Nowy wariant wirusa mpox groźniejszy. Polska aktualizuje wytyczne

Nowy wariant wirusa małpiej ospy, który odpowiada za duży wzrost zachorowań w coraz większej liczbie afrykańskich krajów, dotarł do Europy. WHO potwierdziło, że mpox stanowi zagrożenie zdrowia publicznego o zasięgu międzynarodowym. W Polsce trwa opracowywanie planu działań.

Publikacja: 27.08.2024 15:58

Nowy wariant wirusa mpox dotarł już do Europy

Nowy wariant wirusa mpox dotarł już do Europy

Foto: AFP

Pierwszy przypadek zakażenia w Europie nowym wariantem wirusa mpox (klad Ib) został potwierdzony w Szwecji. Póki co nie dotarł on jeszcze do Polski, eksperci zaznaczają jednak, że może być to kwestią czasu.

Czym jest małpia ospa i jakie są objawy choroby?

Wirus wywołujący małpią ospę to ortopokswirus. Stanowi on łagodniejszą wersję wirusa ospy prawdziwej, która została wyeliminowana w 1980 roku w wyniku szczepień. W krajach afrykańskich nosicielami tego wirusa są zwierzęta, głównie wiewiórki, szczury i małpy. Choroba jest przenoszona ze zwierząt na ludzi, jednak może też przenosić się z człowieka na człowieka poprzez kontakt z płynami ustrojowymi, wydzieliną z gardła, zmianami skórnymi, drogą kropelkową, a nawet poprzez kontakt ze skażonymi przedmiotami.

Mpox objawia się gorączką, wysypką oraz obrzękniętymi węzłami chłonnymi. Okres wylęgania wynosi od 5 do 21 dni. W tym czasie mogą pojawić się pierwsze objawy. Sama gorączka utrzymuje się zwykle od 1 do 3 dni. Mogą też wystąpić silne bóle głowy, obrzęk węzłów chłonnych, bóle mięśni i pleców oraz ogólny brak energii. Po zakończeniu stadium gorączkowego pojawia się wysypka skórna, która utrzymuje się na ciele zwykle od 2 do 4 tygodni. Na początku ma postać płaskich plam, następnie twardych i bolesnych grudek, dalej pęcherzyków wypełnionych płynem, a na końcu wypełnionych ropą krost. Po ich zagojeniu pozostają strupy, które samodzielnie odpadają.

W większości przypadków choroba ma łagodny przebieg i kończy się pełnym wyzdrowieniem. W sytuacji braku dostępu do opieki medycznej, ciężkiego przebiegu małpiej ospy lub złego stanu zdrowia pacjenta, mogą wystąpić powikłania, takie jak wtórne infekcje bakteryjne oraz przebarwienia i blizny skórne.

Czytaj więcej

Nowy wirus dotarł do Argentyny? Zarządzono kwarantannę

Istnieją dwa główne klady wirusa: klad I i II. Klad II był przyczyną globalnego wybuchu mpox w 2022 roku. Dotarł wtedy również do Polski. Na ten moment wiadomo, że klad I może prowadzić do cięższego przebiegu choroby i wiązać się z większym ryzykiem śmierci. Problemem jest również fakt, że wirus mutuje. W 2023 roku w Demokratycznej Republice Konga zidentyfikowano nowe odgałęzienie wirusa kladu I, zwane kladem Ib i to właśnie ono stanowi dziś największe zagrożenie. 

Z Afryki do Europy i Azji. Jak szybko rozprzestrzenia się wirus mpox?

Wirus małpiej ospy w wariancie klad Ib szerzy się obecnie w Demokratycznej Republice Konga, Burundi, Rwandzie, Ugandzie, Kenii i RPA. Od początku roku stwierdzono około 21,3 tys. przypadków zachorowań i 590 zgonów. Według szacunków WHO odsetek zgonów waha się od 0 do 11 proc. i jest wyższy wśród małych dzieci. Nad Zatoką Gwinejską rozprzestrzenił się z kolei łagodniejszy wariant klad II.

