Sąd Najwyższy: Nie można domniemywać, że 100-latek nie żyje

Wykreślenie prawa zamieszkania z księgi wieczystej osoby, której miejsce pobytu jest nieznane od co najmniej kilkudziesięciu lat, a która miałaby teraz ponad 100 lat, wymaga jej rezygnacji z tego prawa lub stwierdzenia jej śmierci.

Publikacja: 13.02.2025 09:13

Sąd Najwyższy: Nie można domniemywać, że 100-latek nie żyje

Foto: Adobe Stock

To sedno najnowszego orzeczenia Sądu Najwyższego.

W sprawie, na wniosek K., chodziło o wykreślenie z księgi wieczystej widniejącej w niej od lat 20. ubiegłego wieku służebności mieszkania dla W., po której ślad zaginął od czasów wojny.

Sąd stwierdził, że nie ma podstawy do wykreślenia służebności z księgi wieczystej

Referendarz, a następnie Sąd Rejonowy w Rybniku stwierdzili brak podstaw do uwzględnienia wniosku w oparciu o art. 231 k.p.c., który stanowi, że sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów, czyli posłużyć się domniemaniem faktycznym. Sąd Okręgowy w Rybniku utrzymał to rozstrzygnięcie, wskazując, że podstawą wykreślenia służebności osobistej może być wyłącznie dokument, w którym uprawniony zrzeka się swojego prawa, lub dokument potwierdzający jego śmierć. Brak dokumentu potwierdzającego którąś z tych sytuacji prowadzi do oddalenia wniosku.

Czytaj więcej

Za jakie ograniczenia służebnością przesyłu trzeba płacić

Najwięcej 100-latków żyjących w Polsce to kobiety

Co do tego domniemania sąd wskazał, że według rocznika demograficznego GUS w Polsce żyje 7387 osób w wieku 100 lat i więcej, z czego 5602 to kobiety. Nie jest zatem uzasadnione domniemanie faktyczne, że osoba, a zwłaszcza kobieta, która ukończyła 101. rok życia (teraz miałaby już 105 lat), nie żyje. W konsekwencji sądy wieczystoksięgowe zasadnie nie uwzględniły domniemania, że uprawniona do służebności osoba nie żyje.

Wnioskodawca nie dał za wygraną, ale Sąd Najwyższy (sędziowie Marcin Krajewski, Agnieszka Góra-Błaszczykowska i Kamil Zaradkiewicz) potwierdził stanowisko niższych instancji, dodając, że śmierć osoby co do zasady wykazywana jest aktem zgonu. W jego braku możliwe jest wszczęcie postępowania o uznanie za zmarłego lub stwierdzenie zgonu. Sąd wieczystoksięgowy będzie związany orzeczeniem wydanym w takim postępowaniu. Wniosek o uznanie osoby za zmarłą, stosownie do art. 527 k.p.c., może złożyć każdy zainteresowany.

Czytaj więcej

Czy ma sens dojazd bez przejazdu nad strumieniem. SN o drodze koniecznej

Trzeba złożyć wniosek o uznanie za zmarłego

Wniosek do sądu o uznanie osoby za zmarłą powinien zawierać imię, nazwisko i wiek zaginionego, ale także imiona jego rodziców oraz nazwisko rodowe matki, a także ostatnie znane miejsce zamieszkania i pobytu zaginionego. Okoliczności uzasadniające wniosek należy uprawdopodobnić. – W przypadku innych osób, które miały takie samo prawo zamieszkania, udało się znaleźć więcej danych i dokumentów – niektóre już zmarły, a inne zrezygnowały z tego prawa. W przypadku W. znamy tylko jej imię i nazwisko. W praktyce rygoryzm tej procedury nie chroni niczyich praw, a utrudnia właścicielowi tej posesji od kilkudziesięciu lat pełne korzystanie z jej własności, np. przy uzyskiwaniu kredytu czy sprzedaży – wskazuje pełnomocnik wnioskodawcy Adam Zawisza, radca prawny, kancelaria Zawisza, Olejarnik. – Potrzebna jest interwencja ustawodawcza, umożliwiająca wykreślenie takich nieracjonalnych wpisów, podważających sens księgi wieczystej, która ma chronić aktualny stan prawny nieruchomości – dodaje radca prawny.

Sygnatura akt: II CSKP 1966/22

To sedno najnowszego orzeczenia Sądu Najwyższego.

W sprawie, na wniosek K., chodziło o wykreślenie z księgi wieczystej widniejącej w niej od lat 20. ubiegłego wieku służebności mieszkania dla W., po której ślad zaginął od czasów wojny.

Pozostało jeszcze 93% artykułu
Praca, Emerytury i renty
Nie wszyscy uprawnieni dostaną 13. emeryturę w tej samej wysokości. Od czego zależy kwota?
Praca, Emerytury i renty
Waloryzacja emerytur i rent w 2025 r. GUS podał ważny wskaźnik
Nieruchomości
Syndyk i sąd pozbawili ponad 100 rodzin dojazdu do domu. Jest wyrok SN
Nieruchomości
Rewolucja w spółdzielniach mieszkaniowych. Rząd pokazał założenia projektu ustawy
Konsumenci
Jest pierwszy „polski” wyrok dotyczący sankcji kredytu darmowego