ZUS niekorzystnie przelicza emerytury

Osoba, która pracowała 30 miesięcy na wcześniejszej emeryturze, może otrzymać wyższe świadczenie. Niestety, często dopiero przed sądem

Publikacja: 13.10.2008 08:07

Foto: Fotorzepa, MW Michał Walczak

Mateusz Rzemek

[b]Sąd Najwyższy w uchwale z 8 maja 2008 r. (sygn. I UZP 1/08), stwierdził, że ZUS powinien uwzględniać nową kwotę bazową w części socjalnej stanowiącej 24 proc. kwoty bazowej i w części stażowej obliczanej na podstawie okresów składkowych i nieskładkowych oraz wskaźnika wynagrodzenia ze wskazanego przez emeryta okresu[/b].

[srodtytul]Rozbieżne orzecznictwo[/srodtytul]

Przeszło dwa lata temu w podobnej sprawie zapadła jednak mniej korzystna dla emerytów i rencistów uchwała SN w składzie siedmiu sędziów (z 14 czerwca 2006 r., [b]sygn. I UZP 3/06)[/b]. Wynika z niej, że w momencie przeliczania świadczenia wstawia się nową kwotę bazową (z dnia złożenia wniosku o przeliczenie) tylko do części socjalnej emerytury.

[srodtytul]Korzystny wyrok[/srodtytul]

Dzięki tegorocznemu osoby, które po przejściu na wcześniejszą emeryturę pracowały przez 30 miesięcy, w momencie ukończenia 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn mogą je przeliczyć z wykorzystaniem nowej – wyższej kwoty bazowej (w myśl art. 53 ust. 3 i 4 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172511]ustawy emerytalnej[/link]). SN zwrócił uwagę, że przepisy ustawy emerytalnej nie dają podstaw do stosowania przy przeliczaniu części stażowej starej kwoty bazowej, ponieważ regulacja zawarta w art. 53 zawiera normę szczegółową w stosunku do ogólnych zasad obliczania emerytur.

[b]ZUS stoi na stanowisku, że uchwała SN w składzie trzech sędziów z maja tego roku nie ma mocy zasady prawnej i wiąże ZUS tylko w tej konkretnej sprawie, w której została podjęta[/b]. Pozostałym osobom przelicza więc wcześniejsze emerytury z wykorzystaniem nowej kwoty bazowej tylko w części socjalnej świadczenia, część stażową pozostawiając bez zmian.

Potwierdza to wiele osób, które powołując się na uchwałę SN z maja tego roku, złożyły do ZUS wnioski o przeliczenie emerytur.

– Ucieszyłam się z tej uchwały, ponieważ jestem w podobnej sytuacji – mówi Elżbieta J. z Warszawy. – Gdy skontaktowałam się z ZUS, urzędnik z departamentu emerytur pozbawił mnie złudzeń: ZUS stosuje nową kwotę bazową tylko w części socjalnej.

– ZUS nie zmienia także wcześniejszych decyzji o przeliczeniu świadczenia – zauważa Jerzy S. z Białegostoku. – Po uchwale SN z maja 2008 r. złożyłem wniosek o przeliczenie w myśl tego orzeczenia. ZUS odpowiedział mi jednak, że wcześniejsza decyzja została wydana zgodnie z prawem i nie może zostać zmieniona.

[srodtytul]Wiele wątpliwości[/srodtytul]

Jak się okazuje, jedyną szansą na korzystne przeliczenie jest odwołanie się od decyzji ZUS do sądu. On także ma jednak problemy z tymi przepisami. Ostatnio Teresa S. z Katowic usłyszała w uzasadnieniu do niekorzystnego dla siebie wyroku, że takie przeliczenie emerytury jest możliwe wyłącznie w przypadku osób, które miały wcześniej przyznane świadczenie na podstawie [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=71201]rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 26 stycznia 1990 r. w sprawie wcześniejszych emerytur dla pracowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (DzU nr 4, poz. 27[/link]). Takie bowiem wcześniejsze emerytury miały osoby, których sprawy rozstrzygał SN w czerwcu 2006 r. i maju tego roku.

[b]Zdaniem ekspertów majowa uchwała SN jest jednak korzystna także dla rencistów, osób pobierających świadczenie czy zasiłek przedemerytalny.[/b] Uchwała dotyczyła bowiem interpretacji przepisów, na podstawie których wszystkie te osoby mogą występować do ZUS o przeliczenie swoich świadczeń w momencie przejścia na emeryturę powszechną w wieku 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn.

Jedyną szansą na rozstrzygnięcie tych wątpliwości jest obecnie rzecznik praw obywatelskich, który na razie zwrócił się do ZUS o wyjaśnienia w tej sprawie, ale rozważa wystąpienie do Sądu Najwyższego.

[ramka][b]Komentuje Lesław Nawacki z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich[/b]

Zbieramy obecnie informacje o orzecznictwie w sprawie przeliczania emerytur po co najmniej 30 miesiącach pracy i jeśli okaże się, że jest ono rozbieżne, to rozważymy wystąpienie do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie tych wątpliwości. Docierają do nas skargi, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmawia korzystnego przeliczenia emerytury z zastosowaniem nowej kwoty bazowej zarówno w części socjalnej, jak i stażowej. Okazuje się, że o podwyżkę świadczenia wielu pracujących emerytów musi się starać przed sądem, więc istotne by było ukształtowanie jednolitej linii orzecznictwa w tych sprawach. Wtedy pojawi się szansa na to, by skorygować stosowanie tych przepisów przez ZUS bez potrzeby uciekania się do postępowania sądowego.[/ramka]