Połączenie Muzeum II Wojny Światowej z Muzeum Westerplatte - wyrok NSA

NSA uchylił postanowienie wstrzymujące wykonanie zarządzenia o połączeniu tych muzeów. Wydał je minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński. Wyrok NSA oznacza, że może powstać jedno.

Zarządzenie zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie dyrektor Muzeum II Wojny Światowej oraz rzecznik praw obywatelskich. Zdaniem rzecznika zarządzenie ministra wkracza bezpośrednio w sferę samodzielności jednostki samorządu terytorialnego. Gdańsk jest w istotnej części zarządcą muzealnych obiektów. Zarządzenie ministra jest również niezgodne z ustawą o działalności kulturalnej. Utworzone przez ministra Muzeum Westerplatte powołano do życia dla pozoru. Rzeczywistym celem wydania zarządzenia było doprowadzenie do likwidacji funkcjonującego od ośmiu lat Muzeum II Wojny Światowej i całkowita zmiana profilu powstałej w ten sposób instytucji muzealnej.

WSA zdecydował się wstrzymać wykonanie zarządzenia. Uznał, że muzea nie są jednostkami organizacyjnymi podporządkowanymi ministrowi kultury i dziedzictwa narodowego. Sprawuje on jedynie nadzór założycielski, ściśle określony w ustawie o muzeach.

WSA wskazał też, że treść tego zarządzenia oraz tytuł świadczą o tym, że jest ono adresowane do indywidualnych podmiotów, jakim są te dwa muzea. Z tych powodów uznał zaskarżone zarządzenie za akt indywidualny, który podlega kognicji sądu administracyjnego.

Skargę do NSA wniósł minister. I wygrał. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że w rozpoznawanej sprawie wyłączona jest kognicja sądów administracyjnych. Powołał się przy tym na art. 5 pkt 1 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Z tych właśnie powodów sąd nie zajął się sprawą merytorycznie. Uznał za mylne twierdzenie WSA, że muzea nie są jednostkami organizacyjnymi podporządkowanymi ministrowi kultury. Zarządzenie o połączeniu muzeów kształtuje sytuację prawną jednostek kultury tak likwidowanych, jak i nowo tworzonych.

– Zarówno akt założycielski, jak i akt dokonujący przekształcenia organizacyjnego nie może być uznany za akt administracyjny. Nie mają bowiem cechy tego aktu, jakim jest konkretność adresata – stwierdził NSA.

Po ogłoszeniu orzeczenia resort kultury opublikował na swojej stronie internetowej oświadczenie, że dzięki postanowieniu NSA decyzja ministra z 23 września 2016 r. o połączeniu Muzeum II Wojny Światowej oraz Muzeum Westerplatte i Wojny Obronnej 1939 r. w jedno muzeum staje się możliwa do realizacji.

Zdaniem ministerstwa funkcjonowanie dwóch muzeów o podobnej tematyce i profilu na terenie jednego miasta nie było uzasadnione ze względów ekonomicznych ani organizacyjnych.

Świat się zmienia

Czytaj to co naprawdę ma znaczenie
już za 99 zł rocznie

SUBSKRYBUJ

Ministerstwo Kultury poinformowało również, że połączenie placówek nastąpi niezwłocznie i oznaczać będzie wydatne zwiększenie ich potencjału.

sygnatura akt: II OZ 299/17