Skarpa to nie obiekt budowlany

W ubiegłym roku do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego trafiło pismo kobiety, która była zaniepokojona osuwająca się na jej działkę skarpą, znajdująca się na działce jej sąsiadów. Inspektor postanowił przeprowadzić postępowanie, które miało zabezpieczyć teren. W tym celu zawiadomił strony o przeprowadzeniu dowodu z oględzin.

Podczas wizji lokalnej nieruchomości, PINB stwierdził, że skarpa faktycznie obsuwa się w całości na obszar tej działki, zagrażając również pobliskim terenom. Inspekcja zanotowała szereg nieumiejętnej ingerencji w zbocze, poprzez wzniesienie szeregu murków, przez co skarpa schodzi tarasami w stronę jednej z ulic. Protokół wykazał, że ostatni z murków, na którym znajduje się siatka ogrodzeniowa, graniczący z działką kobiety, uległ awarii. Przy nim znajdują się pozostałości starszego muru. Wszystkie kolejne konstrukcje mające na działce pełnić funkcję oporową, wykazują nachylenie w kierunku ulicy, co według organu wskazuje na systematyczne osuwanie się skarpy.

Jako prawdopodobną przyczynę osuwania się zbocza wraz z murkami, PINB wskazał próby jej zagospodarowania i urządzenia, poprzez wykonanie kilku tarasowych uskoków, umocnionych elementami wykonanymi niezgodnie ze sztuka budowlaną.

Organ uznał, że osuwanie się mas ziemi może zagrozić wszystkim budynkom położonym poniżej, czyli przy ulicy oraz na działce z osuwiskiem. W listopadzie ubiegłego roku, Inspektor postanowił nałożyć na właścicieli działki ze skarpą obowiązek sporządzenia i przedłożenia ekspertyzy, dotyczącej stanu technicznego skarpy, zawierającej wskazanie sposobu likwidacji stwierdzonych nieprawidłowości. Dodał, że zgodnie z prawem budowlanym, niedostarczenie w wyznaczonym terminie ekspertyzy równoznaczne będzie ze zleceniem jej na koszt osób zobowiązanych.

Małżeństwo, do którego należała działka ze skarpą, złożyło zażalenie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Zarzuciło postanowieniu PINB naruszenie ustawy Prawo budowlane, w której mowa o przedstawieniu ekspertyzy stanu technicznego obiektu lub jego części. Podkreśliło, że według przepisów tej ustawy, skarpa nie jest obiektem budowlanym.

Małżonkowie zwrócili uwagę na błąd w ustaleniach inspekcji, iż skarpa ulega osuwaniu się w całości na działkę sąsiadki, z uwagi na kierunek nachylenia murków oporowych. Właściciele wyjaśnili, że funkcją takich murów jest stawianie oporów napierającej skarpie. Wszelkie zabezpieczenia zostały wybudowane trzydzieści lat temu przez firmę budowlaną, zgodnie z zasadami sztuki budowlanej i przez lata spełniały swoją funkcję. Nie stanowią żadnego zagrożenia dla funkcjonowania skarpy, a podczas oględzin nie stwierdzono ich awarii.

Małżeństwo domagało się również przedstawienia ekspertyzy, na podstawie której PINB wyciągnął wnioski o osuwaniu się skarpy i nieumiejętnej ingerencji w jej materię. Ich zdaniem kluczowym w sprawie jest tak naprawdę uwzględnienie okoliczności nieprawidłowego zagospodarowania i odprowadzania wód opadowych z dachu i tarasów na koronę skarpy. Fakt ten powinien być wzięty pod uwagę w postępowaniu i w wydanym postanowieniu.

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego utrzymał w mocy postanowienie niższej instancji i stwierdził, że zgodnie z przepisami prawa budowlanego, organy architektoniczno-budowlane i nadzoru budowlanego, w razie powstania uzasadnionych wątpliwości co do jakości robót budowlanych a także stanu technicznego obiektu budowlanego, mogą nałożyć w drodze postanowienia, obowiązek dostarczenia w określonym terminie odpowiednich ocen technicznych lub ekspertyz, które określą stan techniczny i sposób likwidacji występujących nieprawidłowości.

Zdaniem WINB, w sprawie zasadnie stwierdzono, że zły stan techniczny skarpy na działce został spowodowany ingerencją właściciela działki, poprzez wykonanie w przeszłości kilku tarasowych uskoków umocnionych elementami w sposób niezgodny ze sztuka budowlaną. To z kolei uzasadniało wątpliwości co do stanu technicznego obiektu budowlanego. Z tej też przyczyny prawidłowo nałożono na właścicieli skarpy obowiązek dostarczenia ekspertyzy stanu technicznego tej skarpy, zawierającej wskazanie sposobu likwidacji osuwiska.

Organ stwierdził, że co prawda naturalnie ukształtowana skarpa nie jest obiektem budowlanym, to jednak wykonanie na niej robót budowlanych w postaci murków oporowych powodujących powstanie tarasów podlega ustawie Prawo budowlane. Dodał, że podnoszona kwestia nieprawidłowego odprowadzenia wód opadowych nie była przedmiotem postępowania, dlatego nie może mieć wpływu na podjęte rozstrzygnięcie.

Sprawę musiał rozstrzygnąć Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. 6 sierpnia 2014 roku WSA zauważył sprzeczność między treścią rozstrzygnięcia o nakazie sporządzenia ekspertyzy, a jego uzasadnieniem, przez co doszło do istotnego naruszenia przepisów ustawy Prawo budowlane.