Na tę informację czekano 45 lat. Naukowcy odkryli tajemnicę księżyca Io

Naukowcom udało się prawdopodobnie rozwiązać zagadkę dotyczącą wulkanicznej aktywności księżyca Io, krążącego wokół Jowisza. Najnowsze dane uzyskano dzięki misji sondy kosmicznej Juno.

Publikacja: 18.12.2024 13:57

Księżyc Jowisza Io posiada na swojej powierzchni ok. 400 wulkanów

Księżyc Jowisza Io posiada na swojej powierzchni ok. 400 wulkanów

Foto: Adobe Stock

Najnowsze odkrycie opublikowano 12 grudnia w czasopiśmie „Nature”. Część analizy danych przedstawiono także na dorocznym spotkaniu organizacji American Geophysical Union w Waszyngtonie.

Badanie księżyców Jowisza

Najnowsze badanie przeprowadzono dzięki sondzie kosmicznej Juno należącej do NASA, wystrzelonej w 2011 roku. Od 2016 roku sonda krąży wokół Jowisza dostarczając cennych informacji m.in. na temat księżyców największej planety w Układzie Słonecznym. Jowisz posiada imponujący zestaw 95 księżyców – w 2021 i 2022 roku odkryto 12 najnowszych satelitów naturalnych tej planety. Cztery największe księżyce Jowisza – nazywane także księżycami „galileuszowymi” (na cześć włoskiego astronoma Galileusza) - to Io, Ganimedes, Europa i Kallisto. Co ciekawe, największe księżyce Jowisza deformują się pod wpływem intensywnej grawitacji olbrzymiej planety. Ten proces dotyczy szczególnie księżyca Io i jego aktywności wulkanicznej, potwierdzonej obserwacjami.

Czytaj więcej

Nowe odkrycie dotyczące pierścieni Saturna podważa wcześniejsze teorie. Wyniki badań

Księżyc Io. Najbardziej aktywny wulkanicznie obiekt w Układzie Słonecznym?

Aktywność wulkaniczna Io budzi ciekawość astronomów od co najmniej 45 lat. „Dynamiczną” powierzchnię tego ciała niebieskiego ujawniły dane z sondy Voyager 1, która przeleciała w pobliżu księżyców Jowisza w 1979 roku. W tym samym roku badaczka Linda Morabito z NASA zidentyfikowała na zdjęciu Io (dostarczonym przez sondę Voyager 1) charakterystyczny pióropusz wulkaniczny.

Od tego momentu naukowcy zaczęli zadawać pytania o przyczyny intensywnej aktywności wulkanicznej na Io. Zastanawiano się m.in., czy pod powierzchnią księżyca znajduje się płytki ocean magmy, która zasila większość aktywnych wulkanów tego satelity. Jak wyjaśnia współautor najnowszego badania Scott Bolton, Io jest całkowicie pokryta wulkanami zarówno na obydwu biegunach, jak i w centralnych obszarach. Co ciekawe, wulkany te są nieustannie aktywne. - Io jest jednym z najbardziej intrygujących obiektów w całym Układzie Słonecznym – podsumowuje Bolton.

Za intensywną aktywność wulkaniczną Io odpowiada bliskie sąsiedztwo gigantycznego Jowisza. Jak wyjaśniają autorzy badania, pod wpływem ogromnej siły grawitacyjnej Jowisza Io jest „ściskana jak gumowa piłka”. Proces ten doprowadza do generowania ogromnej ilości ciepła wewnątrz księżyca. - Robi się tak gorąco, że wnętrze (Io) dosłownie topi się i jest wyrzucane na zewnątrz. Erupcje są nieustanne. To jak nieustanna ulewa – opisuje Scott Bolton nazywając Io „torturowanym księżycem”.

Czytaj więcej

Najkrótszy dzień i najdłuższa noc w 2024 roku. Kiedy wypada przesilenie zimowe?

Co pokazała sonda kosmiczna Juno?

W trakcie przelotu w pobliżu Io sonda komiczna Juno dokonała dokładnego pomiaru grawitacji księżyca. Otrzymane dane porównano także z informacjami uzyskanymi w czasie poprzednich misji (m.in. sondy kosmicznej Galileo NASA). Dane z obserwacji wskazały na obecność w większości stałego wnętrza pod powierzchnią Io. Tym samym potwierdzono tezę o lokalnych źródłach magmy, które zasilają wulkany naturalnego satelity. Dotychczas zakładano, że księżyc posiada raczej jednolity, globalny ocean magmy zlokalizowany płytko pod powierzchnią.

Naukowcy liczą na to, że nowe dane pozwolą zrozumieć proces kształtowania się naturalnych satelitów w Układzie Słonecznym. - To pozwoli nam zrozumieć inne księżyce, takie jak Enceladus (księżyc Saturna) i Europa, a nawet egzoplanety (...). Nasze nowe odkrycia dają okazję do przemyślenia tego, co wiemy o formowaniu się i ewolucji planet – wyjaśnia główny autor badania Ryan Park z Solar System Dynamics Group (NASA). Dalsze badania nad Jowiszem i jego księżycami będą kontynuowane m.in. na bazie nowych danych dostarczanych przez sondę Juno.

Najnowsze odkrycie opublikowano 12 grudnia w czasopiśmie „Nature”. Część analizy danych przedstawiono także na dorocznym spotkaniu organizacji American Geophysical Union w Waszyngtonie.

Badanie księżyców Jowisza

Pozostało jeszcze 96% artykułu
Kosmos
Zaskakujące wyniki badań supermasywnych czarnych dziur. Podważają dotychczasową teorię
Kosmos
Naukowcy wykryli zaskakujące zjawisko na skraju supermasywnej czarnej dziury
Kosmos
Próbki z Marsa trafią w końcu na Ziemię? NASA zmienia plany
Kosmos
W 2025 będą dwa zaćmienia Księżyca. Oba będzie można zobaczyć w Polsce. Kiedy dokładnie?
Materiał Promocyjny
Kluczowe funkcje Małej Księgowości, dla których warto ją wybrać
Kosmos
Pierwsza pełnia Księżyca w 2025 roku już niedługo. Kiedy dokładnie patrzeć w niebo?
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego