Dwoje zadeklarowanych antyklerykałów zarejestrowało Kościół. Jak to się stało?

Alina Czyżewska to aktorka teatralna, znana m.in. z występów w Teatrze Współczesnym w Szczecinie, Teatrze Polskim w Poznaniu i Teatrze Nowym w Słupsku. Obecnie bardziej znana jest jako działaczka społeczna, związana w przeszłości m.in. z Siecią Obywatelską Watchdog Polska.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Watchdog Polska: szkoły łamią prawo przy okazji studniówek

Szkoły łamią prawo wydając nakazy i zakazy uczestnikom studniówek, a także przyjmując składki na...

Jak ustaliła „Rzeczpospolita”, jest też obecnie hierarchinią religijną, a konkretnie członkinią rady światłych Kościoła Ludzi Słońca (w skrócie: Kościół Słońca). To najnowszy legalnie działający związek wyznaniowy w Polsce.

Kościoły i związki, umieszczone w rejestrze MSWiA, mają podobne przywileje jak największe grupy religijne w Polsce

25 lutego do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych wpisało go MSWiA. Na liście tej jest 176 wspólnot, z czego większość zarejestrowała się w latach 90, gdy było to o wiele łatwiejsze niż dziś. Obecnie do rejestracji potrzeba 100 notarialnie poświadczonych podpisów, a procedury ciągną się latami. Dzieje się tak, bo wspólnoty wpisane do rejestru maja niemal takie same przywileje, jak duże kościoły, działające na podstawie odrębnych ustaw, np. katolicki lub autokefaliczny prawosławny. Chodzi m.in o preferencje podatkowe i dostęp do Funduszu Kościelnego, z którego finansowanie są składki emerytalne osób duchownych.

Czym w zasadzie jest Kościół Słońca? Na jego stronie internetowej można przeczytać wiele dość ogólnych haseł, kojarzących się z ekologią. „Niszcząc inne gatunki, niszcząc innych, niszcząc przyrodę, niszczymy siebie” – oto jeden z przykładów. I nie jest to jedyna podobna wspólnota, zarejestrowana w ubiegłych latach.

W 2013 roku ówczesne Ministerstw Administracji i Cyfryzacji zalegalizowało kościół o zbliżonej nazwie – Wyznawcy Słońca. Twierdzą, że są kontynuatorami grupy wolnomyślicieli ze Szklarskiej Poręby, po której pozostał w tym mieście cmentarz wyznawców Słońca. W 2022 roku MSWiA zarejestrowało z kolei Kościół Naturalny. Stało się o nim głośno jesienią ubiegłego roku za sprawą publikacji, z których wynikało, że Kościół dokonuje wyłudzeń, korzystając z ochrony miejsc sakralnych przed egzekucją komorniczą.

Założyciele nowej wspólnoty dotąd kojarzyli się raczej z wystąpieniami antyklerykalnymi

Nową wspólnotę coś jednak różni od tych wcześniejszych: antyklerykalizm jej założycieli. Alina Czyżewska zamieszcza w internecie poradniki dla uczniów, którzy nie chcą chodzić na religię czy rekolekcje. Jeszcze bardziej znany z takich działań jest inny członek rady światłych Kościoła Słońca Paweł Nijakowski. O jego walce o „świecką szkołę”, czyli o umieszczanie lekcji religii na początku lub na końcu zajęć, pisały lokalne media z Poznania.

Czytaj więcej

Sondaż

Niemal połowa Polaków chce wycofania religii ze szkół

Wraz ze spadkiem zainteresowania religią w szkole, pojawiają się pytania o przeniesienie jej znów...

Jak to się stało, że dwoje zadeklarowanych antyklerykałów zarejestrowało kościół? Na jego stronie internetowej można przeczytać, że stało się to z pobudek religijnych. „Część członków/członkiń Kościoła Słońca wywodzi się z innych kościołów i związków wyznaniowych, opartych na kulcie natury, przyrody, Słońca” – czytamy.

Autor „Podcastu religioznawczego” Mikołaj Kołyszko ma jednak wątpliwości, czy nowy związek jest autentyczny w sensie organizacyjno-kultowym. – Nie podaje informacji na temat swoich rytuałów, nie potrafi też określić liczby członków, co jest najbardziej dyskusyjne – mówi. – Ludzie Słońca przypominają mi Satanic Temple z USA. Nie chodzi o to, że są satanistami, lecz raczej o styl działania. Satanic Temple ewidentnie stara się skłonić ludzi do myślenia na temat przywilejów grup religijnych, choć nie można powiedzieć też o nim, że sam nie jest autentycznym związkiem wyznaniowym – tłumaczy.

Inną grupą, działająca w podobnym stylu, jest Kościół Latającego Potwora Spaghetti, oficjalnie uznany w Holandii i Nowej Zelandii. W Polsce za poprzednich rządów PO rejestracji odmówiło mu ówczesne Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, a wyznawcy potwora poskarżyli się do Trybunału w Strasburgu.

Nowy Kościół wystąpił już do MEN w sprawie nauczania swej religii w szkołach

Czy Kościół Słońca ma podobne cele? Twórcy nowej wspólnoty na to pytanie odpowiadają niejednoznacznie. „Kościół Latającego Potwora Spaghetti testuje granice i prowokuje do myślenia i refleksji nad umowami społecznymi, dotyczącymi roli, funkcjonowania i sensu religii oraz jej instytucjonalizacji. Nas, refleksje nad tymi kwestiami doprowadziły nie do zabawy, ale do zarejestrowania naszego Kościoła Słońca, ponieważ religia może mieć sens” – piszą Czyżewska i Nijakowski w wyjaśnieniach dla „Rzeczpospolitej”.

Zaś część ich działań rzeczywiście może przypominać to, co w innych krajach robią grupy, chcące obnażyć rzekome absurdy prawne dotyczące kościołów. Założyciele Kościoła Słońca nie ukrywają, że np. przesłali już do MEN wniosek w sprawie nauczania swej religii w szkołach.

Dodają, że „każdy Kościół ma prawo do wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego w sprawach aktów normatywnych, które naruszają jego zakres działania lub wolność religijną”. A „dzięki temu, przykładowo, jeśli pojawi się propozycja legislacyjna, by ocena z religii była wliczana do średniej ocen na świadectwie, będziemy dysponować skutecznym narzędziem prawnym, aby podjąć zdecydowaną i zgodną z prawem interwencję".