Trzeba zadbać o kapitał intelektualny. Bez niego naukę i biznes czeka kryzys

Magnes na nomadów

Globalna rywalizacja o talenty staje się dziś jednym z największych wyzwań dla start-upów i przedsiębiorstw technologicznych. Fundacja Startup Poland podkreśla, że zatrzymanie i przyciąganie wysoko wykwalifikowanych specjalistów jest kluczowe dla rozwoju ekosystemu innowacji. Stąd postuluje uproszczenie procedur migracyjnych oraz wdrożenie (wzorem m.in. Portugalii) preferencyjnego systemu podatkowego dla ekspatów, tzw. cyfrowych nomadów i wysoko wykwalifikowanych specjalistów. Szczególny nacisk miałby zostać położony na osoby pracujące w kluczowych sektorach, takich jak AI. „Niemniej fundacja stawia również nacisk na zachęty dla polskich talentów do pozostania w ojczyźnie – jak m.in. wdrożenie programów wsparcia rozwoju kariery i ścieżek awansu dla młodych specjalistów, w tym inicjatyw łączących edukację z sektorem technologicznym, czy ułatwienie dostępu do programów grantowych i inkubatorów przedsiębiorczości” – czytamy w rekomendacjach Startup Poland. Snażyk uważa, że takie rozwiązania byłyby w stanie zachęcić talenty do realizacji projektów w naszym kraju.

Paradoksalnie to jednak nie deficyt tzw. kapitału intelektualnego jest największym kłopotem nad Wisłą (Polska pod względem innowacyjności znajduje się na jednym z ostatnich miejsc w UE, zajmując 25. miejsce na 28 krajów). Dobrze radzimy sobie w kontekście praw własności intelektualnej (generowanych przez proces innowacji), w tym międzynarodowych zgłoszeniach patentowych, zastrzeganiu znaków towarowych oraz rejestracji wzorów użytkowych i przemysłowych – w tej dziedzinie zajmujemy 16. pozycję, pokonując Francuzów, Hiszpanów czy Czechów. – Relatywnie wysoka pozycja Polski w dziedzinie aktywów intelektualnych obiektywnie wskazuje na zjawisko, które jako organizacja współpracująca ze środowiskiem naukowym sami obserwujemy, czyli duży potencjał kraju we wprowadzaniu na rynek produktów i usług opartych o innowacyjne koncepcje i wyniki badań naukowych – komentuje dr Marcelina Firkowska, kierowniczka zespołu przedsiębiorczości akademickiej w Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. I dodaje, że problem polega na tym, iż często pomysły wywodzące się z projektów naukowych „nie przystają do aktualnych potrzeb rynku oraz potencjalnych odbiorców”.

Duży deficyt kadr

Polska musi gonić cyfrowych liderów, nie tylko na poziomie nauki, ale i biznesu. Tyle że brakuje zasobów, kompetencji oraz finansowania. Choć to problemy globalne, u nas są mocniej odczuwalne. Dowodzą tego dane Gartnera i firmy Polcom. Wedle tych pierwszych tylko 48 proc. inicjatyw cyfrowych na świecie spełnia zakładane cele. Z kolei, jak szacuje Polcom, ów wskaźnik dla polskich przedsiębiorstw to tylko 11 proc. Badania pokazują, że największą przeszkodą jest brak zasobów ludzkich – aż 66 proc. rodzimych menedżerów IT wskazuje na deficyt wykwalifikowanego personelu.

– Problemy z realizacją planów inwestycyjnych to konsekwencja niewystarczających zasobów kadrowych i konieczności równoczesnego utrzymania bieżących działań operacyjnych. Co więcej, wiele firm zmaga się z długiem technologicznym – rosnącymi kosztami utrzymania przestarzałych systemów IT, które są coraz mniej efektywne – wyjaśnia Robert Czarniewski, wiceprezes Polcom.