Kluczowym działaniem w procesie prawnej ochrony zabytków jest wartościowanie, bowiem nie każda stara rzecz będzie zabytkiem w sensie prawnym, a nie każdy zabytek będzie wymagał takiej samej ochrony.
Tereny stoczni gdańskiej są szczególnie wartościowe ze względu na znajdujące się tam zabytki. Jednak najważniejsze w tym miejscu nie jest bynajmniej chronienie różnych kategorii przedmiotów materialnych uznawanych za zabytki, przede wszystkim tzw. zabytki techniki, a ochrona tego wyjątkowego dla współczesnej historii Polski i Europy miejsca ze względu na wartość, jaką przedstawia ono dla całej wspólnoty narodowej.
I stąd rodzi się pytanie, w jaki sposób poprzez ochronę przedmiotów materialnych chronić genius loci? Ustawa z 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wymienia cztery formy ochrony zabytków. Warto więc zastanowić się nad tym, które z tych form będą najbardziej adekwatne do ochrony tego szczególnego miejsca, pamiętając przy tym, że tereny stoczni gdańskiej i ich właściwe zagospodarowanie to dziś najważniejsza sprawa dla dalszego rozwoju Gdańska.
Rejestr zabytków
Do rejestru zabytków, prowadzonego przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, wpisywane są zabytki, których ochrona leży w interesie społecznym ze względu posiadaną przez nie wartość artystyczną, historyczną lub naukową. Jest to podstawowa i najważniejsza forma ochrony zabytków, która skutkuje objęciem zabytku ochroną kwalifikowaną, która przyznaje zarazem „władzy konserwatorskiej" szeroki zakres dyskrecjonalności. Szereg obiektów gdańskiej stoczni zostało już do rejestru zabytków wpisanych, i bardzo dobrze! Idąc dalej tą drogą, należy zastanowić się jakie jeszcze obiekty znajdujące się na terenach gdańskiej stoczni zasługują na wpis do rejestru zabytków, pamiętając przy tym, że wpisywane tam winny być tylko te obiekty, których zachowanie leży w interesie społecznym. Jednak wpisy obszarowe z pewnych względów nie znajdą tu zastosowania, m.in. dlatego, że nie wszystko, co tam się znajduje, wymaga objęcia ochroną, a nawet jest tych obiektów znacznie mniej, niż wymagałoby tego uzasadnienie takiego wpisu.
Kolejna sprawa to ochrona zabytków w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W tym zakresie jest to narzędzie przysługujące jednostce samorządu terytorialnego, które jest wykorzystywalne i wykorzystywane w ochronie terenów stoczni gdańskiej.