Kiedy pierwsza opinia Rady Fiskalnej o budżecie państwa? Ustawa opublikowana

13 stycznia w Dzienniku Ustaw została opublikowana ustawa o Radzie Fiskalnej - nowej instytucji o charakterze doradczym, opiniotwórczym i eksperckim. Polska jest jedynym krajem UE, który nie ma jeszcze takiego organu. Na pierwsze owoce prac Rady trzeba będzie jeszcze poczekać.

Publikacja: 14.01.2025 13:51

Ministerstwo Finansów

Ministerstwo Finansów

Foto: AdobeStock

dgk

Ustawa z 20 grudnia 2024 r. o Radzie Fiskalnej realizuje zobowiązania Polski wynikające z członkostwa w Unii Europejskiej. Kraje UE muszą powołać niezależne instytucje fiskalne wynikającego z dyrektyw dotyczących ram budżetowych państw członkowskich. Polska ustawa wejdzie w życie 15 lutego 2025 r., choć część przepisów obowiązuje od dzisiaj. Natomiast kadencja pierwszego składu Rady rozpocznie się dopiero 1 stycznia 2026 r. 

Przewodniczącego Rady Fiskalnej wskaże Minister Finansów

Rada będzie zajmowała się m.in. opiniowaniem prognoz makroekonomicznych wykorzystywanych na potrzeby  opracowania projektu ustawy budżetowej, a także opiniowaniem samych projektów tej ustawy na kolejne lata i oceniała ich zgodność z krajowymi i unijnymi regułami fiskalnymi. Chodzi m.in. o przestrzeganie zasady stanowiącej, że państwowy dług publiczny nie może przekroczyć 60 proc. wartości rocznego produktu krajowego brutto.

Czytaj więcej

Janiszewski: Gdzie jest polityka gospodarcza i informacyjna rządu?

Minister Finansów będzie stosował się do opinii lub ocen Rady, a jeśli tego nie zrobi, będzie musiał w ciągu 2 miesięcy od ich  otrzymania wyjaśnić przyczyny. Wyjaśnienie to ma być publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Ministerstwa Finansów. Dokumenty opracowywane przez Radę Fiskalną będą publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej prowadzonym przez Biuro Rady i dostępne dla każdego.

Rada Fiskalna składać się będzie z siedmiu osób powoływanych na 6-letnią kadencję, którzy w pełnieniu swojej funkcji mają być niezależni i kierować się dobrem publicznym. Przy czym przewodniczącego ma wskazywać Minister Finansów, a pozostałych sześciu: Prezydent RP, Prezesa NIK, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, strona pracowników w Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego oraz strona pracodawców, wreszcie strona samorządowa Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Nabór kandydatów na członków pierwszego składu Rady ogłoszony zostanie do 31 sierpnia 2025 r. Każda z wymienionych instytucji będzie mogła zaproponować kilku kandydatów. Kandydatury trafią do komisji sejmowej, która przeprowadzi publiczne przesłuchania kandydatów i zaakceptuje jednego z nich (albo żadnego).  Wybrane osoby Sejm powoła na członka Rady  za zgodą Senatu. Również Sejm za zgodą Senatu będzie mógł odwołać członka Rady przed upływem kadencji, ale tylko w określonych przypadkach. 

Kto będzie zasiadał w Radzie Fiskalnej

Członkiem Rady Fiskalnej może być  obywatel polski, który nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe oraz cieszy się nieposzlakowaną opinią. Zwykli członkowie Rady Fiskalnej  powinni posiadać co najmniej tytuł magistra oraz co najmniej 10 lat doświadczenia zawodowego w dwóch z trzech dziedzin: finansów publicznych, makroekonomii lub zarządzania finansami jednostek sektora finansów publicznych. Członkiem Rady nie może być jednak: poseł, senator oraz poseł do Parlamentu Europejskiego, członek Komisji Europejskiej, radny, członek Komisji Europejskiej, osoba zajmująca kierownicze stanowisko państwowe w rozumieniu przepisów ustawy o wynagrodzeniach osób zajmujący kierownicze stanowiska państwowe, wójt (burmistrz, prezydent miasta), członek zarządu powiatu oraz członek zarządu województwa, członek partii politycznej, osoba prowadząca zawodową działalność lobbingową  w procesie stanowienia prawa oraz osoba, która pełniła powyższe funkcje albo stanowiska w okresie 4 lat przed dniem powołania na członka Rady z wyłączeniem członka partii politycznej.

W przypadku osoby, która miałaby przewodniczyć Radzie Fiskalnej wymagania dotyczące kwalifikacji są nieco wyższe. Przewodniczący powinien mieć bowiem co najmniej stopień doktora w dziedzinie nauk społecznych w dyscyplinie ekonomia i finanse lub nauki prawne oraz co najmniej 10 lat doświadczenia zawodowego w dziedzinach finansów publicznych, makroekonomii i zarządzania finansami jednostek sektora finansów publicznych. Ewentualnie wystarczy tytuł magistra, ale co najmniej 15 lat doświadczenia zawodowego w dziedzinach finansów publicznych, makroekonomii i zarządzania finansami jednostek sektora finansów publicznych.

Osoby zasiadające w Radzie Fiskalnej mogą liczyć na ochronę prawną jaka przysługuje funkcjonariuszom publicznym, ale nie mogą prowadzić działalności zarobkowej (poza naukową i dydaktyczną), zajmować żadnych innych stanowisk oraz posiadać więcej niż 10 proc. akcji lub udziałów w spółkach.  Nie muszą jednak martwić się o byt, gdyż będzie im przysługiwało wynagrodzenie liczone z zastosowaniem mnożników kwoty bazowej dla członków korpusu służby cywilnej. Mnożnik ten ma wynosić 9,5 (projekt ustawy budżetowej na 2025 r. przewiduje, że kwota bazowa wyniesie 2759,97 zł). W przypadku przewodniczącego Rady oraz jego zastępcy dojdzie jeszcze dodatek funkcyjny.

Ustawa z 20 grudnia 2024 r. o Radzie Fiskalnej realizuje zobowiązania Polski wynikające z członkostwa w Unii Europejskiej. Kraje UE muszą powołać niezależne instytucje fiskalne wynikającego z dyrektyw dotyczących ram budżetowych państw członkowskich. Polska ustawa wejdzie w życie 15 lutego 2025 r., choć część przepisów obowiązuje od dzisiaj. Natomiast kadencja pierwszego składu Rady rozpocznie się dopiero 1 stycznia 2026 r. 

Przewodniczącego Rady Fiskalnej wskaże Minister Finansów

Pozostało jeszcze 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo w Polsce
Sprawa dotacji dla PiS. Czy PKW wybrnie z impasu?
Podatki
Ważny wyrok ws. prawa do ulgi przy darowiźnie od najbliższej rodziny
Konsumenci
Obniżka opłat za abonament RTV na 2025 rok. Trzeba zdążyć przed tym terminem
Nieruchomości
Dom zostawiony rodzinie w kraju nie przechodzi na własność. Sąd Najwyższy o zasiedzeniu
W sądzie i w urzędzie
Duże zmiany dla wędkarzy od 1 stycznia. Ile trzeba zapłacić w 2025 na łowiskach Wód Polskich?