Indeks wiarygodności ekonomicznej Polski. Jest źle, ale inni mają gorzej

– W Polsce z wiarygodnością jest źle, ale w innych krajach jest gorzej – ocenił dr hab. Bartłomiej Biga, ekonomista z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, jeden z autorów raportu „Indeks wiarygodności ekonomicznej Polski”. Raport zaprezentowano w czasie kongresu Open Eyes Economy Summit 2024 w Krakowie. Indeks w tegorocznej, trzeciej, edycji został przygotowany dla pięciu krajów Europy Środkowej: Polski, Czech, Rumunii, Słowacji i Węgier. Polska i Węgry wyraźnie gorzej radziły sobie z kształtowaniem wiarygodności ekonomicznej w tym gronie w zeszłym roku.

Koncepcję IWEP i raport opracował zespół ekspertów pod kierownictwem prof. Jerzego Hausnera, współpracujących z Open Eyes Economy Summit, Europejskim Kongresem Finansowym, Fundacją Wolności Gospodarczej, Instytutem Finansów Publicznych, Konfederacją Lewiatan, Szkołą Główną Handlową.

Niska wiarygodność ekonomiczna krajów regionu

Indeks pokazuje zmianę od 2015 do 2023 r., dotyczy ośmiu obszarów życia gospodarczego i społecznego. Są to: praworządność, swoboda działalności gospodarczej, wiarygodność finansów publicznych, stabilność systemu finansowego, ochrona i bezpieczeństwo pracy, jakość usług publicznych, środowisko i klimat, respektowanie zobowiązań międzynarodowych. W krajach regionu od 2019 r. wiarygodność ekonomiczna państw się pogarszała, by w 2022 r. we wszystkich była już ujemna. Najpoważniejsze załamanie dotyczyło Węgier i w Polski. W zeszłym roku nastąpiła niewielka poprawa wiarygodności z wyjątkiem Węgier. Choć wciąż wartość ogólnego wskaźnika jest ujemna. Najniższa dla Węgier -2,32, najwyższa, choć na minusie, dla Czech -0,05. W przypadku Polski jest to -1,15, nieco lepiej niż rok wcześniej (-1,83), ale znacząco gorzej niż dwa lata temu (-0,56).

– Mierzymy zmianę. Gdy mówimy o wiarygodności ekonomicznej, to rozmawiamy o modelu państwa, jaką prowadzi politykę gospodarczą i społeczną – tłumaczył Bartłomiej Biga.

Czytaj więcej

Gospodarka

Kiepskie nastroje Polaków. Czterech na pięciu spodziewa się dużego wzrostu rachunków i opłat

Inflacja ciągle nie daje nam o sobie zapomnieć. Co gorsza, zdecydowana większość z nas przewiduje, że w ciągu najbliższego roku koszty życia nadal będą rosnąć. I to mocno.

Prof. Andrzej Sławiński z SGH przypomniał, że o wiarygodności ekonomicznej kraju decyduje zarówno stan gospodarki, jak i model państwa, w tym sposób prowadzenia polityki gospodarczej i społecznej. Zwrócił uwagę na szoki, na które narażone są kraje regionu: zewnętrzne i wewnętrzne, w tym na rządy populistów i na ograniczenia demokracji. Jego zdaniem jedną z przyczyn konieczności obliczania indeksu była zmiana modelu państwa po 2015 r. w Polsce. – Zepchnięcie gospodarki z torów szybkiego i stabilnego wzrostu na maksymalizację konsumpcji, demontowanie demokracji i nastawienie na osiąganie krótkookresowych celów politycznych, a nie średnio- i długookresowych rozwojowych – powiedział Sławiński. Autorzy raportu podkreślają, że odczuwalnymi skutkami obniżenia wiarygodności są między innymi podwyższona rentowność krajowych papierów skarbowych, niska skuteczność działań antyinflacyjnych czy wahania kursu walutowego. Płacą za to obywatele poprzez droższe zakupy czy gorszy dostęp do opieki zdrowotnej i edukacji. Dla przedsiębiorców to znaczący wzrost kosztów i niepewności, co hamuje inwestycje.

Nadprodukcja prawa

W raporcie omówione są główne przyczyny wpływające na ocenę wiarygodności w każdej z dziedzin, znalazły się w nim również rekomendacje. Dla praworządności problemem jest wciąż nadprodukcja prawa, która w dużej mierze jest skutkiem źle prowadzonego procesu legislacyjnego. Dodatkowo często nie dochowano wymogu konsultacji społecznych lub miały one fasadowy charakter. Część projektów prawnych nie jest opatrzona oceną ich wprowadzenia. Rekomendacją jest więc konieczność przygotowania rzetelnych ocen skutków regulacji dla wszystkich projektów, także poselskich i obywatelskich.

Autorzy proponują również, by reformy ustrojowe sądów powszechnych zmierzały do wprowadzenia dwóch szczebli (w miejsce obecnych trzech), co pozwoliłoby łatwiej zarządzać obciążeniem sędziów w różnych jednostkach.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

Trzy kraje w UE z wyższą inflacją niż Polska. Energia drożeje wyjątkowo mocno

Inflacja HICP w Polsce w październiku wyniosła 4,2 proc. rok do roku – podał Eurostat. To czwarty pod względem wielkości odczyt w UE.

Państwo angażowało banki

Prof. Andrzej Rzońca z SGH, omawiając wiarygodność dotyczącą stabilności pieniądza i systemu finansowego zwrócił uwagę na to, iż zagrożeniem dla stabilności systemu finansowego są silne powiązania między bankami a państwem. – Wysoki udział obligacji skarbowych w aktywach banków sprawia, że wciąż kondycja banków zbyt silnie zależy od zdrowia finansów publicznych – tłumaczył ekonomista.