielinę najstarszego znanego współczesnego ptaka / zdjęcie ilustracyjne

Na Antarktydzie odkryto skamielinę najstarszego znanego współczesnego ptaka / zdjęcie ilustracyjne

Foto: lufeethebear / Adobe Stock

Odkryta skamielina należała, zdaniem badaczy, do gatunku spokrewnionego ze współczesnym ptactwem wodnym. Wielkością przypominał on kaczkę krzyżówkę, a strategią żerowania – nury lub perkozy.

Badania skamieliny czaszki najstarszego znanego współczesnego ptaka

Skamielina niemal kompletnej czaszki najstarszego znanego współczesnego ptaka znaleziona została w 2011 roku, podczas ekspedycji prowadzonej przez zespół badawczy Antarctic Peninsula Paleontology Project. Odkrycia dokonano na wyspie Vega, znajdującej się u wybrzeży Półwyspu Antarktycznego. Wiek czaszki określono na ok. 69 mln lat.

Naukowcy badający znalezisko stwierdzili, że czaszka należała do wymarłego gatunku Vegavis iaai, żyjącego pod koniec okresu kredy. Żył on na Antarktydzie mniej więcej w tym samym czasie, kiedy w Ameryce Północnej dominował Tyrannosaurus rex. Wówczas Antarktyda nie była tak niegościnnym miejscem jak dzisiaj. Panowały tam dobre warunki do rozwoju i życia wielu gatunków roślin i zwierząt.

Czytaj więcej

Rośnie groźba zderzenia Ziemi z asteroidą. Chodzi o 2032 rok

Vegavis iaai był przodkiem współczesnych kaczek i gęsi

Vegavis iaai po raz pierwszy opisany został przez paleontologów 20 lat temu, w tym m.in. przez współautorkę najnowszego badania Julię Clarke. Wcześniej udało się jednak odnaleźć jedynie fragmenty czaszek tego gatunku. Z tego powodu naukowcom trudno było ustalić, czy był to ptak czy nieptasi dinozaur.

Prawie kompletna skamielina czaszki, odnaleziona w 2011 roku, pozwoliła na przeprowadzenie bardziej szczegółowych badań i odkrycie, że należała ona do najstarszego znanego współczesnego ptaka, wczesnego krewnego dzisiejszych kaczek i gęsi.

Badania prowadzone były pod kierownictwem Christophera Torresa, adiunkta biologii na University of the Pacific w Kalifornii, wcześniej związanego z Ohio University. Wyniki opublikowano 5 lutego w czasopiśmie naukowym „Nature”.

Ptak z Antarktydy był przystosowany do nurkowania i łapania ryb

Odnaleziona czaszka Vegavis iaai wyróżnia się długim, spiczastym dziobem oraz kształtem mózgu. Ten ostatni jest zupełnie inny, niż u wszystkich odkrytych do tej pory ptaków i nieptasich dinozaurów ery mezozoicznej. Vegavis iaai zdecydowanie bardziej przypomina współczesne ptaki, zwłaszcza ptactwo wodne, i to zarówno pod względem kształtu mózgu, jak i kości dzioba. Zdaniem badaczy należał do tej samej grupy ptactwa wodnego, do której należą współczesne kaczki i gęsi.

Czytaj więcej

Zbliża się pełnia Księżyca w lutym 2025. Kiedy obserwować Śnieżny Księżyc?

Jednak w przeciwieństwie do kaczek czy gęsi, w odnalezionej na Antarktydzie czaszce zachowały się ślady potężnych mięśni szczęki, które przydatne były do pokonywania oporu wody w czasie nurkowania w celu złapania ryb. Inne cechy szkieletu świadczą natomiast o tym, że Vegavis iaai używał swoich stóp do napędu pod wodą w czasie pościgów za ofiarami. Był więc doskonale przystosowany do nurkowania, którego celem było zdobywanie pożywienia.

Wszystko to razem może sugerować, zdaniem naukowców, że strategia żerowania tego ptaka różniła się od strategii współczesnych kaczek czy gęsi. Bardziej przypominała tę stosowaną przez znane nam perkozy czy nury.

Zdaniem współautora badania, Patricka O'Connora z Ohio University, cytowanego przez serwis EurekAlert!, odnaleziona skamielina świadczy o tym, że na Antarktydzie znaleźć można wiele dowodów dostarczających wiedzy na temat najwcześniejszych etapów ewolucji współczesnych ptaków.

Odkryta skamielina należała, zdaniem badaczy, do gatunku spokrewnionego ze współczesnym ptactwem wodnym. Wielkością przypominał on kaczkę krzyżówkę, a strategią żerowania – nury lub perkozy.

Badania skamieliny czaszki najstarszego znanego współczesnego ptaka

Pozostało jeszcze 94% artykułu
Paleontologia
Przełomowe odkrycie dotyczące dinozaurów. „Hipotezy, których się trzymaliśmy, nie były słuszne”
Paleontologia
Nowe odkrycie na temat dinozaurów. Było możliwe dzięki pomocy emerytowanego kamieniarza
Paleontologia
Co pozwoliło dinozaurom dominować? Nowe odkrycia naukowców z Polski
Paleontologia
Naukowcy się mylili? Nowe wyniki badań podważyły tezę o początkach dominacji dinozaurów
Paleontologia
Odkrycie w USA podważa dotychczasowe ustalenia paleontologów. Nowe wyniki badań