10 ważnych faktów o HIV i AIDS. Sprawdź, czy je znasz

1. Przyjęcie leków antyretrowirusowych po kontakcie z wirusem HIV daje szansę na uniknięcie zarażenia.

W sytuacji narażenia na zakażenie HIV, np., kontakt z krwią osoby zarażonej HIV, np. ofiary wypadku, przygodny kontakt seksualny, gwałt, zakłucie igłą niewiadomego pochodzenia lub inne zdarzenie, powinniśmy natychmiast zgłosić się do szpitala zakaźnego prowadzącego terapię antyretrowirusową. Listę takich szpitali wraz z całodobowymi telefonami znajdziesz na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS.

Im szybciej przyjmie się leki antyretrowirusowe (najlepiej w ciągu 2-3 godzin po zdarzeniu), tym większa szansa na uniknięcie zakażenia. Profilaktyka jest najbardziej skuteczna, jeśli zostanie wdrożona do 48 godzin od zdarzenia. Czas od zdarzenia do przyjęcia leków jest bardzo istotny!

Koszt postępowania po ekspozycji wypadkowej finansuje program zdrowotny Ministerstwa Zdrowia, a w innych sytuacjach istnieje możliwość otrzymania pełnopłatnej profilaktyki poekspozycyjnej na podstawie recepty wystawionej przez lekarza pracującego w jednym ze wskazanych szpitali.

Czytaj też: Nie badamy się na HIV. To w Polsce nadal temat tabu?

2. Co roku w Polsce wykrywanych jest kilkaset nowych zakażeń HIV

Zagrożenie zakażeniem HIV nie maleje. Na świecie każdego dnia HIV zakaża się około 6 tys. osób, a około 4,5 tys. umiera z przyczyn związanych z HIV/AIDS. W Polsce każdego roku wykrywanych jest kilkaset zakażeń HIV. To znaczy, że codziennie 2-3 osoby dowiadują się o zakażeniu.

Dostępne obecnie leki antyretrowirusowe poprawiają komfort życia osób zakażonych HIV. Jednakże leczenie antyretrowirusowe musi być kontynuowane przez całe życie. Leki mają też działania uboczne. Niektóre z późnych działań ubocznych powodują zmianę wyglądu zewnętrznego, niektóre z nich mogą być także niebezpieczne dla zdrowia. Nie jest więc prawdą pogląd, że skoro są dostępne leki, to nie trzeba bać się HIV i nie trzeba stosować zabezpieczeń np. w kontaktach seksualnych.

3. Wirusem HIV można się zarazić w czasie seksu oralnego

Istnieje takie ryzyko. W pierwszych latach epidemii AIDS sądzono, iż seks oralny jest bezpieczny. Obecnie wiadomo już, że pewne ryzyko istnieje: błona śluzowa jamy ustnej jest wrażliwa na zakażenie. Bardziej ryzykowne są sytuacje, w których do jamy ustnej dostaje się nasienie – zawiera ono zwykle więcej wirusa, niż wydzieliny narządów płciowych kobiety. Ryzyko zakażenia w takim kontakcie jest mniejsze, niż w przypadku kontaktu waginalnego, jednak w literaturze medycznej opisano przypadki zakażeń HIV, do których doszło w następstwie kontaktów oralnych. Kontakty oralne pociągają za sobą także ryzyko zakażenia innymi chorobami, m.in. kiłą, rzeżączką.

4. Prezerwatywa może chronić przed zarażeniem HIV niemal w 100 procentach.

Prezerwatywa dobrej jakości, właściwie założona, używana od początku do końca kontaktu seksualnego zmniejsza ryzyko zakażenia HIV (prawie 100 proc. ochrona przed zakażeniem). Nie jest prawdą, iż prezerwatywy mają „mikropory”, przez które przedostaje się wirus i plemniki.

Skuteczność prezerwatyw w zapobieganiu transmisji HIV potwierdzano wielokrotnie w badaniach prowadzonych wśród stałych par heteroseksualnych, w których jedno z partnerów było zakażone HIV, a drugie nie. W parach, które konsekwentnie używały prezerwatyw przy każdym kontakcie seksualnym, osoba niezakażona HIV pozostawała niezakażona. 

5. Osoby zarażone HIV mogą mieć zdrowe dzieci

Jeśli kobieta zakażona HIV wie o swojej infekcji, podczas ciąży pozostaje pod opieką nie tylko ginekologa-położnika, ale także specjalisty chorób zakaźnych zajmującego się terapią osób zakażonych HIV, wówczas szanse na urodzenie zdrowego dziecka wynoszą ponad 99 proc.

W przypadku pary, w której mężczyzna jest zakażony HIV również możliwe jest bezpieczne posiadanie dzieci. Plemniki nie przenoszą wirusa, który znajduje się w innych komórkach płynu nasiennego. Dokładne „wypłukanie” plemników (opracowano metody pozwalające na to) i podanie ich kobiecie chroni ją przed zakażeniem. A jeśli kobieta nie będzie zakażona HIV, dziecku nic nie grozi.

W Polsce jest już kilkanaścioro dzieci, które przyszły na świat dzięki tej procedurze. Kilka żon zakażonych HIV mężczyzn jest w ciąży – wszystkie te kobiety nie są zakażone HIV.

6.Wirus HIV jest przyczyną rozwoju AIDS

HIV powoduje stopniowe niszczenie układu immunologicznego (odpornościowego) osoby zakażonej aż do rozwinięcia się zespołu różnych infekcji i rodzajów nowotworów, który nazywamy AIDS.

Istnieje jednak niewielka grupa uczonych, głównie zajmujących się naukami podstawowymi w medycynie, a nie pacjentami, którzy negują związek przyczynowo skutkowy między HIV i AIDS. Takie poglądy do niedawna były uznawane oficjalnie w Republice Południowej Afryki. Efektem jest to, że liczba zakażeń okołoporodowych dzieci i zgonów spowodowanych AIDS rośnie w tym kraju dramatycznie. Istnieją dane mówiące, iż około 25 proc. młodych ludzi w RPA jest zakażonych HIV; częściej dotyczy to kobiet.

7. Niestety nie jest możliwe usunięcie wirusa HIV z organizmu

Leki antyretrowirusowe nie są w stanie usunąć wirusa z organizmu osoby zakażonej, jednak hamują namnażanie się wirusa, spowalniają przebieg zakażenia, a także sprawiają, że osoba zarażona nie zaraża innych.  

8. Nie istnieje szczepionka chroniąca przed zarażeniem  HIV

Wprawdzie badania nad szczepionką profilaktyczną trwają, jednak dotychczasowe próby nie powiodły się. Obecnie jedynym sposobem ochrony przed HIV pozostaje stosowanie w praktyce wiedzy o drogach zakażenia i sposobach zmniejszania ryzyka.

9. HIV szybko ginie poza organizmem człowieka.

HIV jest wirusem, który do życia potrzebuje organizmu człowieka. Poza nim szybko ginie. Niszczą go wszelkie środki dezynfekcyjne, także woda z mydłem. Ginie w wyższych temperaturach (powyżej 56°C po kilku minutach, w 100°C – natychmiast).

10. Każdy może się zarazić wirusem HIV