Co już wiemy, a czego jeszcze nie o Covid-19? Pięć pytań

Tajemniczy wirus początkowo nie miał swojej nazwy, podobnie jak choroba, którą wywoływał. Finalnie SARS-CoV-2 doprowadził do pandemii Covid-19, która objęła niemal cały świat. W Polsce odnotowano w sumie ponad 6,7 mln zakażeń. Choć wirus nadal jest z nami, ludzie zbudowali już na niego odporność. Wciąż jednak ewoluuje, dlatego znajduje się pod stałą obserwacją naukowców. Agencja Associated Press zebrała najważniejsze fakty na temat wirusa SARS-CoV-2. Pokazują one, że choć minęło 5 lat od jego pojawienia się, wciąż nie wiemy wielu podstawowych rzeczy.

Skąd wziął się wirus?

To jedno z tych pytań, na które póki co nie ma odpowiedzi. Według naukowców najbardziej prawdopodobnym scenariuszem jest to, że wirus krążył wśród nietoperzy, podobnie jak inne koronawirusy. Następnie zostały nim zarażone inne gatunki zwierząt - być może szopy, cywety lub szczury bambusowe, które następnie zaraziły ludzi na targu w Wuhan. To właśnie z tym miejscem były związane osoby, u których odnotowano pierwsze przypadki choroby. Teoria ta nie została jednak udowodniona.

Istnieje również inna koncepcja. W Wuhan znajdują się laboratoria badawcze zajmujące się zbieraniem i badaniem koronawirusów. Na przestrzeni lat pojawiły się głosy, że wirus mógł wyciec z jednego z nich. Jak podaje Associated Press, według międzynarodowych badaczy, Chiny mogły zataić dowody, które ułatwiłyby rozwiązanie tej zagadki. Prawdziwe pochodzenie pandemii może być tajemnicą jeszcze przez wiele lat.

Czytaj więcej

Ochrona zdrowia

WHO żąda od Chin "przejrzystości". Chodzi o genezę COVID-19

"Jest to obowiązek moralny i naukowy" – podkreśla Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), apelując do Chin, by udostępniły jej dane, które mogą pozwolić zrozumieć genezę COVID-19.

Ile osób zmarło z powodu Covid-19?

Kraje należące do Światowej Organizacji Zdrowia zgłosiły ponad 7 mln zgonów z powodu Covid-19. Szacuje się jednak, że rzeczywista liczba zgonów jest co najmniej trzy razy wyższa i może sięgać 20 mln. W zeszłym roku w Stanach Zjednoczonych z powodu wirusa umierało średnio około 900 osób tygodniowo.

Z raportu zakażeń koronawirusem przygotowanego przez Ministerstwo Zdrowia wynika, że od początku pandemii w Polsce odnotowano 120 869 śmiertelnych przypadków. Największa śmiertelność występuje u starszych osób.

Jakie szczepionki wynaleziono?

Niecały rok po zidentyfikowaniu wirusa władze sanitarne w USA i Wielkiej Brytanii zatwierdziły szczepionki wyprodukowane przez firmy Pfizer i Modernę. Wykorzystywały one technologię mRNA, która do tego momentu nigdy nie była stosowana u ludzi na szeroką skalę. Naukowcy korzystali z niej wcześniej przy opracowywaniu innych szczepionek, m.in. przeciw grypie, wściekliźnie, czy malarii oraz przy opracowaniu szczepionek nowotworowych i w działaniach terapeutycznych.

Obecnie istnieje też bardziej tradycyjna szczepionka produkowana przez amerykańską firmę biotechnologiczną Novavax. Niektóre kraje opracowały również swoje własne rozwiązania. Według szacunków WHO od 2021 r. na całym świecie podano ponad 13 mld dawek szczepionek przeciwko Covid-19. Nie są one jednak idealne. Choć zapobiegają ciężkiej chorobie, hospitalizacji i śmierci, rzadko powodując poważne skutki uboczne, chronią tylko przez kilka miesięcy. Tymczasem nieustanna ewolucja wirusa wymaga regularnego ponawiania szczepień. Obecnie trwają prace nad szczepionkami nowej generacji, które mają lepiej chronić przed infekcją.

Czytaj więcej

Społeczeństwo

Gwałtownie rośnie liczba przypadków choroby, która zabija dzieci w Afryce

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) poinformowała o wzroście liczby zakażeń malarią na świecie w 2023 roku.

Który wariant wirusa obecnie dominuje?

Naukowcy nadawali kolejnym wariantom wirusa nazwy pochodzące od greckich liter - Alfa, Beta, Gamma, Delta i Omikron. W czerwcu 2021 r. w Stanach Zjednoczonych dominację przejęła wersja Delta. Była ona szczególnie groźna, bowiem dwukrotnie częściej prowadziła do hospitalizacji niż pierwszy wariant. Pod koniec listopada 2021 r. pojawił się wariant Omikron i rozprzestrzenił w bardzo krótkim czasie. Doprowadził do ogromnego wzrostu liczby zakażeń, jednak według WHO nie powodował tak ciężkiej choroby jak Delta. Od tego czasu można zaobserwować kolejne mutacje różnych podwariantów Omikronu. Obecnie w Stanach Zjednoczonych dominuje odmiana zwana XEC. 

Co wiemy o „long Covid”?

„Długi Covid” (z ang. „long COVID”) to długo utrzymujące się objawy pocovidowe. Choć sam powrót do zdrowia po chorobie może zająć nawet kilka tygodni, u niektórych osób pojawiają się dolegliwości, które mogą trwać kilka, a nawet kilkanaście miesięcy. Do tych objawów należy m.in. zmęczenie, „mgła mózgowa”, bóle mięśni i stawów oraz problemy sercowo-naczyniowe. Póki co lekarze nie wiedzą, dlaczego tylko niektóre osoby zapadają na „długi Covid”. Nieprzyjemne dolegliwości mogą pojawić się niezależnie od wieku, nawet jeśli sama choroba miała łagodny przebieg. Badania pokazują, że szczepienia są w stanie zmniejszyć ryzyko wystąpienia tych objawów.