Reza Nasri: Oczekiwanie Ameryki, że Iran się rozbroi, jest nierealne i głupie

Jaki jest cel Iranu w negocjacjach z USA, rozpoczętych w sobotę w Omanie?

Reza Nasri: Jest spójny z jego stanowiskiem podczas negocjacji JCPOA [porozumienie nuklearne zawarte z Iranem w 2015 roku, z którego Donald Trump wyprowadził Amerykę podczas pierwszej kadencji – red.]. Chodzi o potwierdzenie pokojowego charakteru programu nuklearnego w zamian za złagodzenie sankcji i normalizację stosunków gospodarczych i handlowych. Negocjacje są też szansą, by napięcia ze Stanami Zjednoczonymi pozostały pod kontrolą. Nawet bez normalizacji stosunków oba kraje mogą pracować nad zmniejszeniem napięć dla dobra stabilności regionalnej

Czytaj więcej

Dyplomacja

Co wiadomo o negocjacjach Iran-USA w Omanie? „Izrael chciałby, żeby się nie udały”

Czy da się uniknąć nowej wojny? Nie będzie to łatwe. Waszyngton i Teheran mają bardzo odległe wiz...

Trump grozi, że jeśli nowe porozumienie nie zostanie osiągnięte, to Iran musi się spodziewać strasznego ataku militarnego. Ale chce, aby Iran całkowicie porzucił swój program nuklearny. Jak rozumiem, oznacza to likwidację fabryk, instytucji naukowych i zasobów materiałów rozszczepialnych. To jest więc tzw. wersja libijska. Co Iran sądzi o takim żądaniu?

Urzędnicy amerykańscy nie powołali się na „model libijski”. Termin ten został po raz pierwszy użyty przez premiera Izraela Beniamina Netanjahu. Ale proponowany przez niego plan to całkowite zlikwidowanie irańskiego programu nuklearnego pod nadzorem USA. Przypomina to nie tylko przypadek Libii, ale także pułapkę Rambouillet z 1999 r., kiedy to Serbii przedstawiono niemożliwe do spełnienia warunki, które wykoleiły rozmowy i doprowadziły do ataków NATO. Doświadczeni negocjatorzy irańscy dobrze znają tę historię. Nie zaakceptują modelu Libia-Rambouillet. Netanjahu to wie. Dlatego sabotuje proces. Dąży do zerwania rozmów. Jego celem jest popchnięcie Iranu i Stanów Zjednoczonych w stronę konfrontacji.

Czytaj więcej

Dyplomacja

Ostatnia szansa dla Iranu. Albo osiągnie porozumienie z USA, albo zostanie zaatakowany?

Już sobotę w Omanie ma dojść do spotkania wysokich rangą przedstawicieli Waszyngtonu i Teheranu....

Groźby działań militarnych są wyjątkowo nieprzydatne. Służą jedynie podkręcaniu atmosfery i zawężeniu przestrzeni dla dyplomacji. Nie zmienią stanowiska Iranu przy stole negocjacyjnym. Zamiast tego będą skłaniać siły irańskie do przygotowania się na potencjalną konfrontację militarną. W efekcie pojawiają się dwa zegary tykające jednocześnie: jeden dla dyplomacji, a drugi dla wojny. To podważa zaufanie, komplikuje negocjacje i zwiększa ryzyko niezamierzonej eskalacji.

Ameryka nie rozumie Iranu?

Przed wygłaszaniem gróźb powinna poznać tożsamość i kulturę polityczną Iranu. Polityka irańska od dawna była kształtowana przez narrację skupioną na dumie narodowej, oporze i godności. Strategia dyplomatyczna, która tego nie uwzględnia, prawdopodobnie nie odniesie sukcesu. Widzimy amerykańską tendencję do podchodzenia do dyplomacji w kategoriach przymusu i transakcji, kładzenia nacisku na szybkie „zwycięstwa” i widoczne ustępstwa drugiej strony. Ale to często kłóci się z bardziej symbolicznym i wielowarstwowym podejściem Iranu. Dla Iranu ton, ramy i podstawowe założenia dyplomacji są równie ważne, jak jej istota. Kto to ignoruje, ryzykuje, że jego działania będą odebrane jako niegrzeczne lub nieszczere. Zamiast osłabić determinację Iranu, Trumpowa kampania „maksymalnej presji” sprawiła, że żaden przywódca irański – reformator czy konserwatysta – nie będzie mógł prowadzić negocjacji pod przymusem. Żaden nie może pozwolić sobie na to, by sprawiać wrażenie, że kapituluje przed groźbami. Ta presja podniosła polityczne koszty kompromisu.

Czego jeszcze Amerykanie żądają od Iranu? Mówi się nawet o rezygnacji z programu rakiet balistycznych czy zaprzestaniu wspierania sojuszników na Bliskim Wschodzie, takich jak libański Hezbollah i jemeńscy Huti.

Oczekiwanie, że Iran się rozbroi, w regionie tak niebezpiecznym i niestabilnym jak Bliski Wschód, jest nierealne i głupie. Izrael, który ma broń jądrową, nadal przyjmuje agresywną postawę wobec Iranu. A inne państwa regionu importują amerykański sprzęt wojskowy za miliardy dolarów. Nielogiczne jest więc oczekiwanie, że Iran jednostronnie się rozbroi i wystawi na niebezpieczeństwo.

Jeśli chodzi o Huti i Hezbollah, to Iran utrzymuje z nimi bliskie stosunki, ale nie ma pełnej kontroli nad ich decyzjami. 

Czytaj więcej

Publicystyka

Jerzy Haszczyński: Irańska obsesja Donalda Trumpa

Prezydenta USA najbardziej na świecie interesuje przebudowywanie Bliskiego Wschodu. Za miłość Don...

Ile czasu Trump daje Iranowi? To znaczy, kiedy może zrealizować swoją groźbę ataku na Iran.

Są spekulacje, że Trump dał dwa miesiące na powodzenie negocjacji. Ale to nie może być poważne. Sprawa nuklearna jest skomplikowana, wymaga rozległych negocjacji politycznych i technicznych. Z pewnością obu stronom zajęłoby ponad dwa miesiące, zanim dojdą do porozumienia. Naleganie na takie ostateczne terminy doprowadziłoby Iran do wniosku, że USA nie są poważne.