Sondy odkryją Księżyc

GRAIL A wejdzie na właściwą orbitę w sylwestra, a jego bliźniak GRAIL B – w Nowy Rok. Celem misji jest sporządzenie mapy pola grawitacyjnego Srebrnego Globu.

– Nasz zespół nie weźmie udziału w celebrowaniu Nowego Roku, ale spodziewam się, że oba statki na właściwej orbicie powinny dać nam wszystkim wystarczającą ilość emocji – powiedział David Lehman, kierownik projektu Grail z Jet Propulsion Laboratory (JPL) NASA.

Odległość od Ziemi do Księżyca wynosi około 384 tys. km. Statki Apollo potrzebowały na dotarcie do Księżyca trzech dni. Sondy przebyły dystans ok. 4 mln km w ciągu ponad trzech miesięcy. Dlaczego?

Jeden z instrumentów sondy Ultra Stable Oscillator musi być zasilany w sposób ciągły przez kilka miesięcy, aby osiągnąć stabilną temperaturę pracy na długo przed rozpoczęciem pomiarów.

Kiedy obie sondy znajdą się na orbicie, przez kolejne dwa miesiące będą trwały testy i kalibracja instrumentów. Przekazywanie danych rozpocznie się w marcu.

To ważna misja. Podkreśla to także jej nazwa. GRAIL to skrót od Gravity Recovery and Interior Laboratory – w języku angielskim oznacza Graala. Satelity pozwolą naukowcom dokładnie poznać budowę i ewolucję Srebrnego Globu. Sporządzą mapę pola grawitacyjnego ziemskiego towarzysza z dokładnością tysiąc razy większą niż dotychczasowe misje.

– Na podstawie danych dostarczonych przez te satelity dowiemy się więcej na temat Księżyca niż na podstawie wszystkich dotychczasowych misji – powiedział Ed Weiler, administrator w Dyrekcji Misji Naukowych NASA w Waszyngtonie.

Przez ostatnie pół wieku na Księżyc wysłanych zostało dziesiątki satelitów, głównie przez USA i ZSRR. Kilkakrotnie lądowali tam ludzie w ramach amerakńskiej misji Apollo.

– Obecnie wiemy więcej o Marsie niż o Księżycu – powiedziała Maria Zuber z Massachusetts Institute of Technology (MIT), główna badaczka misji.

Mapa pola grawitacyjnego Księżyca ma przynieść NASA wiele korzyści, agencja uważa, że 496 mln dolarów, jakie wydała na satelity, nie jest zbyt wygórowaną ceną za taką wiedzę.

– Nie mamy dobrego wyczucia grawitacji Księżyca – a wiedza, jaką zdobędziemy, będzie bardzo istotna dla przyszłych misji robotów, a nawet ludzi – wyjaśnia Weiler.

Szczególnie że pozwoli także wyciągnąć wnioski, co do powstawania i ewolucji globu. – GRAIL odsłoni tajemnice Srebrnego Globu i pomoże nam zrozumieć, jak ewoluowały Księżyc, Ziemia i inne skaliste planety – uważa Maria Zuber.

Co jeszcze pozwoli ustalić misja GRAIL?

Naukowcy mają nadzieję rozwiązać zagadkę bardziej pagórkowatej powierzchni na ciemnej stronie niż po tej, która zawsze zwrócona jest ku Ziemi. Badania opublikowane na początku bieżącego roku sugerują, że Ziemia kiedyś miała dwa satelity, które zderzyły się ze sobą i utworzyły Księżyc.

Badacze z Uniwersytetu Kalifornijskiego opisali w „Nature" („Rz" – 18 sierpnia) jak przeprowadzili komputerową symulację kosmicznej kolizji. Ten drugi satelita miał wielkość około jednej trzeciej Księżyca i 30 razy mniejszą od niego masę. Ciała wpadły na siebie i skleiły się.

Dane dostarczone przez satelitybędą w stanie tę hipotezę potwierdzić lub jej zaprzeczyć. GRAIL zweryfikuje dane na temat wieku Księżyca. Analiza składu skał pozwoliła datować powstanie Srebrnego Globu na 4,36 mld lat. To mniej niż przewidywały dotychczasowe szacunki, które określały wiek Księżyca na 4,57 mld lat.