Polska-Francja: Z Paryżem nie ma już miłości

Spin doktorzy w Pałacu Elizejskim i Pałacu Prezydenckim przy Krakowskim Przedmieściu zgodzili się przynajmniej co do formuły, która ma w korzystnym świetle przedstawić przyjazd Emmanuela Macrona do Warszawy w poniedziałek. Wedle tej narracji francuski przywódca wybrał właśnie Polskę na cel pierwszej wizyty nie tylko w 2020 r., ale także po Brexicie. I trzeba to docenić.

Prawda jest mniej budująca. Po wyborach w maju 2017 r. prezydent zapowiedział, że odwiedzi każdy z 27 krajów ówczesnej Unii. Na tej liście Polska znalazła się na odległej 21. pozycji, wyprzedzając jedynie państwa innego kalibru jak Chorwacja, Słowenia, Litwa czy Węgry.

Francuskiej głowy państwa nad Wisłą nie było tak naprawdę od prawie sześciu lat (latem 2016 r. François Hollande brał jedynie udział w szczycie NATO w Warszawie). Jesienią 2016 r. poprzednik Macrona w ostatniej chwili odwołał swój przyjazd, gdy w mało dyplomatyczny sposób rząd PiS przekreślił długo negocjowany kontrakt na zakup helikopterów Caracal.

To zapoczątkowało długą zimę w stosunkach francusko-polskich. Hollande, który chciał przekształcić Trójkąt Weimarski w prawdziwe centrum decyzyjne w Unii – by zrównoważyć rosnącą potęgę Niemiec – do końca kadencji pozostał głęboko urażony stanowiskiem Polski. Macron poszedł dalej. Swoje rządy rozpoczął od forsownej próby przekonania Angeli Merkel do budowy bardziej zintegrowanej Unii wokół strefy euro i zmarginalizowania naszego kraju. Chciał też przełożyć na europejską płaszczyznę grę, która pozwoliła mu zdobyć władzę we Francji. Nad Sekwaną chodzi o zbudowanie alternatywy „ja albo Marine Le Pen", w Unii – „ja albo autorytarne rządy Victora Orbana i Jarosława Kaczyńskiego".

Z tej logiki wypływała długa seria ataków na polski rząd. W Sofii, w czasie objazdu Europy Środkowej, który miał wyrwać region spod wpływów Warszawy, prezydent mówił, że „Polska zasługuje na lepsze rządy". Kilka tygodni temu apelował z kolei do francuskiej młodzieży, aby manifestowała w obronie klimatu nie w Paryżu, ale w polskiej stolicy.

Ta strategia zakończyła się jednak dla Francuzów porażką, bo Merkel sprawę postawiła jasno: nie złoży członkostwa Polski w Unii na ołtarzu francuskich planów integracji. Tym bardziej że od Holandii po Włochy czy Finlandię wiele innych państw nie chce Europy proponowanej przez Paryż.

Czy Macron wyciągnął z tego wnioski i dlatego zdecydował się przyjechać do Polski? A może to tylko chwyt wizerunkowy, by pokazać, że choć Francuzi próbują, to z Polakami dogadać się nie da? Polskie władze nie potrafiły przed wizytą rozstrzygnąć, jak należy interpretować inicjatywę Paryża.

Pobyt Macrona został w każdym razie ograniczony do minimum. To łącznie około 30 godzin, w tym zaledwie 50 minut na rozmowę z prezydentem Dudą i 90 minut z premierem Morawieckim, a także krótkie spotkania z marszałkami Senatu (to jedyny oficjalny kontakt z opozycją) i Sejmu. We wtorek rano Macron będzie już w Krakowie, z dala od przedstawicieli polskich władz, skąd wczesnym popołudniem odleci do Paryża.

Prezydent miał przyjechać już rok temu. Wtedy do Warszawy dotarły sygnały, że chce wziąć udział w kampanii przed majowymi wyborami do europarlamentu, w szczególności zaś złożyć wieniec na grobie zamordowanego kilka miesięcy wcześniej prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza. Do przyjazdu Macrona w końcu nie doszło.

Tym razem tak drażliwego punktu w programie nie ma. Przeciwnie, prezydent zaplanował prywatną wizytę na Wawelu, co – jeśli zechce – da mu okazję do złożenia kwiatów na grobie Lecha Kaczyńskiego. Ale wiadomo też, że nie przegapi możliwości skrytykowania stanu rządów prawa w Polsce, najpewniej w czasie wystąpienia w Uniwersytecie Jagiellońskim. Wiele jednak zależy od tego, w jakim tonie to zrobi.

Źródła w Pałacu Elizejskim zapewniają jednak „Rzeczpospolitą", że ma to być wizyta „uspokojenia wzajemnych relacji". Jeśli chodzi o politykę migracyjną, Paryż zrozumiał, że pomysł obowiązkowych kwot uchodźców „jest martwy" i Polska może okazać tu swoją solidarność „w inny sposób". W sprawie klimatu oba kraje łączy idea „ceł emisyjnych" pobieranych od importu z krajów, które nie spełniają norm klimatycznych. Paryż rozumie, że tempo redukcji emisji dwutlenku węgla nie może podciąć konkurencyjności polskiej gospodarki.