Komisja sejmowa: przepis o wyborze sędziów do KRS jest konstytucyjny

- W końcu listopada do TK trafiła uchwała KRS z wnioskiem o zbadanie konstytucyjności przepisów ustawy o Radzie dot. sposobu powoływania przez Sejm sędziów - członków Rady.

- Chodziło również o możliwości odwołania do SN od uchwał KRS dot. przedstawiania prezydentowi wniosków o powołanie sędziów.

- Wkrótce potem TK wyznaczył termin rozprawy w tej sprawie na 3 stycznia.

Czytaj także: Sąd Najwyższy wraca do pracy pełną parą

Sejmowa komisja zaakceptowała w piątek propozycję stanowiska Izby dla TK w tej sprawie. W stanowisku tym wnosi się, aby TK uznał za zgodny z konstytucją przepis mówiący o wyborze przez Sejm sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa - podaje Onet.pl. Jednocześnie wniesiono, aby TK uznał za niekonstytucyjną część przepisów art. 44 ustawy o KRS dopuszczających odwołania od uchwał KRS w sprawach wniosków o powoływanie sędziów - także do Sądu Najwyższego.

Takie stanowisko dla TK poparło 19 posłów z komisji, przeciw było siedmiu.

Jak wskazywała KRS w uzasadnieniu swego wniosku do TK, "budzącym największe wątpliwości natury konstytucyjnej, a przez to kluczowym zagadnieniem podnoszonym w wypowiedziach kontestujących obecnie obowiązujące rozwiązania ustawy o KRS, jest sposób ukształtowania przez ustawodawcę sposobu powoływania sędziów-członków KRS". "Dlatego też Rada zdecydowała się na zainicjowanie kontroli przepisów regulujących te właśnie zagadnienia" - dodano.

- Nic nie stoi na przeszkodzie, aby sędziów do KRS wybierali sędziowie, jednak nie można się zgodzić z twierdzeniem, że piastunem czynnego prawa wyborczego muszą tu być wyłącznie gremia sędziowskie - mówiła podczas posiedzenia komisji ekspertka Biura Analiz Sejmowych (BAS) Jadwiga Potrzeszcz, odnosząc się do tej części wniosku KRS. Jak dodała, "konstytucja nie przesądza tego, kto może wybierać w skład KRS sędziów".

W ocenie ekspertki BAS ustawodawca w konstytucji "pozostawił otwartą kwestię wyboru podmiotu, który będzie dokonywał wyboru sędziów" w skład KRS. W związku z tym według niej z konstytucji nie można wyprowadzać i domniemywać kompetencji sędziów do dokonywania wyboru sędziowskich członków Rady.

Przeciw takiemu stanowisku byli posłowie opozycji. Arkadiusz Myrcha (PO-KO) zaznaczał, że takie rozumienie przepisów prowadzi do nierównowagi i zakłócenia trójpodziału władz. - Władza sądownicza nie ma jakiegokolwiek decydującego wpływu na wybór jakiegokolwiek członka KRS. (...) Należałoby zadać pytanie, gdzie jest granica swobody, czy tych 15 sędziów może wybierać minister rolnictwa - pytał.

- Czy jest możliwe, żeby minister rolnictwa czy inny organ władzy wykonawczej powoływał KRS. W moim przekonaniu wszystko jest możliwe. W innych krajach wybierają rządy, organy administracji, a artykuł konstytucji w tym zakresie jest bardzo jasny - odpowiadała posłowi PO Krystyna Pawłowicz (PiS).

Przed rokiem Sejm uchwalił nowelizację ustawy o KRS wprowadzającą nowe zasady wyboru sędziów - członków Rady. Nowelizacja wprowadziła wybór 15 członków KRS-sędziów na wspólną czteroletnią kadencję przez Sejm - wcześniej wybierały ich środowiska sędziowskie. Zmiany w ustawie od początku krytykowała opozycja, część środowisk prawniczych i organizacje międzynarodowe.

Odwoływanie się od uchwał KRS z wnioskami o powołanie sędziów

KRS zwróciła się także do TK o stwierdzenie niezgodności z konstytucją przepisów umożliwiających kandydatom na sędziów odwoływanie się od uchwał KRS z wnioskami o powołanie sędziów. Zdaniem KRS "praktyka pokazuje, że w znakomitej większości przypadków odwołania są oddalane, a sąd nie dysponuje normatywnymi narzędziami do dokonania właściwej weryfikacji tylko pod względem dopełnienia kwestii formalnych bez wchodzenia w kwestie merytoryczne dotyczące kryteriów oceny sędziów".

- Podzielamy zarzut wnioskodawcy, że analizowana instytucja odwołań od uchwał KRS do Sądu Najwyższego, mimo że została ukształtowana w wyniku wyroku TK zobowiązującego do zapewnienia kontroli procedur dostępu do służby publicznej, jest rozwiązaniem dysfunkcjonalnym, a przez to utrudnia realizację konstytucyjnych uprawnień organów władzy publicznej - mówiła Potrzeszcz argumentując za koniecznością uznania niekonstytucyjności części z zaskarżonych do TK przepisów.

Jak dodała, również stworzenie procedury odwoławczej od uchwał o powołanie sędziów SN do Naczelnego Sądu Administracyjnego "sprawia, że taka regulacja stanowi nieproporcjonalną ingerencję w prerogatywę prezydenta i uprawnienia KRS do przedkładania wniosków ws. powołania na urząd sędziowski". W przypadku uchwał o powołanie sędziów SN odwołanie nie przysługuje - tak jak w przypadku innych stanowisk sędziowskich - do SN, tylko do NSA.

Ponadto, jak oceniła Potrzeszcz, przy pomocy przewidzianej w tych przepisach procedury i możliwości zastosowania przez NSA rozwiązań zawartych w Kodeksie postępowania cywilnego - w tym np. wstrzymania wykonania zaskarżonej uchwały - NSA "może władczo oddziaływać na procedurę powoływania sędziów".

We wrześniu NSA w związku z odwołaniami kandydatów uwzględnił wnioski o zabezpieczenie i wstrzymał - w zaskarżonych częściach - wykonanie uchwał KRS odnoszących się do powołania sędziów SN do Izb Karnej, Cywilnej oraz Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych wyłonionych w naborze zapoczątkowanym czerwcowym obwieszczeniem. W październiku NSA uwzględnił kolejny wniosek o zabezpieczenie dotyczący powołania do Izby Cywilnej.