KAS sposobem na połączenie różnych służb

Z początkiem marca br. w służbach skarbowych nastało nowe. Doszło do formalnego połączenia różnych pionów skarbowości: urzędów skarbowych, celnych i urzędów kontroli skarbowej.

Urzędy, których dotyczy nasz ranking, co do zasady działają bez większych zmian. Najpoważniejsza zaś to utworzenie urzędów celno-skarbowych, które mają być policją skarbową, sprawniejszą niż dotychczasowe służby.

Grunt to integracja

Podstawowym celem reformy jest – jak deklarowało Ministerstwo Finansów – sprawniejsze ściganie przestępstw skarbowych i unikania podatków. Ma temu służyć przede wszystkim połączenie oddzielnych dotąd baz danych o podatnikach.

Chodzi przede wszystkim o zintegrowanie informatycznych zasobów używanych przez poszczególne służby. Wiedza o podatnikach jest w nich rozproszona i często niekompletna. W tym celu ma powstać Centrum Informatyki Krajowej Administracji Skarbowej. Jednak ten etap reformy nastąpi dopiero 1 stycznia 2018 r. Integracja baz danych jest bowiem wyzwaniem logistycznym i prace nad nią muszą potrwać.

Z nieoficjalnych rozmów z pracownikami zaangażowanymi w ten proces wynika, że sprawa integracji baz jest na tyle ważna, że całą resztę reformy w ogóle można by sobie darować.

– Wymianę danych między tymi bazami można by poprawić w ramach dotychczasowych struktur. Reszta służy propagandzie i karuzeli stanowisk – mówi „Rzeczpospolitej" zastrzegający anonimowość pracownik skarbówki.

Na razie trudno mówić o namacalnych skutkach reformy dla podatników. Ci płacący akcyzę rozliczają się teraz z wyznaczonymi urzędami skarbowymi zamiast z celnymi. Zmieniły się nieco kompetencje kontrolne urzędów celno-skarbowych, a także zasady odwołań od decyzji wydanych po kontrolach. Podatnik niezadowolony z takiej decyzji może się domagać ponownego rozpatrzenia sprawy przez ten sam urząd, a jeśli kolejna decyzja go nie zadowoli – skierować skargę do sądu administracyjnego. Jednak codzienne życie podatnika niewiele się zmieniło.

Zdjęcie munduru

Pracownicy aparatu skarbowego odczuli to bardziej, zwłaszcza celnicy. W wyniku reformy część z nich ma stracić status funkcjonariuszy (dający im gwarancję stabilności pracy) i zostać pracownikami cywilnymi. Na pociechę został im fakt, że Sejm w ostatnich dniach uchwalił ustawę zapewniającą im tzw. emerytury mundurowe.

Ministerstwo Finansów zapewnia przy tym, że większość skarbowców dalej będzie pracowała w Krajowej Administracji Skarbowej. Definitywnie mają się z nią pożegnać jedynie osoby odchodzące na emeryturę i współpracujące z organami bezpieczeństwa w czasach PRL.

Sprawy kadrowe mają się ostatecznie rozstrzygnąć do końca maja. To termin wyznaczony przez ustawy tworzące KAS na przedstawienie dotychczasowym pracownikom propozycji pracy. Jeśli ich nie otrzymają – automatycznie stracą pracę z końcem sierpnia.

Przeciwko „ucywilnieniu" celników zdecydowanie protestowały ich związki zawodowe. Wskazywały m.in., że reforma zmniejsza liczbę funkcjonariuszy z obecnych 14,5 tys. do ok. 9,5 tys. Tymczasem – jak wskazywał związek Celnicy.pl – tylko do samego monitoringu przewozu towarów wrażliwych potrzeba 1600 funkcjonariuszy (a jest to przecież nowa ustawa, tworząca nowe obowiązki dla celników). Dlatego związek zaleca osobom, którym przedstawiono propozycję zdjęcia munduru, by składały odwołania i w ten sposób walczyły o utrzymanie swoich praw.

Szabla za 3 tysiące

Osobną kwestią są sprawy wynagrodzeń w aparacie skarbowym. Tu na razie nie zapowiada się duża poprawa. Podniesiono wprawdzie – do 3 tys. zł – wynagrodzenia dla najmniej zarabiających, ale spowodowało to spłaszczenie płac i frustrację wielu doświadczonych pracowników.

Skalę rozczarowania urzędników obrazuje list pracownicy urzędu skarbowego, opublikowany na stronie internetowej skarbowcy.pl (prowadzonej przez działaczy NSZZ Solidarność służb skarbowych). Zaznacza ona, że pracuje w urzędzie od 2004 r. Przed reformą zajmowała stanowisko komisarza skarbowego, a jej wynagrodzenie było ustalane według mnożnika kwoty bazowej na poziomie ok. 1,5 tej kwoty dla pracowników służby cywilnej.

„Zaproponowane warunki pracy w KAS – ekspert skarbowy (jak to dumnie brzmi), z mnożnikiem 1,61 kwoty bazowej, czyli najmniejszym z możliwych, jak dla referenta rozpoczynającego pracę...Przyznam szczerze, że nie spodziewałam się że będzie inaczej (...) była to doskonała okazja do zrobienia porządku z wynagrodzeniami – jak widać, zmarnowana" – żali się zawiedziona urzędniczka (pisownia oryginalna).

„Uważam, że propozycja jest urągająca (...) wobec stawianych wymagań, oczekiwań i zakresu pracy. Jeżeli mam pracować za taki mnożnik, to proszę mnie zdegradować do referenta i przydzielić adekwatny zakres zadań" – pisze dalej autorka listu.

Być może sprawy wynagrodzeń są przejściowym kłopotem w reformatorskim dziele resortu finansów. Nowa administracja ma być przecież narzędziem obrony budżetu. Wicepremier Mateusz Morawiecki, inaugurując działalność KAS, powiedział wzniośle, nawiązując do słów Mazurka Dąbrowskiego: „Dzisiaj naszą szablą jesteście wy – funkcjonariusze sprawnie działającej Krajowej Administracji Skarbowej. A przemoc obca to wszyscy przestępcy gospodarczy, którzy w nieuczciwy sposób traktują państwo polskie".

Budżet Państwa Pracownicy Samorządowi Urzędnicy Państwowi