14 sierpnia WHO ogłosiło, że gwałtowny wzrost zachorowań w krajach afrykańskich stanowi zagrożenie zdrowia publicznego o zasięgu międzynarodowym. 15 sierpnia szwedzki minister zdrowia i spraw społecznych poinformował o pierwszym przypadku zakażenia wariantem Ib w Europie. Chory miał zarazić się podczas pobytu w Afryce, w regionie, w którym wybuchła epidemia. Obecnie sposób postępowania z pacjentem oraz opieka nad nim jest koordynowana przez szwedzką ochronę zdrowia i WHO. 22 sierpnia pierwszy przypadek zakażenia kladem Ib wirusa mpox w Azji zgłosiła Tajlandia. Zakażonym miał być 66-letni Europejczyk, który podróżował wcześniej po krajach afrykańskich.

Czytaj więcej

Powrót maseczek jesienią? Rekomendacje GIS nadal aktualne

Jak informuje prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska z Katedry Wirusologii i Immunologii UMCS w Lublinie w rozmowie z ABC Zdrowie, nowy szczep wirusa prawdopodobnie dotrze do Polski, jednak nie można porównywać jego rozprzestrzeniania się do wirusa SARS-CoV-2.

Będą nowe wytyczne w sprawie wirusa mpox

W Polsce dostępne są szczepionki, które mogą zapewnić ochronę przed małpią ospą. Potencjalnie bezpieczne są osoby urodzone przed 1980 rokiem, które były szczepione na ospę prawdziwą. Szczepionka ta zapewnia ochronę krzyżową i może być skuteczna co najmniej w 85 proc. Pomimo podobnej nazwy, szczepionka przeciwko ospie wietrznej nie zapewnia już ochrony, bowiem wirusy należą do dwóch różnych rodzin.

Główny inspektor sanitarny Paweł Grzesiowski poinformował na ostatniej konferencji prasowej w Białymstoku, że obecnie trwają prace nad przygotowaniem wytycznych dotyczących postępowania na wypadek wystąpienia zakażenia kladem Ib wirusa mpox w Polsce. Jednocześnie zaznaczył, że istnieją już procedury, które zostały wypracowane dwa lata temu, podczas poprzedniej epidemii małpiej ospy. Procedury mają być zaktualizowane o najnowsze wytyczne WHO.

Czytaj więcej

WHO ogłosiła "globalne zagrożenie dla zdrowia". Jak groźna jest tzw. małpia ospa?

Obowiązujące obecnie przepisy zakładają izolację chorego do 2 tygodni. Za zgodą lekarza może on przebywać w domu. Konieczna jest też obowiązkowa 3-tygodniowa kwarantanna. Istnieje możliwość izolacji pacjentów na oddziałach zakaźnych. Na ten moment szczepionka przeciwko mpox jest dostępna dla 5 tys. osób.

Wirus mpox. Jakie są zalecenia WHO?

WHO uruchomiło 6-miesięczny program walki z epidemią, który zakłada zwiększenie liczby pracowników w krajach występowania małpiej ospy, a także wzmocnienie prewencji i nadzoru. Ułatwiony ma zostać również dostęp do szczepionek.

Na ten moment nie istnieje specyficzny sposób leczenia choroby. Stosuje się leki przeciwwirusowe, przeciwgorączkowe i przeciwświądowe. Aby zapobiec zachorowaniu, WHO zaleca unikanie kontaktu z osobami zakażonymi i przestrzeganie zasad higieny, z naciskiem na częste mycie rąk. Osoby, które podejrzewają, że mogły mieć styczność z chorym na małpią ospę, powinny odizolować się od innych i skontaktować z lekarzem pierwszego kontaktu.

Pierwszy przypadek zakażenia w Europie nowym wariantem wirusa mpox (klad Ib) został potwierdzony w Szwecji. Póki co nie dotarł on jeszcze do Polski, eksperci zaznaczają jednak, że może być to kwestią czasu.

Czym jest małpia ospa i jakie są objawy choroby?

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
COVID19 i choroby zakaźne
Fala zachorowań na Covid-19. Oto najnowsze dzienne statystyki Ministerstwa Zdrowia
COVID19 i choroby zakaźne
Polska zniszczy 25 mln szczepionek przeciw COVID-19. We wrześniu się nie zaszczepisz
COVID19 i choroby zakaźne
Prof. Krzysztof Pyrć: Covid nigdy nie zniknął, ale lockdowny to opowieści z mchu i paproci
COVID19 i choroby zakaźne
Powrót maseczek jesienią? Rekomendacje GIS nadal aktualne
COVID19 i choroby zakaźne
Nowa fala wirusa COVID? Prof. Horban: Trzeba uważać, ale możemy spać spokojnie
Materiał Promocyjny
Jak wygląda auto elektryczne