Patronat „Rzeczpospolitej”
W czasach niepewności stabilność produkcji i dystrybucji okazały się równie istotne jak dążenie do maksymalnej efektywności. Na skutek tych zmian dyplomacja gospodarcza po raz kolejny zyskuje na znaczeniu.
Rolą dyplomacji gospodarczej jest kształtowanie pozytywnego wizerunku państwa jako stabilnego miejsca dla inwestycji. Przejawia się ona w zachęcaniu przedsiębiorstw do rozwoju działalności w kraju oraz budowaniu wiarygodności w relacjach międzynarodowych. Skuteczna dyplomacja gospodarcza wymaga połączenia interesów publicznych i prywatnych – zarówno biznesu jak i obywateli. Powinna wspierać osiąganie celów ekonomicznych i stabilnego, zrównoważonego rozwoju – służyć zaspokajaniu obecnych potrzeb przy jednoczesnym budowaniu bazy dla przyszłych pokoleń.
Ostatnie kryzysy wywołały nową falę protekcjonizmu w gospodarce światowej. Zapewnienie stabilności i bezpieczeństwa stało się decydującą kwestią dla indywidualnych przedsiębiorstw oraz całych gospodarek. Fala dotacji w trakcie pandemii oraz działania osłonowe w kryzysie energetycznym były bezprecedensowymi - pod względem skali - interwencjami publicznymi. Prowadzi to do pytania czy nadchodzi nowy ład oparty na coraz silniejszym zaangażowaniu państwa w gospodarkę. Kolejne lata przyniosą dalsze wyzwania, których rozwiązanie nie będzie możliwe bez udziału organów centralnych. W XXI wieku zmierzymy się z poważnymi problemami m.in. zmianami klimatu, transformacją energetyczną, kryzysem demograficznym czy konfliktami politycznymi. Starcie z tymi wyzwaniami może prowadzić do tworzenia nowych regulacji i głębszej ingerencji państwa w działalność gospodarczą. Pogłębi to rywalizację między rządami, które - na równi z „niewidzialną ręką rynku” - podejmą próby kształtowania światowej gospodarki. W takiej rzeczywistości dyplomacja gospodarcza i współpraca międzynarodowa będzie odgrywać coraz większą rolę.
W odpowiedzi na zagrożenia firmy międzynarodowe zmieniają model inwestowania. Wybierają miejsca, które poza konkurencyjnymi kosztami odznaczają się stabilną sytuacją gospodarczą, polityczną i prawną. Takie podejście określa się jako „nearshoring” lub „friendshoring”. Dobór zaprzyjaźnionych państw jako partnerów handlowych pozwala realizować jednocześnie cele polityczne i gospodarcze. Badania Europejskiego Banku Odbudowy wskazują, że po wybuchu wojny 2/3 europejskich przedsiębiorstw podjęło działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa swoich łańcuchów dostaw. Dzięki temu stają się mniej wrażliwe na sytuację międzynarodową i wojny handlowe.
